Akhun İmparatorluğu
Batı Türkeli ile Kuzey Afganistan'da, Hunlar'ın bir bölümü tarafından kurulan Türk devleti (V.-VI. yüzyıl).
Akhunlar'a Eftalit adı da verilmiştir. Bunlar, Büyük Hun İmparatorluğu'nun dağılmasından sonra bu bölgeye gelerek güçlü bir devlet meydana getirdiler. Komşuları olan İran'daki Sasani Devleti'yle bazen dost oldular bazen de şiddetli savaşlar yaptılar. Hanları Aksungur'un zamanında Sasaniler'in içişlerine karıştılar. İstediklerini hükümdar yaptılar ve bu devleti vergiye bağladılar. Bir yandan da ülkelerini Hindistan'a doğru genişlettiler. Kandehar, Kâbil ve dolaylarını aldıktan sonra Pencap Bölgesini ele geçirdiler. Bu sırada hükümdarları Toraman'dı. Akhun İmparatorluğu, en geniş sınırlarına V. yüzyılın sonlarında ulaştı. Toraman'ın ölümünden sonra hükümdar olan Mihragula, Budizm'in düşmanıydı. Türkler'in budist olmamalarına çalıştı. Bu amaçla çok sert önlemler aldı. Akhunlar, Avarlar'la (Cücenler) dosttular. Onlarla ipek ticareti yapıyorlardı. Göktürkler'in Avarlar'ı ortadan kaldırması, bu iki Türk devletini karşı karşıya getirdi. Öte yandan Sasaniler de Akhunlar'ın baskısından kurtulmak istiyorlardı. Onun için Göktürkler'le Sasaniler, Akhunlar'a karşı birleştiler. Göktürkler, Akhunlar'ı yenilgiye uğrattılar ve onların ülkelerini Sasaniler'le paylaştılar. Maveraünnehir'i Göktürkler, öteki yerleri Sasaniler aldılar. O sırada Batı Göktürkler'in başında İstemi Kağan bulunuyordu. Böylece yüz elli yıl süren Akhun İmparatorluğu sona erdi.
Morpa Genel Kültür Ansiklopedisi & MsXLabs
