Kral Tantalos

Kral Tantalos, efsanelere karışmış hayli karanlık kimliği olan bir İzmir ünlüsüdür. Frigya Kralı olduğu iddia edilen, ancak başka tarihi dönemlere de uyarlanan bu kralın, Eski İzmir (Smyrna) kent kalıntılarının daha üstünde, tepelerde anıt mezarı olduğu iddia edilmiştir. Frigya Kralı Tantalos'un mezarı olduğu iddia edilen yerde gerçekten bir kral mezarı vardır. Ne yazık ki, Ord. Prof.Ekrem Akurgal'ın yıllarca süren tüm uyarılarına karşın bu mezar, gecekondu bölgesinde tahribe uğramış üzerine bir gecekondu inşa edilmiştir.

Eski İzmir'in tarihini ve kültürünü araştıranlarca ilk ele alınan Frigya Kralı olduğu iddia edilen "Tantalos" ile ismi etrafındaki söylencelerdir. M.Ö.800 yıllarında yaşadığı ileri sürülen Tantalos, mitalojiye göre Baştanrı Zeus ile bir insan olan dilber Pluto'nun sevişmeleri sonucu doğmuştu.
Söylencelere göre İzmirli olan Kral Tantalos, Smyrna'dan Magnesia'ya (Manisa) doğru uzanan, Sipilos Dağı'nda Frigya halkı ile birlikte yaşar ve Batı Anadolu'ya yayılmış devletini yönetirdi.

Pelops ve Niobe
Baştan başa bağlık -bahçelik döşenmiş olan Sipilos Dağı, aynı zamanda zengin madenlerin bulunduğu efsanevi bir yerdi. Tantalos'un daha sonra Yunanistan'a giderek Peleponnes Yarımadası'na ismini vereceek ve Olimpiyat Oyunları kuracak olan "Pelops" isimli bir oğlu ile Manisa'da Ağlayan Kaya haline gelecek olan "Niobe" isimli iki çocuğu vardı. Tanrıların sofrasına oturabilen tek insandı Tantalos. Ancak ne yazık ki, Olimpos Tanrıları'nın hışmına uğradı. Anadolu Tanrıçası Kibele'ye inandığı için Helen Tanrıları'nı küçük gören ve onların kudretlerini sınama kalkan Tantalos'a verilen ceza, dünyanın her köşesinde Tantalos işkencesi diye anıldı.

Zeus'un Hışmı
Zeus, onun Yeraltı Ülkesi'nde edebi açlık ve susuzluğa mahkum etti. Mitolojiye göre Tantalos, Sipilos Dağı'nın bir yarığından atılarak Hades'e gönderildi. Yamanlar Dağı'ndaki Karagöl, söylencelere karışmış olan romantik iddialara göre bu göldür.
Helen Efsaneleri, ilkçağlardan itibaren Tantalos'un kötülüğünü yaymıştır. Onun Tanrılara ait kutsal şarabı çaldığını, Tanrısal sırları insanlara ilettiğini ve en kötüsü oğlu Pelops'u kesip şölen düzenlediğini söylemişlerdir.
Anadolulu Homeros ise, "Odysseia" işimli destanında hemşehrisi Tantalos'un çektiği acıları çarpıcı bir üslupla anlatır (Odysseia, 11 Böl, satır: 582-593).
Yamanlar Dağı'nın Bayraklı'ya uzanan yamaçlarından birinde Frigya Kralı Tantalos'un mezarı bulunduğu bir çok batılı yazarlarca ele alınmıştır. İki yüz yıl önce bu mezar, Eski İzmir'den kalan en önemli kalıntılardan Akropolis'in güneyinde, Akropolis ile ova arasındaki yamaçtaydı.

Texier'in çabası
Tantalos Mezarı diye ünlenen kalıntı üzerine ilk çalışmayı, 1835'te Charles Texier yapmıştı. Texier, çalışmalarının sonuçlarını ve mezarın ilk krokilerini "Küçük Asya" isimli kitabında yayımlandı. Bu arada Texier'in mezarı incelerken, bilerek veya bilmeyerek büyük tahribat yaptığını ilave edelim. Daha sonra Alman Arkeolog Procesh Von Osten, bölgeyi inceledi ve mezar ile Eski İzmir'in ilintisini belirleyen kroki ve haritaları çizdi. 1930'da Prof. Helene Miltner ve Prof. Yohannes Böhlau, Lelej, Amazon, Frig ve Hitit dönemi İzmir'i araştırıken, Tantolos Mezarı'na özel ilgi gösterdiler.
Bu iki bilim adamını tüm çalışmaları, İzmir Valisi ve Asarıatika Muhipleri Cemiyeti Başkanı Kazım Dirik tarafından büyük bir özveri ile desteklendi. Bu çalışmalar 1934'te "Eski İzmir" (Navluhon Tantalis) ismiyle yayımlandı.
Prof. Dr. Ekrem Akurgal da yıllarca süren çalışmalarında Tantalos Mezarı'na değin birçok yayın hazırladı ve mezarın kaybolmaması için ısrarla yetkili kişi ve kurumları, özellikle devleti uyardı.

Anıt mezar
Mezar, anıt biçimindeydi ve kayalık bir zemine oturuyordu. Silindir şeklinde harçsız örülmüş taş gövdesi, 29 metre uzunluğundaydı ve üstünde koni şeklinde bir taş külah vardı. Külahın tepe noktasında, diğer yaşdaş Anadolu anıtmezarında görülen Phalles (erkek üreme organı) dikiti bulunmaktaydı. Yine 29 metre uzunluğundaki çember şeklindeki gövde, iç içe iki duvarla örülmüş ve iç radyal duvarlar çöktüğü için, mezarın dış görünümünü dev taşların bir yığıntı şeklindedir. Tantalos Mezarı, günümüzde tahrip olmuş biçimiyle bir yıkıntı halinde, bir gecekondunun temelleri altında kalmış iri taşları yağma edilmiştir.

Kaynak

MsXLabs Üye Girişi