Pire (Siphonaptera)

Pire

Pire parazit yaşayan zararlı bir canlıdır. Pirelerin boyları ortalama 2-4 mm. arasında değişmektedir. Pire türüne göre bu boyutlar az da olsa farklılık gösterebilir. Pire insan,kedi ve köpek başta olmak üzere bir çok canlıya musallat olarak onların kanını emerek beslenir.
Pire üzerine yapıştığı canlının kanını emerken aynı zamanda bir çok bulaşıcı hastalık mikrobunu da çevresine bulaştırır. Pirenin ısırdığı bölgede kaşıntı ve buna bağlı olarak da alerjik vakalar oluşur. Hızla üreyebilen pireler birer salgın hastalık vektörüdürler. Pire küçük ve kanatsız olan ve 1600 kadar türü bulunan zararlı bir haşeredir.

PİRE NASIL ÜRER?
Pireler son derece hızlı üreyen canlılardır. Tek bir pire 1 hafta içerisinde 2000 adet yumurta bırakabilir. Bu derece hızlı üreyebilme yeteneğine sahip olan pire ile mücadele oldukça zordur. Pire yavruları 7 - 10 gün arasında, uygun ortamlarda yumurtalarından çıkarak hızlı bir bir şekilde evrimleşmeye ve ergin birer pire olmaya başlarlar. Pireler yumurtalarını üzerine yerleştikleri canlılardan tutun da hemen her yere yumurtalarını yayarlar. Evlerimizde beslediğimiz hayvanlarımız, eşyalarımız ve hatta insanlar bile pireler için yumurtalarını saklayabilecekleri alanlardır. Pireler hızlı bir şekilde üreyebilmek için bol miktarda kan emmeye ihtiyaç duyarlar. Bu sebeple üzerine yapıştıkları canlıların kanlarını hızla ve büyük bir iştahla emerler.

PİRELERİN YAŞAM ALANLARI
Pireler hemen her yerde bulunabilirler. En sık görüldükleri yerler ahırlar, hayvanların bulunduğu alanlar ve temiz olmayan hemen her yerdir. Pire yaşamak için sıcak ve nemli ortamları tercih etmektedir. Özellikle evlerimizde beslediğimiz evcil hayvanlarımızın üzerlerine yapışarak hem onları rahatsız etmekte hem de bu şekilde evlerimiz taşınmaktadırlar. Pire evlerimize bir kere dadandı mı ondan kurtulmak oldukça güçtür.
Pire dört mevsimde de yaşamakla birlikte en sık görüldüğü zamanlar sıcak yaz aylarıdır. Bu zamanlar pirelerin hızlı bir şekilde üremelerine olanak sağlayacak koşullar sağlamaktadır. Soğuk kış aylarında da evlerimizde barınabilecekleri yerleri mutlaka bulurlar. Hayvanların tüylerinin arası veya insan vücudu pireler için yaşayabilecekleri kadar ısıyı üretmektedir.

PİRE NASIL BESLENİR?
Pire tek bir şekilde beslenmektedir. O da kan emerek. Üzerine yapıştığı canlı ister hayan olsun ister insan hızla kanını emerler. Pire üzerine yapıştığı canlının kanını özellikle uyku saatlerinde emer.

PİRENİN ANATOMİK YAPISI
Pire yassı vücutlu ve çok güçlü bacakları olan parazit bir canlıdır. Güçlü bacak kasları sayesinde yeryüzünde yaşayan tüm canlılar arasında en uzun mesafeli sıçrayabilen canlıdır. Pirelerin bu derece uzun mesafelere sıçrayabilmesini sağlayan kaslı arka bacakları onlara bir canlıdan diğerine kolayca geçebilme olanağı tanır. Pire çoğunlukla siyah renktedir. Bazı pire türleri kahverengi, kül rengi vb.. renklerde olabilir. Pire ezildiği zaman çıt çıt diye bir ses çıkar. Pirenin arka bacakları ön bacaklarından daha uzundur. Güçlü zıplama yeteneği yüzünden pirelerin uçtukları bile sanılmaktadır. Ama pireler uçamazlar.

PİRELERİN BULAŞTIRDIKLARI HASTALIKLAR
Pire üzerine yapıştığı canlının kanını emerken aynı zamanda ona ölümcül bir çok hastalık mikrobunu da bulaştırmaktadır. Kuşların ve memeli bir çok hayvanın kanını emen pire insan kanıyla da beslenmektedir. Mesela pire hastalıklı bir kuşun kanını emdikten sonra bir insanın kanını emmek için üzerine yerleşirse kuş gribi başta olmak üzere bir çok hastalığın bulaşmasına sebebiyet verebilir. Aynı şekilde hastalıklı bir ineğin, kedinin veya köpeğin kanını emen pire insana çok ciddi şekilde hastalıklar bulaştırabilir.
Vebanın insanlara bulaşmasında baş rolü oynayan keme piresi ve akrabaları ortaçağda Avrupa nüfusunun yaklaşık dörtte birinin ölümünden sorumludur. Taşıdıkları Yersinia pestis adlı (bakteri) insanlara bulaştığında ölümcül hıyarcıklı veba hastalığı meydana gelebilir. Bunların dışında pire ısırması sonucunda; tifüs, dizanteri, alerjik hastalıklar, humma, lezyonlu hastalıklar da bulaşır.

kaynak

MsXLabs Üye Girişi