VEBA
Çoğu zaman salgın hâline dönüşen, ölüm oranı yüksek, bulaşıcı ve ateşli bir hastalık. Etmeni farelerde bulunan ve pireler aracılığıyla insanlara geçen bir basildir (Pasteurella pastis).
Doğu ülkelerine özgü bir hastalık olan veba, buralara giden gemiler aracılığıyla Avrupa'ya taşınmış ve geçen yüzyıllarda çok büyük salgınlara neden olmuştur. Alınan sıkı sağlık ve temizlik önlemleriyle, son yıllarda büyük ölçüde sınırlanmış bir hastalıktır.
Belirtileri
Veba çeşitli şekillerde kendini gösterir. Koltuk altında, kasıkta ve boyunda bulunun lenf düğümlerinin apse yapması ve şişmesi, titreme ve yüksek ateşle beliren hıyarcıklı veba, hastalığın en hafif şeklidir. Ancak yine de ölüm oranı %50'den çok fazladır. 1-3 gün süren, hemen her zaman ölümle sonuçlanan akciğer vebası da yüksek ateş, öksürük, kanlı balgam, nefes darlığı ve morarmayla başlar. Birdenbire başlayan ve çok kısa süren septisemi vebası şiddetli sinirsel bozukluklar, kanamalar, koma haliyle belirir ve birkaç saat içinde ölümle sonuçlanabilir. Septisemi vebasına kara veba da denir.
Tedavisi
Veba tedavisi, belirtilerin giderilmesinin yanında sürekli serum verilerek yapılır. Ayrıca yüksek dozda sülfamitler ve streptomisin kullanılır. Hastalığın yayılmasını önlemek için hastalar karantinaya alınmalı, fareler öldürülmeli ve veba görülen bölgelerde aşı kampanyaları açılmalıdır. Veba insanlardan başka hayvanlarda da görülür. Başta tavuklar olmak üzere bütün kümes hayvanlarının tutulduğu kuş vebasının ölüm oranı çok yüksektir. Buna karşı aşıyla mücadele edilir. Bundan başka daha çok Asya ve Afrika'da görülen sığır vebası, bütün dünyaya yayılmış olan domuz vebası da çok tehlikeli hastalıklardır. Hayvanlarda görülen vebalara karşı da aşılanma yoluyla korunulur. Ayrıca hasta hayvanlar hemen öldürülür ve hastalık görülen bölge karantinaya alınır. MsXLabs & Morpa Genel Kültür Ansiklopedisi
