Giuseppe Garibaldi
Doğum: 1807, Nice
Ölüm: 1882, Caprera
İtalyan politikacı.
İtalyan birliğini kurmaya çalışan ulusal kahramanlardan biridir. Cenova asıllı bir denizcinin oğluydu. 1833'te üye olduğu Cumhuriyetçi Genç İtalya Derneği'nin ayaklanma girişimi başarısızlıkla sonuçlanınca Güney Amerika'ya kaçmak zorunda kaldı.
Brezilya'da Rio Grande do Sul Ayaklanması'na katıldı (1836-1842). Arjantin diktatörü Rossas'a karşı savaşan birliklere kumanda etti (1842-1846). Gözüpekliği ve gerilla savaş taktikleriyle ün kazandı. İtalya'ya dönerek Avusturya'ya karşı savaşmak üzere bir gönüllü birliği kurdu. Lombardia'da Avusturyalılara yenilince İsviçre'ye sığındı (1848). Sonra cumhuriyetçi Roma'yı kuşatmış olan Fransız kuvvetleriyle çarpıştı. Roma'nın düşüşünden sonra 3.000 kişiyle kaçmayı başardı. Yine Amerika'ya gitti. 1845'te İtalya'ya döndü, Kont Cavor'u ve Sardinya Kralı II. Vittorio Emanuel'i destekledi. Alplilerden kurduğu 5.000 kişilik bir birlikle Avusturya'ya karşı savaştı (1859). Ertesi yıl kariyerinin en parlak askerî başarısını kazandı: "Kızıl Gömlekliler" denen 1.000 gönüllüyle, Burbonları Sicilya ve Napoli'den kovdu, buraların yönetimini İtalya Krallığı'nın başına geçen Kral Emanuel'e bıraktı.
Roma'yı İtalya'nın başkenti yapmayı aklına koyan Garibaldi, Kurtuluş Derneği'nin başına geçti. Papa'yı destekleyen yabancı güçlerin ülkeyi istilâ etmesinden çekinen Kral Emanuel, Garibaldi'nin Roma'yı almasını engelledi. Garibaldi, 1866 Avusturya-Prusya Savaşı'nda "Kızıl Gömlekliler"i zaferden zafere koşturdu. 1867'de yeniden Roma'yı ele geçirmeye kalkıştı, ama Papalık ve Fransız kuvvetlerine yenildi. 1870 Fransa-Prusya Savaşı'nda Fransa'nın hizmetine girdi. Bu savaşta Fransa'nın tek zaferini, Garibaldi'nin komutasındaki "Kızıl Gömlekliler" kazandılar. 1875'te ülkesine döndü, Roma milletvekili seçildi.
MsXLabs.org & Morpa Genel Kültür Ansiklopedisi
