Fıkra
İnce anlamlı, güldürücü öykücük; gazete ya da dergilerin belirli sütunlarında yer alan, güncel konuların işlendiği, başlıklı, imzalı kısa yazı; yasa maddelerinin kendi içlerinde satırbaşlarıyla ayrılmış küçük bölümlerinden her biri.
Tanzimat döneminde bir tiyatro yapıtında perdeyi oluşturan bölümlerden her biri anlamında, Edebiyatı Cedide döneminde ise küçük öykü karşılığı kullanılmıştır. Lâtife, nükte de denilen güldürücü fıkralar genellikle sözlü anlatı geleneğinin ürünüdür. Kısa ve yoğun bir anlatım tekniğine dayanır. Bu yoğunluk özellikle nüktenin yer aldığı bitişte görülür.
Fıkralar kabaca şöyle kümelenebilir:
1) Nasrettin Hoca, Bekri Mustafa gibi belli, adları tarihe mal olmuş kişiler çevresinde oluşanlar;
2) Bektaşî, Laz, doktor gibi bir topluluğu, bir bölge halkını ya da bir meslek grubunu temsil eden kahramanları konu edinenler;
3) Karı-koca, usta-çırak gibi, belli bir tip söz konusu olmaksızın sıradan insanların serüvenlerini işleyen, genellikle çift kahramanlı olanlar.
Güncel konuların işlendiği, siyasal olayları ya da kişileri konu alan fıkralarla cinsel konuların açık saçık bir anlatımla dile getirildiği fıkralar da bu kümelenmeye eklenebilir.
Fıkranın yazı türü olarak görülmesi ise gazetecilikle başlamıştır. Güncel siyasal olayların konu edinildiği fıkraların yanı sıra dış politika, ekonomi, sanat-edebiyat gibi alanlarda da fıkra yazılmakta, kimi fıkra yazarları şöyleşi, deneme türlerine kayabilmektedir.
MsXLabs.org & Morpa Genel Kültür Ansiklopedisi
