Gecekondu
Gerekli kuruluşlardan ve sahiplerinden izin almadan, başkasının arazisine gizlice yapılan barınak.
Türkiye ve gelişmekte olan öteki ülkelerdeki gecekondulaşmanın nedenleri, nüfus artış hızının yüksekliği, hızlı kentleşme, konut üretiminin azlığı, gelir dağılımındaki dengesizlikler, mevzuat yetersizliği şeklinde sıralanabilir.
Ülkemizde gecekondu yapımı, 1930'larda başlamış ancak II. Dünya Savaşı'ndan sonra, özellikle İstanbul, İzmir, Ankara gibi büyük şehirlerde toplumsal bir sorun niteliğini kazanmıştır.
Gecekondularla ilgili ilk yasa 1948'de çıkartılan 5218 sayılı yasadır. Bu yasa yalnızca Ankara'daki gecekonduların iyileştirilmesi ve yeni gecekondu yapımının önlenmesine yönelik arsa dağıtımıyla ilgiliydi. Aynı yıl çıkarılan 5228 sayılı ikinci yasayla, arsa dağıtılan kişilerin konut kredisinden yararlanması sağlanıyor ve yasa bütün Türkiye'yi kapsıyordu. 1949'da çıkartılan 5431 sayılı önleme ve yıkma yasası amacına ulaşamadı. 1953'te çıkartılan 6188 sayılı yasayla, o güne değin yapılan tüm gecekondular yasallaştırıldı. 1966'da çıkartılan 775 sayılı yasayla ise, I. ve II. Beş Yıllık Plânların öngördüğü doğrultuda gecekondu alanlarını iyileştirme, önleme ve ortadan kaldırma tedbirleri düzenlendi.
1980'lerde gecekondu bölgelerinin uzun vadeli plânlaması ve tapulandırılması için yasal kurallar getirildi, tapu tahsis belgeleri verilmeye başlandı. 1988'de Türkiye'deki toplam gecekondu sayısının 2 milyon, bu tür konutlarda yaşayan nüfusun da 10 milyon olduğu tahmin edilmektedir.
Tahminlere göre, Türkiye'deki gecekonduların %33'ü İstanbul'da, %30'u Ankara'da, %12'si İzmir'de, %5'i Adana'da, %4'ü Bursa'da, geri kalan %16'sı ise diğer illerde bulunmaktadır.
MsXLabs.org & Morpa Genel Kültür Ansiklopedisi
