Kuş Gribi

Kuş Gribi Bulaşıcı Mıdır?
Kanatlı hayvanlarda %100 ölüme neden olan bu virüs şimdilerde insan sağlığını da tehdit ediyor. Avian Gribi'nin, normal şartlarda sadece kuşlar ve domuzlarda hastalığa yol açtığı bilinirken, 1997 yılında Hong Kong'da bu virüsün bir serotipi olan H5N1 adında yeni virüs insanlarda grip salgınına neden oldu. Bu salgında 18 kişinin ağır solunum yolu enfeksiyonu geçirdiği ve bu 18 kişiden 6'sının tedaviye rağmen hayatlarını kaybettikleri açıklandı. Bu salgın ile birlikte kuşlarda ve domuzlarda %100 ölüme neden olan Kuş Gribi etkeni hakkında yeni araştırmalar yapıldı. Salgına yakalan kişilerde görülen grip etkeninin kanatlı hayvanlarda ölüme kadar götüren virüs etkeni ile oldukça benzer özelliklere sahip oldukları sonucuna varıldı. Ayrıca, yapılan araştırmaların sonucunda hastalığa yakalanan kişilerin, kümes hayvanları ve diğer kanatlı hayvanlar ile yakın temas halinde olduğu belirlendi.

Hayvandan insana geçebiliyor
O yıllarda kuş gribi ile ilgili birçok araştırma yapıldı. Bu araştırmalardan çıkan diğer bir ilginç sonuç ise Kuş Gribinin -insanlara geçemeyeceği gerçeği üzerine- insanlarda görülen tipinin inanılan şeklinin aksine kanatlı hayvanlardan insana geçtiği ancak bu virüsün hayvanlarda görülen yapısına nazaran mutasyona uğramış olduğuydu.
Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), kuş gribinin günün birinde insandan insana geçmeye başlayabileceği uyarısında bulundu. H5N1 adlı kuş gribi virüsünün göçmen kuşlardan ya da kümes hayvanlarından insanlara bulaşarak öldürücü olabildiğini, ancak şimdiye kadar virüsün insandan insana bulaşmadığını hatırlatıldı. Bunun, virüsün insandan insana asla bulaşmayacağını göstermediği belirtilirken, aksine bunun olabileceğini düşündüren ipuçları olabileceği kaydedildi. DSÖ, büyük bir salgın halinde bugünkü aşı üretiminin yetmeyeceğini düşünüyor.

Kuş Gribini Önlemek İçin Ne Yapılmalı?
Birleşmiş Millletler sağlık uzmanları, Güney Doğu Asya'da görülen Kuş Gribi salgınının diğer bölgelere de yayılabileceği uyarısında bulunarak, kümes hayvanlarına yönelik aşı kampanyaları düzenlenmesini önerdi. Uzmanlar aşının, toplu itlafları tamamlayıcı bir önlem olarak düşünülmesini savunuyorlar. İtalya`nın başkenti Roma`da iki gün süren Kuş Gribi Konferansında konuşan Birleşmiş Millletler Gıda ve Tarım Örgütü Başkanı Jacques Diouf, virüsün kontrol altına alınamadığını açıklarken, virüsün yayılmasını durdurmak için toplumun, uluslararası acil önlemlere ihtiyaç duyduğunu belirtti. Toplantıya katılan uzmanlar, Asya ülkelerinde şüpheli Kuş Gribi vakalarını dünyaya geç bildirdikleri için eleştirildiler.

Çalışanlar risk altında
Uzmanlar, Kuş Gribinden korunmanın, hastalığın salgın boyutunun önlenmesinde oldukça önemli olduğu açıklamasında bulundular. Özellikle kanatlı hayvanlara yakın bulunan çalışanların hijyen kurallarına uymaları, eldiven ve maske gibi ekipmanlarla, gerekli diğer korunma önlemlerini almaları gerektiği ve bu kişilerin Kuş Gribi hakkında bilinçlendirilmesi konusunda hassasiyet gösterilmesi gerektiği uyarısında bulundular.

Kuş Gribinden Korunma Önerileri
Amerikan Salgın Hastalıkları Önleme Merkezi (CDC) kuş gribi (H5N1) virüsünden korunmak için hayati öneme sahip uyarılar yayınladı. CDC'ye göre tavuk eti ve yumurta yemenin bir sakıncası yok ama iyi pişmiş olması şartıyla...

* Her türlü kümes hayvanından uzak durun. Bunlara güvercin, yaban kazı ve bıldırcın da dahil.
* Kuş gribi salgının görüldüğü bölgelerden uzak durun. Çünkü hastalığın aynı zamanda insanlardan insana geçme olasılığı güçlendi.
* Ellerinizi sık sık yıkayın. Çünkü virüsler yoğun olarak hastaların dokunduğu nesnelerde veya hasta hayvanların bulunduğu zeminlerde birikiyor.
* Kuş gribi virüsü 70 derece ısıda ölüyor. Bir başka deyişle pişmemiş kümes hayvanlarının eti veya kanından virüsün insana geçme ihtimali çok yüksek.
* Tavuk veya hindi eti yiyebilirsiniz. Ancak iyi pişmiş (70 derece) olmasına dikkat edin. İçi iyi pişmemiş veya kanlı tavuk etinde virüs bulunması ihtimali var.
* Yumurtanın da iyi pişmiş olması gerekiyor. Sarısı veya akı pişirilmesine rağmen hala sıvı kıvamdaysa virüs ölmemiş olabilir.
* Pişmemiş tavuk etlerini koyduğunuz tabakları açıkta bırakmayın ve mutlaka yıkayın.
* Tavuk etini keserken eldiven kullanın.
* Yumurtaları da buzdolabınıza yerleştirmeden önce sıcak sabunlu suyla yıkayın.
* Çiğ tavuk etine dokunduğunuzda mutlaka elinizi sabunla yıkayın.

Kuş Gribi Aşısı Var Mı?
Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) gelecek kıştan önce kuş gribine karşı aşı olmayacağını açıkladı. DSÖ sözcüsü Peter Cordingley, 1997 ve 2003'teki virüsten alınan örnekler temelinde bir aşı geliştirdiklerini, ancak aşı tamamlanmadan kısa süre önce Vietnam'da virüsün farklı bir biçimde ortaya çıktığını söyledi. Cordingley, dolayısıyla geliştirdikleri aşının önemi kalmadığını ve yeni bir aşı yapmak zorunda olduklarını belirtti. Sözcü, yeni aşının gelecek ''grip mevsimine'', yani Aralık ayına kadar hazır olamayacağını kaydetti. Bu arada, ülkeye kuş gribinin sıçradığını kabul eden, ancak kuş gribinin hangi türüne rastlandığının henüz tespit edilemediğini açıklayan Laos'un Dışişleri Bakanlığı, ülkede H5N1 türüne değil klasik kuş gribi türüne rastlandığını duyurdu. Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Yong Chantalangsy, ülkede yüzlerce tavuğun öldüğünü de doğruladı. Sözcü, ''Şu anda mevsim kuru. Bizim kışımız böyle. Her yıl olduğu gibi kuş gribi var ama H5N1 virüsü değil'' dedi.

Kuş Gribi Virüsü Ne Kadar Süre Yaşar?
Kuş gribi virüsünün, gübrede en az üç ay, suda 22 derecede 4 gün ve 0 derecede 30 günden fazla etkinliğini koruyabildiği bildirildi. Virüsün, kuşları ve seyrek olarak domuzları infekte ettiği, infekte kuşların, virüsü tükürük, burun salgıları ve dışkılarıyla virüsü yaydıkları kaydedildi.
Duyarlı kuşların infekte nazal, solunumsal ve fekal materyalle temas etmesi sonucu infeksiyon yayılır. Virüs, hava yoluyla da yayılmakla birlikte, fekal-oral geçiş en önemlisidir. Patojenitesi yüksek virüsle ilgili çalışmaların sonuçlarına göre, kontamine gübrenin 1 gramı 1 milyon kuşu infekte etmeye yetecek miktarda virüs partikülü içermektedir. Patojenitesi yüksek kuş gribi virüsleri, çevrede özellikle düşük sıcaklıkta uzun süre etkinliğini koruyabilir. Virüs, gübrede en az üç ay, suda 22 derece sıcaklıkta 4 gün ve 0 derecede ise 30 günden fazla etkinliğini koruyabilir.
Virüsün, 56 derecede 3 saat, 60 derecede ise 30 dakikada etkinliğini yitirdiği, formalin ve iyot bileşikleri gibi yaygın olarak kullanılan dezenfektanlara duyarlı olduğu belirtildi.

Soru ve Cevaplarla Kuş Gribi
1. Nasıl yayılıyor?
Kuşlar arasında dışkı ve solunum yoluyla bulaşıyor. 1 gram tavuk dışkısında 1 milyon kümes hayvanına bulaşmaya yetecek virüs bulunuyor.
2. İnsana nasıl geçiyor?
İnsanların hayvanlara yakınlaşmasıyla bulaşıyor. Hayvanın dışkısıyla atılan virüs solunum yoluyla insanlara geçiyor.
3. İnsandan insana geçiyor mu?
Şimdilik hayır... Ancak Dünya Sağlık Örgütü'ne göre H5N1 virüsü sürekli olarak değişime (mutasyon) uğruyor ve yakın gelecekte insandan insana geçmeye başlaması çok yüksek olasılık.
4. İnsandan insana geçerse ne olur?
Şimdilik sadece kümes hayvanları ve kuşlarla fazla içli dışlı olanları etkiliyor. İnsandan insana geçtiğinde küresel bir salgına dönüşecek.
5. Belirtileri neler?
38 derece ve daha üstünde ateş, kızgınlık, boğazda acı ve öksürük.
6. Normal griple kuş gribinin belirtileri aynı mı?
Aslında evet... Her ikisinde de öksürük, halsizlik ve boğaz ağrısı görülüyor. Bu yüzden kuş gribinin görüldüğü bölgelerde bulunuyorsanız ve grip belirtileri 2'nci günden itibaren ağırlaşıyorsa sağlık yetkililerine başvurun.
7. Tedavisi var mı?
Aşısının en erken 2007'de piyasaya çıkması bekleniyor.
8. Kimler risk altında?
Bağışıklık sistemi zayıf olanların ölüm riskleri daha yüksek. Kuş gribinden hayatını kaybedenlere bakıldığında 50 yaş üstü, sigara kullanan ve sağlıklı beslenmeyen kişiler oldukları görülüyor.

Kuş Gribinin Görüldüğü Bölgeler
Asya'da hızla ilerleyen ve 7 ülkede görülen kuş gribi salgını, 7 kişinin ölümüne yol açtı. Tüm kuş türlerini etkiliyen virüsün, özellikle kümes hayvanları çiftliklerinde kendisini gösterdiğine inanılıyor. Kuşlardan insanlara geçebilen virüsün, insandan insana bulaştığına dair bir kanıt ise bulunamadı. Sağlık Bakanlığı ise ülkemizde, Asya'da etkili olan kuş gribi ile ilgili her hangi bir problemin bulunmadığını açıkladı.

Pakistan'da da ortaya çıktı
Dünyayı tehdit eden kuş gribi vakasına Pakistan'ın güneyindeki liman kenti Karaçi'de de rastlandığı ancak insanlara geçip geçmediğinin bilinmediği bildirildi. Bu arada, Pakistan'da kuş gribinden 4 milyona yakın tavuğun öldüğü bildirildi. İslamabad'daki bir araştırma enstitüsü uzmanı, laboratuvar testlerinin kuş gribi salgınını kanıtladığını belirtti.

Tayland'da 6 yaşındaki bir çocuk grip yüzünden öldü
Tayland'da 2 kişinin daha kuş gribi virüsü taşıdığının belirlendiği ve hastalığın ülkenin 8 yeni eyaletinde görüldüğü bildirildi. Tayland Tarım Bakanı, 8 yeni eyalette virüsün saptandığını, böylece ülkede virüsün görüldüğü eyalet sayısının 10'a yükseldiğini kaydetti. Tayland'da 6 yaşındaki bir çocuk kuş gribi yüzünden ölmüştü.

Guney Kore ve Laos
Öte yandan, Güney Kore'de 2 haftalık bir aradan sonra şüpheli bir kuş gribi vakası saptandığı ve başkent Seul'ün 90 kilometre güneyindeki hayvan yetiştirme çiftliğinin bulunduğu bölgenin karantinaya alındığı belirtildi. 15 Aralık'ta ülkenin 16 bölgesinde etkili olan kuş gribi yüzünden 2 milyon civarında kümes hayvanının itlaf edildiği Güney Kore'de, yeni vakayı araştırmak amacıyla tahliller yapılacağını söyledi. 55 bin kümes hayvanının itlaf edildiği Tayvan'da ise, yetkililer endişe yaratacak bir durum olmadığını belirtirken, Laos'ta kuş gribi şüphesi ortaya çıktı. Laos Tarım Bakanlığı'nın önce koleradan şüphelendiği, ancak ülkede tavukların biner biner ölmesi üzerine kuş gribinden endişe edildiği belirtiliyor.

Türkiye'de de ortaya çıktı
Türkiye'de ilk kuş gribi Balıkesir'in Manyas ilçesine bağlı Kızıksa beldesinde görüldü. Bölge karantinaya alınırken, açıkta beslenen kümes hayvanları kademeli olarak itlaf ediliyor. Kuş gribi salgının ilk belirtisi bir hafta önce Kızıksa beldesinde Mehmet Eksen'e ait hindi sürüsünde görüldü. Ölen hayvanlardan alınan kan ve diğer numunelerin tahlil edilmesi sonucu toplu ölümün kuş gribinden kaynaklandığı belirlendi. Bunun üzerine karantina uygulaması başladı.

Kuş Gribinin İnsan Gribinden Farkı
Memorial Hastanesi İnfeksiyon Hastalıkları Bölüm Başkanı Uzm. Dr. Servet Alan soru ve cevaplarla, kuş gribiyle ilgili merak edilenleri ve kuş gribinin, insanlarda görülen gripten farkını açıkladı.

Kuş gribi insandan insana bulaşır mı?
Grip hastalığı (influenza) virüsünün A, B ve C olmak üzere üç tipi vardır. Influenza A ve B virüsü insanlarda salgınlar yapan grip virüsüdür. İnfluenza A ve B virüsleri antijenlerine göre alt gruplara ayrılırlar. İnsanlarda ve kuşlarda infeksiyona yol açan A virüsünün 15 farklı H, 9 farklı N antijeni vardır. Bazı influenza virüsleri insanlarda bazıları ise kuşlarda infeksiyona yol açar. Domuzlar ise hem insan hem kuş influenza virüslerine hassas olabilir. Kuş gribi bir hayvan hastalığıdır ve çok seyrek olarak kuşlardan insana bulaşır. İnsandan insana bulaşması ise kesin olarak gösterilememiştir.

Grip hastalığının bulguları nelerdir?
Grip hastalığı kendisini yüksek ateş, üşüme-titreme, öksürük, yaygın kas ağrıları ve halsizlikle gösterir. Farklı bir hastalık olan soğuk algınlığında ise, gözlerde yaşarma, burun akıntısı, aksırma gibi bulgular daha baskın iken, hastanın genel durumu daha iyi, ateş, halsizlik gibi bulguları daha hafiftir. Grip ve kuş gribinin bulguları benzerdir, fakat kuş gribi çok daha ağır seyreder.

Grip hastalığı tanısı için güvenilir yöntemler var mıdır?
Grip hastalığı tanısı ve grip türlerinin ayırımı için hem hızlı sonuç veren, hem de güvenilir testler mevcuttur.

Gripten nasıl korunabilinir?
Grip solunum salgıları ile bulaşır. Öksürme, aksırma sırasında ağız ve burun mendille kapatılmalıdır. Hasta kişilerle tokalaştıktan sonra göz, burun veya ağza dokunmak bulaşmaya neden olabilir. Ellerin gereğinde ve sık sık yıkanması grip de dahil olmak üzere pek çok hastalıktan korunmaya yardımcı olur.

Grip aşıları kuş gribine karşı da etkili olabilir mi?
Gripten korunmanın en etkin yolu aşıdır. Her yıl infeksiyona neden olan grip virüsleri bir önceki yıldan farklı olabilir. Bu nedenle, tüm Dünyaya yayılmış olan laboratuarlarda grip virüsleri izlenmekte ve elde edilen sonuçlara göre bir sonraki yılın aşısında yer alacak virüs tipleri saptanmaktadır. Bir önceki yıl yapılan aşının koruyuculuğu da giderek azalabildiği için her yıl aşı olmak gereklidir. Fakat, aşı tüm grip virüslerinden ve grip benzeri bulgulara neden olan diğer viral hastalıklardan korunmayı sağlamaz. Şu anda kullanımda olan aşılar kuş gribine karşı etkili değildir. Kuş gribi için aşı çalışmaları sürmektedir.

Grip virüsüne karşı etkili olan ilaçlar kuş gribine karşı da etkili midir?
Acil durumlarda, grip tedavisinde kullanılan, grip virüsüne karşı etkili bazı ilaçları korunma amacı ile kullanmak mümkündür. Soğuk algınlığı ve gripte ateşi düşürmek ve burun akıntısı gibi bulguları azaltmak için kullanılan ilaçlar virüse etkili değildir. Yalnızca hastalığın bulgularını hafifletir. Grip virüsüne etkili bazı ilaçlar kuş gribine karşı da etkilidir.
Grip aşısı kimlere uygulanmalıdır?
Grip aşısı; özellikle 65 yaşın üzerindeki kişiler, kronik kalp ve akciğer hastaları, şeker hastaları, kronik böbrek yetmezliği hastaları gibi hastalığın ağır seyretmesi mümkün olan kişilere uygulanmalıdır. Ayrıca, bu kişilere hastalığın bulaşmasına neden olabileceklerin de aşılanması uygundur. 6 ay- 2 yaş arasındaki çocuklar, 6 ay-18 yaş arasında olup sürekli aspirin tedavisi kullananlar aşılanmalıdır. Hamileliğin son 6 ayında olanlar doktorlarına danışarak aşılanabilirler.

Grip aşısı kimlere uygulanmaz?
6 aydan küçük çocuklara ve ilk üç aydaki hamilelere, ağır yumurta alerjisi olanlara, daha önce grip aşısı uygulandığında ağır yan etki gelişmiş olanlara grip aşısı uygulanmaz. Ateşli hastalarda ateş ve genel durum düzeldikten sonra uygulanabilir.

Grip virüsü nasıl etkisiz hale getirilebilinir?
Grip virüsü çeşitli kimyasal dezenfektanlara, deterjanlara (sabuna), alkole, oksijenli suya, iyotlu antiseptiklere ve 75 derecenin üzerinde sıcaklığa duyarlıdır.

Prof. Dr. Osman Müftüoğlu; Kuş Gribinden Korkmayın
Prof. Dr. Osman Müftüoğlu'na göre kuş gribinden aşırı korkmak yersiz... Prof. Dr. Müftüoğlu, Hürriyet Gazetesi'ndeki yazısında 'Bütün bu telaşın ne kadarı gerçek ne kadarı yapay?' olduğunu şöyle açıkladı ve önemli tavsiyelerde bulundu.
"Durum sanıldığı ya da anlatıldığı kadar acil ve tehlikeli mi? Hemen belirtelim: Önlem almakta, bilgilenmekte ve korunmakta yarar var ama fazla da korkmadan, sorunu gereğinden çok abartmadan. Her şey gibi iyice sulandırıp, bulandırmadan.
Tüm dünyada kanatlı hayvanlar arasında bir kuş gribi salgını beklentisinin olduğu, salgının göçmen kuşlarla ülkeden ülkeye kolayca yayıldığı doğru. Bir göçmen kuş konaklama merkezi olarak Türkiye’nin tavukları, ördekleri, hindileri ya da yabani kuşları ile tehdit altında olduğu ise kuşkusuz. Manyas kuş cennetinde konaklayan ilk göçmen kuşlarla korktuğumuz şey başımıza geldi. Daha pekçok orta ve güney Avrupa, Afrika ülkesinin ve Amerika’nın da başına gelecek. Ne bizim ne de başka ülkelerin enfeksiyonu göçmen kuşlarla kanatlı hayvanlar arasında yayılmasını, belirli bir alanda sınırlı tutmaktan başka yapabilecek pek bir şeyimiz yok! Alınabilecek en etkili önlem halkı mümkün olduğu kadar iyi bilgilendirmek, ortaya çıkabilecek krizi iyi yönetmektir.

Bulaşma yolu
Kuş gribinin kanatlı hayvanlardan da insanlara geçebileceği anlaşılıyor ama geçiş yolu henüz tam net değil. Kanatlı hayvanlardan insanlara geçişin bu hayvanların iyi pişmemiş etlerinin yenmesi, hasta hayvanlara dokunulması veya bunların dışkılarının tozlarının solunması ile oluşması mümkün. Kanatlı hayvanların iyice pişirilmesi halinde bulaşma tehlikesi neredeyse tamamen ortadan kalkıyor. Bu nedenle de tavuk ve diğer kanatlı hayvanların tüketilmesinde hiçbir sakınca yok. Yüksek ısıda ve iyice pişirilmeleri yetiyor. Av hayvanlarının tüketilmemesi, sağlıklı koşullarda üretildiğinden emin olmadığınız kanatlı hayvan etlerinin yenmemesi ve pişirmek amacıyla canlı kanatlı hayvanların eve getirilmemesi öneriliyor. Virüsün kuşlardan veya kanatlı hayvanlardan insanlara solunum yoluyla da geçebileceği varsayılıyor.

Belirtileri
Virüsün, bulaştığı her insanda hastalık oluşturması şart değil. Hastalığın belirtileri daha çok ağır bir gribi ve zaatüreyi andırıyor. Bu gripte solunum yolu belirtileri ön plandadır. Çoğu olguda ağır bir solunum yetmezliği ve morarma ortaya çıkıyor. Bu nedenle ‘mavi hastalık’ diye de tanımlanıyor.

* Ağır ve ilerleyici bir yorgunluk dayanılması güç bir halsizlik ve bitkinlik hep var.
* Göğüs ağrısı, öksürük en önemli yakınmalar.
* Ateş ve titreme değişmez belirtiler.
* Nefes darlığı, hırıltılı solunum, giderek ağırlaşan solunum darlığı ve morarma.
* Kas ve eklemlerde ağrı, halsizlik, yorgunluk hastalığın başlıca tanımlayıcılarıdır.
* Kümes hayvanlarında ve ördeklerde son derece hızlı yayılan, ağır ve öldürücü olan hastalık etkeni virüsün yapısı son derece değişken. Bu değişken yapı insanlarda da kolayca hastalık yapıcı bir virüs haline gelmesini kolaylaştırırken koruyucu aşının üretimini zorlaştırıyor. Anti-viral etkili bazı ilaçların hastalığın belirtilerini hafifletebileceği söyleniyorsa da kuş gribini tedavi edecek bir ilaca henüz sahip değiliz. Anti-viral bir ilaç olan oseltamivir’in hastalığın belirtilerini hafifletebileceğine ilişkin gözlemler var.
* İnsandan insana geçişin henüz kanıtlanamadığı, kuş gribinde hastalığın damlacık enfeksiyonu şeklinde öksürük, aksırıkla ve solunan havaya yayılan mikroplarla bulaşmasına karşı önlem alınmasında yine de fayda var.

Acilen alınması gereken önlemler
Genelde grip sorununa karşı alınabilecek olan önlemleri siz şimdiden uygulamaya koymaya bakın. Bu önlemlerin en azından her kış karşılaştığınız sıradan gribe karşı sizi ve bağışıklık sisteminizi korumasını sağlayın.

* Meyve ve sebze tüketiminizi arttırın. Ek C vitamini desteği alabilirisiniz.
* Çinko, beta-glukan ve histidin destekleri yararlı olabilir.
* Dengeli beslenin. Bol sıvı tüketin.
* Soğuğa karşı önlem almaya, terleyip üşütmemeye özen gösterin.
* 80 yaş üzerinde, kalp, solunum, böbrek yetmezliği problemi olan, şeker hastalığı nedeniyle tedavi gören biri iseniz grip aşısı olun.
* Öpüşmeyin. Gereğinden çok yakın temas içinde olmayın. Kalabalık ortamlardan, iyi havalandırılmamış yerlerden uzaklaşın.
* El, ağız ve burun temzliğine azami dikkati gösterin. Elinizi çok sık yıkayın.

MsXLabs Üye Girişi