Bu maddedeki yazılar yalnızca bilgi verme amaçlıdır. Yazılanlar, doktor uyarısı ya da uzman önerisi değildir.

TETANOS

(fr. tetanos; yun. tetanos, ihtilaçlı gerilim). Nicolaier basilinden (Clostrıdium tetani) ileri gelen ve kasların kasılmasıyla belirginleşen enfeksiyon zehirlenmesi. (Eşanl. KAZIKLI HUMMA)

—Nörobiyol. Deneysel tetanos, bir kas lifinin sürekli ve düzenli kasılma durumu. Kasılmaların birbiriyle kaynaşmasına yeterli sıklıkta olur ve kası hareket ettiren sinirin art arda uyarılmasıyla sağlanır.

—ANSİKL Tetanos, Nicolaier basilinin yaralara bulaşmasından ileri gelir: basil gi riş noktasında ürer ve bütün organizmaya yayılan toksinler çıkarır; toksinler hastalığın klinik tablosunu meydana getirir Giriş noktaları büyük yaralar olabileceği gibi, kirli küçük travmalar da olabilir çivi ve diken batması, hayvan tırmalaması. Ameliyat sonrasında ya da yenıdoğanda görülen tetanos, gelişmiş ülkelerin çoğunda olduğu gibi Türkiye'de de hemen hemen ortadan kalkmıştır Buna karşılık, sağlık koşullarının yeterli olmadığı hallerde yapılan şırıngalar yüzünden, özellikle uyuşturucu kullananlarda tetanos görülür olmuştur.

Hastalığın klinik tablosu çoğu zaman trismus (çene kilitlenmesi) ile başlar Kendi haline bırakıldığı zaman hastalık sürekli ağrılı kasılmalar halinde çok şiddetli krizlerle devam eder ve ölümle sonuçlanır. Reanimasyon ortamında, belirtileri ortadan kaldırmak için yapılan tedavi, kasılmaları ve şiddetli krizleri önler; bunun için yüksek dozda uyuşturucu verilerek bir tedavi koması elde edilir, ayrıca trakeotomi ve yapay havalandırma yoluyla solunum reanimasyonu sağlanmaya çalışılır. Ölüm oranı hâlâ azımsanmayacak kadar yüksektir Akla yatkın tek tedavi yolu gene de koruyucu önlemler almaktır. Kısa süre içindeki koruyucu önlem, olanak varsa insan kökenli serumla yapılan serum tedavisidir. Uzun süreli koruyucu önlem ise aşı yapılmasıdır: 2 ya da 3 tetanos anatoksini şırıngası. bir yıl sonra rapel ve her beş yılda bir yineleme.

—Vet. Toynaklılar tetanosa özellikle duyarIıdır, sığır, koyun ve keçiler oldukça duyarlıdtr; domuz ve köpek çok dayanıklıdır; kuşlar çok dirençlidir. Hasta hayvanda, özellikle boynu, üyeleri, kuyruğu tutan bir kas sertliği görülür; yürümede ve hareket' lerde sıkıntı, çiğnemede güçlük belirir. Ölüm oranı % 75 dolayındadır.

Tetanos serumu.

Bağışıklık kazandırıldıktan sonra, tetanos anatoksini ya da toksini zerk edilmiş sığır ya da atlardan elde edilir Bütün hayvan türlerinde, özellikle atlarda cerrahi girişimlerden sonra, koruyucu olarak kullanılır.

Tetanos aşısı.

Tetanos anatoksini, bir aylık arayla iki kez zerk edilir. Gebe hayvanda, gebeliğin son aylarında uygulanırsa, anayı ve dölütü doğum tetanosundan ve göbek bağından gelebilecek tetanostan korur.

TETANOTOKSİN

(fr. tetanotoxine). Bakteriyol. Nicolaier basili (Clostridium tetani) tarafından salgılanan ve tetanosun öldürücü spazmlarına neden olan toksin. (En şiddetli bakteriyel toksinlerden biri olarak özellikle sinir sistemini tutar [nörotrop toksin], iki birimden oluşur, biri zara tutunmayı sağlar, öteki zarı tahrip eder. Toksinin anatoksin'e çevrilmesiyle çok iyi bir aşı elde edilmiştir [yüksek bağışıklık].)