Astronomi/Gökbilim Sözlüğü
Albedo:Bir gökcisminin güneş ışığını yansıtma oranı.
Antimadde:Karşıt parçacıklardan oluşan ve maddeyle bir araya geldiğinde birbirini yok ederek enerjiye dönüşen madde.
Asteroid(Küçük Gezegen):Güneş'in çevresinde dolanan küçük kayasal gök cisimleri.
Asteroid Kuşağı:Mars ve Jüpiter'in yörüngeleri arasında bulunan ve asteroidlerin büyük bölümünün bulunduğu kuşak.
Astronomi Birimi:Dünya-Güneş arasındaki uzaklık(150 milyon km)
Büyük Patlama:Evrenin yaklaşık 13,5 milyar yıl önce büyük bir patlamayla ortaya çıktığını savunan kuram.
Dalga Boyu:Dalgaların birbirini izleyen iki tepe noktası arasındaki uzaklık.
Dev Yıldız:Çapı Güneş'in çapının 10 ila 100 katı olan yıldız.
Değişen Yıldız:Yıldızın yaşam süresine göre çok daha kısa sürelerle ışıma gücü değişen yıldız.
Dinamo Etkisi:Gezegenlerin sıvı katmanlarındaki elektrik yüklerinin hareketi nedeniyle,gezegenlerde manyetik alanın oluşumuna yol açan etki.
Doppler Etkisi:Kaynağın ya da gözlemcinin hareketine bağlı olarak,ışınımın dalgaboyunda gözlenen değişiklik.
Elektromanyetik Işınım:Elektrik ve manyetik alan titreşimine sahip ışıma.Radyo,mikrodalga,kızılötesi,görünür,morötesi,X ve gama ışınımları,elektromanyetik ışınım türleridir.
Foton:Elektromanyetik ışınım taşıyan parçacık.
Gökbilim:Gökcisimlerini inceleyen bilim dalı.
Graviton:Kütleçekimini taşıyan parçacık.
Güçlü Çekirdek Kuvveti:Atom çekirdeğinde proton ve nötronları birbirine bağlayan kuvvet.
Hertzprung-Russel Çizelgesi:Yıldızların mutlak parlaklığı ve yüzey sıcaklığı arasındaki ilişkiyi gösteren çizelge.
Hubble Sabiti:Uzaktaki gökadaların uzaklaşan hızları ve uzaklıkları arasındaki orantı.
Işık:Elektromanyetik Işınımın görünür dalgaboyundaki bölümü.
Işık Eğrisi:Bir gökcisminin parlaklığının zamanla değişimini gösteren çizelge.
Işık Yılı:Işığın vakum ortamında 1 yılda katettiği uzaklık.
İyonlaşma:Bir atomun elektron kaybetmesi.
İkili Yıldız:Birbirine kütleçekimiyle bağlı,iki yıldızdan oluşan sistem.
Karadelik:Genellikle büyük kütleli yıldızların ölümünden kalan maddenin,kütleçekimi etkisiyle çökmesiyle oluşan ışığın bile kaçamadığı aşırı yoğun maddenin bulunduğu bölge.
Karanlık Madde:Işınım yaymadığı için doğrudan gözlenemeyen,ancak varlığı dolaylı yollarla hesaplanabilen madde.
Kırmızı Dev:Evrimin ara aşamalarından birinde olan çok genişlemiş soğuk yıldız.
Krater:Gezegenler ya da uydularının yüzeyinde bulunan,göktaşı çarpması sonucu oluşmuş çukur biçiminde yüzey şekli
Kuark:Proton ve nötron gibi atomaltı parçacıkları oluşturduğu öne sürülen temel parçacıklar.
Kutup Işıkları:Dünya'nın manyetik alanında yakalanmış kozmik parçacıkların,kutup bölgesinde atmosferin üst katmanlarıyla etkileşime girmesiyle oluşan parlamalar.
Kütle Aktarımı:Bir gökcisminden ötekine madde akışı.
Kütleçekimsel Merceklenme:Kütle çekiminin ışığı bükme özelliği nedeniyle,uzaktaki bir ışık kaynağının görüntüsünde oluşan bozulma
Manto:Kayasal bir gezegenin çekirdeği ve kabuğu arasındaki katman.
Manyetosfer:Bir gezegenin manyetik alanının kapsadığı bölge.
Messier Kataloğu:Charles Messier'in kuyrukluyıldızlarla karıştırmamak için hazırladığı,110 parlak gökada,bulutsu ve yıldız kümesini içeren katalog.
Meteor:Bir göktaşı atmosfere girdiğinde gözlenen parlak ışıma.
Meteorit:Yeryüzüne düşen göktaşı.
Meteorid:Uzaydaki küçük göktaşları.
Mutlak Parlaklık:Bir gökcisminin 10 parsek uzaklıktaki parlaklığı.
Nötrino:Elektrik yükü olmayan,çok küçük kütleye sahip olan ve çekirdek tepkimelerinden ortaya çıkan parçacık.
Nötron:Atomu oluşturan temel parçacıklardan yüksüz olanı.
Olay Ufku:Bir karadeliğin çevresini saran ışığın kaçış hızının, ışık hızına eşit olduğu bölge.
Oort Bulutu:Güneş sistemini küresel olarak saran, kuyrukluyıldızların zamanlarının büyük bölümünü geçirdikleri bölge.
Paralaks:Bir nesnenin,gözlemcinin hareketine bağlı olarak yer değiştiriyor görünmesi.
Parsek(Parsec):Gökbilimde kullanılan uzaklık ölçü birimi.Paralaksı 1 olan bir gökcisminin uzaklığına denktir 1 parsek, yaklaşık 3,26 ışıkyılına eşdeğerdir.
Plazma:Sıcak,iyonlaşmış gaz.
Süpernova Patlaması:Büyük kütleli yıldızların yakıtlarını tükettikten sonra ani çökmesiyle oluşan çok güçlü patlama.
Süpernova Kalıntısı:Bir süpernova patlamasından sonra oluşan bulutsu.
Termonükleer Füzyon:Yüksek sıcaklık ve basınçta atom çekirdeklerinin birleşmesi.
Tutulma:Bir gökcisminin ötekinin önünden geçerken,arkadaki gökcisminin ışığını kısmen ya da tümüyle engellemesi.
Yerel Küme:İçinde samanyolu galaksisininde yer aldığı gökada kümesi.
Yıldızlararası Ortam:Yıldızlararası gaz ve toz.
Yörünge:Gökcisimlerinin bir başka gökcismi etrafında dolanırken izledikleri yol.
Kaynak:Bilim ve Teknik(Biltek-Tübitak)
