Ağaç

Çoğunlukla 3 metreden daha yüksek boylara ulaşabilen, uzun yıllar yaşayan odunsu bitki. Kök, gövde, dallar, yapraklar ve çiçeklerden oluşur. Kök, ağacın toprağa bağlanmasını ve topraktaki besin maddeleri ile suyun alınmasını; gövde, ağacın dik durmasını ve topraktan alınan besin maddelerinin yapraklara, yapraklarda oluşan besisuyunun da bitkiye iletilmesini sağlar. Genellikle düz, silindirik görünüşlüdür.
Gövdenin enine büyümesini sağlayan kambiyum her yıl içe doğru bir odun halkası, dışa doğru da soymuk halkası üretir. Böylece odun halkaları sayılarak ağacın yaşı hesaplanabilir. İç yapısı ve görevleri, gövdeye benzeyen dalların gövdedeki diziliş biçimleri, iğneyapraklı ve yapraklı ağaçlarda farklıdır. İğne yapraklılarda gövde üzerinde halkalar oluşturacak biçimde dizilirler. Yapraklı ağaç dallarının görünüşü ise daha az düzenlidir. Ağacın boyuna büyümesi, gövdenin ve yan dalların ucundaki tomurcuklardan her yıl gelişen sürgünlerin uç uca eklenmesiyle olur. Yapraklar, ağacın cinsine göre çok çeşitli biçimlerde olur ve ağaç türünün belirlenmesinde önemli rol oynar. İğneyapraklı ağaçlar genel olarak kışın yaprağını dökmez. Yapraklılar ise her sonbahar yapraklarının tamamını döküp ilkbaharda yeniden yapraklanır.

Kimi ağaçların çiçekleri hem erkek hem dişi organ taşır. Kimilerinin erkek ve dişi çiçekleri ayrı ayrıdır. Kimi türlerde ise erkek çiçekler bir bireyde, dişi çiçekler bir başka bireyde bulunur. Çiçeklerin yapısı da ağaçtan ağaca büyük farklılıklar gösterir. Elma, armut gibi ağaçların çiçeklerinde bütün kısımlar tamdır. Görünüşleri alışageldiğimiz "çiçek" tanımına uygundur. Oysa çam kozalağı da bir çiçek, bir dişi çiçektir. Tohumlar da ağaç türüne göre çok çeşitli biçim ve büyüklüklerde olur. Ayrıca birtakım ağaçlarda "meyve" oluşumu göze çarpar. Bütün bunlar ağacın karakteristik özelliklerine, yani ait olduğu tür, cins, familya vb. göre belirlenir.

Ağaçlar insan yaşamında çeşitli yönlerden önemli rol oynayan bitkilerdir. Bütün bitkiler gibi doğadaki besin dolaşımının düzenlenmesine katkıda bulunur, inorganik maddeleri organik maddeler hâline çevirirler. Kökleriyle toprağı tutarak erozyonu önler. Yapraklarıyla tozları tutarak havanın temizlenmesini sağlarlar. Meyveleri yenir, odunları sanayide kullanılır, örneğin mobilya, inşaat malzemesi, kâğıt yapılır ya da yakılır. Bir kısım ağaçlardan yan ürünler elde edilir. Çamlardan elde edilen reçine, sığla ağacından alınan sığla yağı, zeytin meyvesinden çıkarılan zeytinyağı gibi. Bütün bunlardan başka ağaçların, varlıklarıyla çevremizi süsleyip güzelleştirdiklerini de unutmamak gerekir.