Fiil (Eylem)

Eylem
Morpa Genel Kültür Ansiklopedisi & MsXLabs.org

Dilbilgisinde şahıs, kip, zaman göstererek, bir oluşu ya da eylemi anlatan sözcük, fiil. Yapı, kuruluş bakımından eylem, şahısla zamana bağlıdır. Türkçede eylemler, şahıs bakımından tekil ve çoğul olmak üzere ikiye ayrılır: Tekil şahıslar, ben, sen, o; çoğul şahıslar, biz, siz, onlar. Üç türlü zaman vardır:

1) Geçmiş zaman,
2) Şimdiki zaman,
3) Gelecek zaman.

Eylemler şahıs ve zaman bakımından birtakım kiplere ayrılırlar:

1) Basit zamanlar: Tek bir zaman ögesini ifade eden eylemlerdir. Bunlar kiplere göre, şöyle ayrılır:
a) Haber kipleri: Di-li geçmiş (geldim), miş'li geçmiş (gelmiş), şimdiki zaman (geliyor), gelecek zaman (gelecek), geniş zaman (gelir).
b) Dilek kipleri: Gereklik (gelmeli), dilek-şart (gelse), dilek (gele), emir (gel), Emir kipinin birinci şahsı yoktur.

2) Bileşik zamanlar: İki zaman ögesini ifade eden eylemlerdir, bunlar üçe ayrılır:
a) Rivayet (geliyormuş);
b) şart (geliyorsa);
c) hikâye (geliyordu).

Eylemler, kök yapısına göre; basit ve bileşik eylemler diye ikiye ayrılır.

MsXLabs Üye Girişi