Vikipedi, özgür ansiklopedi
Şeyh Eşref Ayaklanması
26 Ekim,24 Aralık 1919 tarihleri arasında gerçekleşen bu halk ayaklanması Bayburt'un ilçesi olan eski adı Hart yeni adı Aydıntepe de gerçekleşir. Şeyh Eşref resmi tarihin iddia ettiği gibi mehdi ya da peygamber sıfatıyla ayaklanmamıştır buna dair en ufak bir delil gösterilemez Resmi Kaynaklarda. Aksine zamanın hükümetinin dine lakaytlığından, Alman terbiyesyle yetişen subayların İslam'a uymayan edepsizliklerden şikayetçidir Şeyh Eşref. Şeyh Eşref ayaklanması resmi tarih tarafından da "irtica"şablonlarıyla sunulur. bu da bu ayaklanmanın aslında İslamcı tarafını bize göstermektedir. Şeyh Eşref'in hesabı subaylarladır.Söz konusu subayların sarkıntılık ve tecevüz olaylarına karışmaları ayaklanmanın görünür nedenidir. bu yüzden Albay Rahmi Apak "imanları yenilettirildi ve günlerce ibadet ve zikrettirildiler" derken ibadetin ve zikrin korkunç olduğunu belirtmektedir. 9 Aralık'ta Albay Hasan komutasında, iki piyade bülüğü dört makineli tüfekle Bayburt halkının üzerine sevk edilir. Ancak Eşref Efendi başarılı olur ve adamları tarafından subaylar teslim alınır. Bunun üzerine Erzurum'dan kuvvet istenir. Deli Halit Paşa komutasındaki kuvvet, Bayburt halkı üzerine yürür. Erzurum ve Gümüşhane'den 29.Alayın iki taburu(600 er),erzincan'dan kolurdu Süvari Alayından iki süvari bölüğü, Erzurum'dan dört toplu bir obüs bataryası.3.tümenden iki topla takviyeli bir piyade taburu Gümüşhane'ye getirilmiş, bir piyade taburu da, Of dolaylarındaki Eşref Efendiye bağlı halkın yardıma gelmesini önlemek için adı geçen bölgeye sevk edilmiştir. Hart halkı topa tutulmuş 17 Aralık'ta imha edilecektir. top güllelerinin yıktığı evlern enkazı arasında can veren çocuk ve kadının arasında Şeyh Eşref in kızıyla iki oğlu da vardır.Eşref efendi de, bu toplu imha sırasında bir şarapnelle can verir. bu olay tamamen bölgeseldir ve bölgedeki yöneticilerin ve subayların din karşıtı tavırlarını protesto amacına matuftur. ne ki Ankara, halkı dinlemek yerine halkın gözünü korkutmayı yöntem olarak addetmiştir.
