Arama

80'li Yıllar - Tek Mesaj #6

AndThe_BlackSky - avatarı
AndThe_BlackSky
VIP VIP Üye
2 Ekim 2011       Mesaj #6
AndThe_BlackSky - avatarı
VIP VIP Üye
Uluslararası siyasi ve ekonomik gelişmeler
  • Varşova Paktı'nın çökmesiyle Avrupa ve Asya’da meydana gelen komünizm karşıtı ayaklanmalar, Soğuk Savaş’ın sonunu getirdi.
  • Gelişmekte olan ülkelerdeki borç krizi, bu ülkelerin parasal yardım için Uluslararası Para Fon’una (IMF) bel bağlamasına yol açtı.
  • Gelişen dünyada yeni liberal ekonomik akımlar yaygınlaştı.
Afrika

Zimbabve, 1980 yılında ABD’nin resmi sömürgelerinden ayrılarak bağımsızlığını ilan etmiştir. 1983 yılında ise kuzeyde Müslüman Sudan hükümeti ve Güney Sudan’da ayrılıkçı Müslüman olmayan isyancılar arasında İkinci Sudan Sivil Savaşı patlak vermiş ve 22 yıl sürecek bir anlaşmazlık ortaya çıkmıştır. 19841985 yıllarında, Etiyopya’da baş gösteren açlık üzerine Etiyopyalılara yardım amacıyla uluslar arası çabalar sarfedilmiştir. Bunların içinde Temmuz 1985’te düzenlenen ünlü Live Aid konseri de bulunmaktadır.
Nijerya’da 1983 ve 1985 yıllarında askeri darbe görülmüştür. 1986 yılında ise ABD, Libya’ya bir hava bombardımanı gerçekleştirmiştir. Cuito Cuanavale Muharebesi, 1987’den 1988’e Angola İç Savaşı ve Güney Afrika Sınır Savaşlarının bir bölümü olarak yer almıştır. Angola, Küba ve Namibya askeri güçleri ile Güney Afrika’daki askeri güçler ve Angola’lı muhalif UNITA örgütü arasındaki savaş, II. Dünya Savaşı’ndan o güne kadar ki Afrika’daki en büyük savaştı. Güney Afrika ve Angola, Namibya, Zambiyaarasındaki Güney Afrika Sınır Savaşı, Namibya'nın bağımsızlığının tanınmasıyla 1989 yılında bitmiştir.

Amerika
  • 6 Nisan 1980 tarihinde on bin Kübalı, siyasi sığınma talebi için Havana’daki Peru büyükelçiliğine akın ettiler. 7 Nisan’da Küba hikümeti, Peru büyükelçiliğine sığınma talebinde bulunan Kübalılar için göç izni verdi.
  • Peru, 1980’de başlayıp 1990'ların sonlarında bitecek komünist Túpac Amaru Devrimci Hareketi ile yüzyüze kaldı.
180px 2006 us vs john lennon 003
  • Ünlü Beatles üyesi John Lennon, 1980 yılında ABD’de suikaste kurban gitti.
  • Ronald Reagan, 1980 yılında ABD başkanlığına seçildi. Uluslar arası çevrelerde Reagan, komünizmin yayılmasını engellemek, Sovyet Güçlerine karşı ABD ordusuna büyük takviyelerde bulunmak ve Sovyet Birlikleri ile Berlin Duvarını ayırarak Demir Perde ülkelerinin karşısında durmak adına sert bir politika kovalama peşine düştü.
  • Meksika 1982’de başlayan bir borç krizi ile karşı karşıya kaldı.
180px ARA Belgrano sinking

Arjantin savaş gemisi General Belgrano, Falkland Savaşı esnasında Britanya kuvvetleri tarafından saldırıya uğramışken
  • İngiltere ve Arjantin arasında, Falkland Adaları’nın topraklarını ele geçirmek üzerine 2 Nisan 1982 – 14 Temmus 1982 tarihleri arasında Falkland Savaşı yaşandı.
  • Kanada 17 Nisan 1982 tarihinde Kraliçe II. Elizabeth’in imzasıyla yeni bir anayasayla İngiltere’den resmi olarak bağımsızlığını kazandı. Bu olayla Kanada, İngiltere’den tam olarak siyasi bağımsızlığını almış oldu.
  • ABD, komünizmin yayılmasını engellemek ve uyuşturucu ticaretini durdurmak amacıyla Merkez ve Güney Amerika ülkeleriyle anlaşarak önemli direkt ve dolaylı muhalif gruplarla mücadele içine girmiştir. ABD hükümeti Kolombiya hükümetinin kanun dışı kokain endüstrisini yok etmek amacıyla bulunduğu girişimleri destekledi.
  • ABD, sonradan çok tartışmalı olabilecek biçimde El Salvador’daki sağ yanlısı isyancılara destek verdi, çünkü Amerika'nın yetiştirdiği Salvadorlu milisler tarafından 1000 Salvador sivilinin öldürülmesiyle 11 Aralık 1981 tarihinde El Mozote katliamı yaşandı. ABD, Doğu Karayip Ülkeleri Birliği üyeleri ile beraber 1983 yılında Grenada’yı işgal etti.
  • ABD’nin Nikaragua’nın içişlerine karışması sonucunda İran-Kontra vakası yaşandı ve bundan dolayı 1986 yılında Amerikan hükümet görevlileri sorumlu tutularak suçlandılar. Başkan Manuel Noriega’yı devirmek üzere 1989 Aralık’ında Panama’ya ABD askeri harekatı başladı. Hindistan Havayollarının 182 numaralı uçağı 23 Haziran 1985 tarihinde Sih Kanadalı militanlar tarafından düşürüldü. Bu olay Kanada tarihindeki İçinde Kanadalıların bulunduğu en büyük toplu katliam olarak kayda geçti.
  • Challenger Uzay Aracı, 28 Ocak 1986’da Florida’da kalkışından kısa bir süre sonra parçalandı ve içinde bulunan 7 mürettebat hayatlarını kaybettiler.
  • Haitili diktatör Jean-Claude Duvalier, 6 Şubat 1986’da ünlü bir halk ayaklanmasıyla baştan indirildi.
  • 1986 Dünya Fuarı Expo 86, Vancouver’da gerçekleştirildi..
180px Exval

Exxon Valdez, 1989
  • Kanada-ABD arasındaki Serbest Ticaret Antlaşması 1989 yılında kanunlaştırıldı.
  • Askeri yönetimler Arjantin’de (1983), Uruguay’da (1984-5), Brezilya’da (1985-8) ve Şili’de (1988-9) demokratik yönetime geçtiler.
  • Antigua ve Barbuda, Belize, (ikisi de 1981’de) ve St. Kitts (1983) bağımsızlıklarını kazandılar.
  • Mart 1989’da Exxon Valdez kazası ya da diğer bir değişle petrol felaketi yaşandı.
  • ABD’de siyah erkeklerin beyaz kadınlarla evlenme oranı %10 oranında gerçekleşti.
Asya
180px Chemical weapon1

İran-Irak Savaşı'nda İranlı bir asker
  • İran-Irak Savaşı1980'de başlayıp 1988'de sona erdi. Irak, kendi toprakları içerisinde yaşan kürtlere karşı kimyasal silah kullanmakla suçlandı.
  • 1980'de Lübnan'da ciddi çatışmalar yaşandı. İsrail'in Filistin Özerk Yönetimine saldırısıyla 1982'de Lübnan Savaşı yaşandı. Savaş, İsrail kuvvetleri ile Lübnan ordusu ve Lübnan sınırları içerisindeki Suriye güçleri arasında oldu. İsrail ordusu tarafından Beyrut'un kuşatılması, İsrail'in yakın müttefiki ABD desteği ile rahatlıkla gerçekleşti ve özellikle sivil hayat üzerinde telafisi imkânsız neticeler doğurdu. 1983'de Beyrut, ABDdonanmasınca Lübnan limanlarından atılan bombalarla yerle bir edildi.
  • Hindistan'da Bhopal felaketi meydana geldi. 1984'deki felaket toksik gaz sızıntısı nedeniyle gerçekleşti.
  • Hindistan başbakanı İndira Gandhi31 Ekim1984'de suikaste kurban gitti.
180px Evstafiev afghan apc passes russian

Sovyet ordusu Afganistan'dan çekilirken.
  • Sovyet Kızıl Ordu güçlerinin müdahalesiyle 1985 Sovyet-Afgan Savaşı başladı. Oldukça sorunlu ve çetrefilli bu savaş yeni Sovyet lideri Mikhail Gorbachev'in Sovyet ordusuna yeni şekil vermesi ve Afganistan'dan çekilme kararı ile son buldu.
  • Birinci İntifada, 1987'de Gazze Şeridi'nde Batı Sınırında başladı. Filistinli araplar İsrail ordusuna karşı geniş çaplı protestolara başladı ve bu toprakların kendilerine ait olduğunu savundu. İntifada, çok geçmeden İsrail güçleri ve Filistinli eylemciler arasındaki tartışmalı topraklar üzerinde şiddetli çatışmalara dönüştü. Birinci İntifada, 1993'deki İsrail hükümeti ve Filistin Özgürlük Organizasyonu arasındaki barış görüşmelerine kadar devam etti.
  • Sovyet - Afgan Savaşı, 15 Şubat1989'da Sovyet Kızıl Ordu'nun parça parça Afgan topraklarından ayrılmasıyla son buldu.
  • Çin Halk Cumhuriyeti'nde 1989 Tiananmen Meydanı Olayları gerçekleşti. Tiananmen Meydanı, demokrasi ve politik reform savunucusu protestocuların mitingine sahne oldu. Protesto gösterileri hükümet güçleri tarafından sert biçimde bastırıldı.
Avrupa
  • 1980'de Polonya'daki bağımsızlık hareketleri liberalizasyon ve demokrasiyi ülkeye davet etti. Komünist rejimin girişimleri hükümet ile hareketi karşı karşıya getirmeye yönelikti. Fakat hareket Lech Walesa tarafından yönlendirildi ve milli federe devletin oluşmasına öncülük etti. Bu süreç diğer komünist rejimi benimsemiş ülkelerde de bağımsızlık yönünde kıpırdanmalara neden oldu.
180px JPIIassinattem81

13 Mayıs1981, saat 17:22'deMehmet Ali Ağca tarafından vurulan II. John Paul
  • 1981'de Papa II. John Paul, Saint Peter Meydanı'nda suikast girişimi ile karşılaştı.
  • İsveç başbakanı Olof Palme 1986'da bir suikast sonucu öldürüldü.
  • Mikhail Gorbachev 1985'de Sovyetler Birliği'nin lideri oldu. İlk olarak baskın komünist rejime rağmen yapılan demokratik seçimleri müteakip, politik muhalefetin ifade özgürlüğünü arttırarak hükümetteki ana reformları başlattı. Gorbachev Soğuk Savaş'ın sonunu hazırladı, tansiyonu düşürmek için ABD ile görüşmelerin arttırılması konusunda ısrarcı oldu.
  • Roma ve Viyana havaalanları 27 Aralık 1985'de İsrail El Al Havayolları'na karşı yapılan saldırılara sahne oldu. Saldırılar Libya hükümeti destekli Abu Nidal militanları tarafından yapıldı.
  • Avrupa Birliği, 1981'de Yunanistan ve 1986'da İspanya ve Portekiz ile bütünleşme kararı aldı.
180px Mikhail Gorbachev 1987

Sovyetler Birliği lideri Mikhail Gorbachev
  • Doğu bloğundaki pek çok komünist rejim uygulayıcısı ülkede, otoriteryen rejimlere karşı büyük bir politik aktivite ve muhalefet neticesinde önemli politik reformlar gerçekleşti. Bu reformlar, bireysel özgürlüğü içerdiği gibi demokratik yenilenmenin de sözünü vermektedir. Bir istisna olarak Romanya'da uygulanan komünist rejim, kendi iktidarına karşı muhalefeti şiddet yanlısı bir şekilde bastırmıştır. 1989'a kadar devam eden bu süreç, Varşova Paktı ülkelerinin komünist rejimi terketmeleri ve son olarak Nikolay Çavuşesku'nun idamı ile geçilen çok partili rejimle tamamlanmıştır.
  • Yugoslavya'da komünist diktatör Josip Broz Tito'nun ölümünü takiben komünist sistemin politik reformlara tabi tutulması süreci işlemeye başladı. Etnik milliyetçilik ve etnisiteler arası çatışmalar, özellikle Sırbistan'da, 1986'da Sırbistan Bilim ve Sanat Akademisinin memorandumu ile başlayarak ve 1980'lerin sonunda Sırpları sert ve ciddi biçimde etkileyecek olan komünist lider Slobodan Miloşeviç'in Sırbistan ajandası ile bütünleşmesi sonucunda, Sırpların düşmanı olan herkesle mücadeleyi öngörmek Sırp olmayan Yugoslav politikacılar tarafından kınandı.
  • 10 yılın sonunda (1989) Berlin Duvarı yıkıldı ve bunu 1990'da, bölünmüş iki Alman devletinin yeniden birleşmesi takip etti.
Okyanusya
  • Avustralya, Birleşik Krallık parlamentosunun etkisindeki yapısından tamamen ayrıldı ve 1986'da Avustralya hükümeti yeni anayasal düzeni kurdu.
  • Expo '88 Fuarı, Brisbane - Avustralya'da düzenlendi.
  • Sitiveni Rabuka 1987'de Fiji adasındaki iki silahlı gücü uzlaştırdı ve aynı sene ülkenin cumhuriyetle yönetildiğini ilan etti.
  • Kanak Sosyalist Milli Liberal Cephe, Yeni Kaledonya'nın bağımsızlığı için şiddet eylemlerine başladı.
  • Vanuatu (1980) ve Palau (1981) bağımsızlıklarını kazandı.
  • Greenpeace'in Fransa'nın Mururoa'da gerçekleştirdiği nükleer denemelerine son vermesine ilişkin mücadelesi, eylemcilere ait Gökkuşağı Savaşçısı (Rainbow Warrior) adlı geminin batırılması ile son buldu.
Doğal afetler

180px Lake nyos

Nyos Gölü, Kamerun
  • Washington, ABD'deki St.Helens Dağı 18 Mayıs 1980'de patlayarak 57 kişinin ölümüne neden oldu.
  • 1989 Loma Prieta Depremi, dünyanın dikkatini San Francisco kıyı şeridine ve bu bölgeye çekti. San Francisco, California'da bazı binaların yıkılması ile 65 kişi öldü ve binlerce insan gaz borularının patlaması ve çeşitli nedenlerle yaralandı. Depremin yol açtığı hasar 13 milyar dolar civarındadır.
  • 1988 ABD'de yaşanan kıtlıktan ülkenin birçok bölgesi etkilenmiştir. 1988 kıtlığı ABD'de 60 milyar $ zarara yol açmıştır (2008 yılı için $80 milyar ile $120 milyar ABD doları arasındadır). Kıyılar boyunca yayılan sıcak hava dalgası ABD'de 4800 ile 17000 kişinin hayatını kaybetmesine neden oldu.
  • Allen kasırgası (1980), Alicia kasırgası (1983), Gilbert kasırgası (1988), Joan kasırgası (1988) ve Hugo kasırgası (1989)
  • Diğer doğa felaketleri: The 1982–1983 El Nino dünyanın birçok yerinde yıkımlara neden olmuştur; 1985 Richter ölçeğine göre 8.1 ölçülen Meksika depremi Mexico City ve Meksika'nın merkezi dahil diğer bölgeleri harap etmiştir; 1985 Kolombiya'da Nevado del Ruiz'in patlaması; Kamerun'da 1986 Nyos Gölü limnic püskürmesi; 1988 SSCB'nin Kafkas bölgesini etkileyen Ermenistan Depremi.
Doğa hadisesi olmayan felaketler

180px Challenger explosion

Challenger uzay aracı, 28 Ocak 1986'da fırlatma sonrası patladı
  • 1984 Bhopal felaketi, Hindistan'daki bhopal kentinde Karbit Bileşiği tesisinden zehirli MIC gazının sızması sonucunda 3000 kişi derhal öldü ve 15000-20000 kişi de dolaylı olarak etkilendiler.
  • 1986 Çernobil faciası, Sovyetler Birliği, Ukrayna'daki yüksek ölçekli nükleer füzyon reaktörünün patlamasıyla, büyük miktarda radyoaktif madde Avrupa'ya doğru yayıldı, 47 kişi hayatını kaybetti, sayılamayacak kadar kişi gelecekte muhtemel bir şekilde radyasyon kaynaklı kanser vakalarıyla karşı karşıya kaldı ve 300,000 kişide yaşadıkları yerlerinden göç etmek durumunda kaldı.
  • 1986 Challenger felaketi, NASA Challenger Uzay Mekiği kalkışından sonra parçalandı ve tüm mürettebat hayatını kaybetti. Bu bir Nasa uzay aracının tamamen parçalanmasıyla oluşan ilk felakettir. Kazanın sebebi o-ringden kaynaklanan bir hatadır.
  • 1989'da Alaska'da Exxon Valdez kazası yaşandı. Çok fazla bir petrolün yayılmamasına rağmen, uzak ve hassas konumu onu o güne kadarki en tahrip edici çevre felaketlerinden biri haline getirmiştir.