Arama


Avatarı yok
nötrino
Yasaklı
22 Temmuz 2011       Mesaj #65
Avatarı yok
Yasaklı
Gezegenlere ve Ay'a İnmek İçin Yapılan Uzay Araçları
Bazı uzay araçları gezegenin yanından geçmek ya da çevresinde bir yörüngeye oturmak için değil, gezegene ya da Ay'a inmek için yapılmıştır. İlk araçlardan bazılarına, gezegen yüzeyine çarpmadan önce yavaşlamadıklarından ya da yavaşlamaları yeterli olmadığından, "sert inişli araçlar"denirdi. Bunlardan Ranger'lar, hiç frenleme girişiminde bulunmadan resim çekerek Ay'a yaklaşıp, yüzeye çarpmışlardı. Luna 9 ve Luna 13 gibi araçlarsa, Ay yüzeyine iyice yaklaşıncaya kadar ters roketlerini ateşleyip, yüzeyin hemen üstünde roketleri durdurarak, aracı düşmeye bırakma yoluyla bir tür kaba iniş yaptılar. Top biçimindeki bir kapsülün içinde bulunan değerli aygıtlar, yere çarpmadan hemen önce kapsülden fırlatılarak, hem kırılmaları önlenmiş, hem de aracın biraz ötesinde yüzeye yerleşmeleri sağlanmıştı.

1966-1967 yıllarında Ay'a inen beş Surveyor aracında, daha ileri bir yöntemden yararlanıldı. Bu araçlarda, ana ters roket aracı yavaşlatırken, verniye roketleri aracın konumunu denetliyordu. Ana roket daha sonra atılıyor ve verniye roketleri aracın yumuşak iniş yapmasını sağlıyordu. Bu yöntemde en önemli parçaları, radarlı bir Altımetre'ye bağlı olan otomatik denetim aygıtı ile Doppler ilkesine göre çalışan ve aracın yüzeyden yüksekliğini, hızını belirleyen hız algılayıcısı oluşturuyordu (bu işlemin yerden yönetilmesi, radyo sinyallerinin Ay'dan. Dünya'ya gelip geri dönmesi için gereken iki buçuk saniyelik gecikme yüzünden güçtü). Daha sonraki araçlara (Luna 16 gibi) Ay yüzeyinden örnek toplamaya yarayan sondalar takıldı. Örnekler alındıktan sonra aracın üst parçası, alttaki parçayı rampa gibi kullanarak havalanıp, Dünya'ya dönüyordu.

Bir başka yenilik de, insansız ay otomobili Lunokhod'dur. Yumuşak iniş yapan araçlarla taşınan bu otomobiller, Ay yüzeyinde, Dünya'dan yönetilerek hareket eder. Lunokhod'lar, Ay toprağının çözümlenmesi için X ışını tayfölçeri, Dünya'ya aracın nereye gittiğini gösteren ve ayrıntılı resimler gönderen X ışınlı teleskoplar ve televizyon kameralarıyla donatılmıştır.

Ay'da atmosfer bulunmamasına karşılık, Merih'te ince, Venüs'te ise kalın bir atmosfer tabakası vardır. Bu atmosferlerden yararlanarak, aracı inişte yavaşlatmak ve böylece daha az yakıt tüketmek olasıdır. Sözgelimi, 1976 yılında Merih'e inen Viking adlı araç, roketle yavaşladıktan sonra, paraşütle alçalmakta. daha sonra gene roketler yardımıyla yere inmektedir. Son aşamada kullanılan roketlerin tepki ağızlarına, gezegen yüzeyinin aşındırılmaması için, çok sayıda delik açılmıştır. Aracın temel görevi, indiği bölgede yaşam izleri aramak olduğundan, bu önlem büyük önem taşır.

Venüs çevresinin yoğun bir atmosferle kaplı olması, ortaya önemli sorunlar çıkarır. Venüs yüzeyinde atmosfer basıncı, Dünya'dakinin 90 katı kadardır. Ayrıca, sıcaklık yaklaşık 475°C'tır ve çok güçlü atmosfer hareketleri vardır. Gönderilen araçlar yüzeye ulaşamadıklarından, her araç bir öncekinden daha yüksek basınca dayanacak biçimde yapılmış, en sonunda Venera 7, paraşütle çok sert bir iniş yapıp, 23 dakika süreyle çok zayıf sinyaller göndermeyi başarmıştır. Venera'nın inişinde roketle frenleme yapılmadığından, araç, bir sıcak gaz akımına kapılarak çarpmıştır.

Kaynak:Bilim, Teknoloji ve İcatlar Ansiklopedisi(7.Cilt/Sayfa:2249-2251)
Son düzenleyen Safi; 4 Ekim 2017 02:06