Alzheimer Hastalığını Tanıyor musunuz?
Basit bir unutkanlık mı?
Unutkanlık, yediden yetmişe herkesin gündelik sorunu olabilir. Randevularımızı, arkadaşlarımızın isimlerini, çantamızı nereye koyduğumuzu, hangi günde olduğumuzu ya da ocağın altını kapamayı zaman zaman unutabiliriz, ama bir süre sonra hatırlayıveririz. Bu tür basit unutkanlıklar, çoğu kez kısa süreli ve geçicidir. Yoğun çalışma hayatı, stres, uykusuzluk ve yorgunluk gibi etkenler, bu tür küçük unutkanlıkları artırabilir.
Yaş ilerledikçe, vücudumuz gibi zihnimiz de doğal olarak biraz daha zayıflayabilir. Ancak bu durum, hiçbir zaman günlük yaşamımızı etkileyecek boyutlara varmaz.
Yoksa Alzheimer hastalığı mı?
Yaşla birlikte ilerleyen ve basit gündelik işlerin bile yerine getirilmesinde sorunlar yaratan bir unutkanlık ise, Alzheimer hastalığının habercisi olabilir. Toplumumuzda genellikle “bunama” olarak adlandırılan ve yaşlılıkta doğal kabul edilen bu durum, aslında tıpkı yüksek tansiyon, şeker hastalığı ya da mide ülseri gibi ciddiye alınması gereken hastalıktır.
Alzheimer hastalığını neden ciddiye almalısınız?
Tüm dünyada kadın ve erkek, yaklaşık 20 milyon kişiyi etkileyen Alzheimer hastalığı, 65 yaşın üzerindeki her 20 kişiden birinde, 90 yaşın üzerinde ise her iki kişiden birinde ortaya çıkmaktadır. Bulaşıcı veya kalıtsal olmamakla birlikte, yaşlılarda en sık karşılaşılan 4. hastalıktır. Beyindeki bazı sinir hücrelerinin yavaş yavaş işlevini kaybetmesi sonucu çeşitli zihinsel bozukluklarla ortaya çıktığı artık iyi bilinen Alzheimer hastalığı, ilerleyici ve geri dönüşsüz bir özlliğe sahiptir. Önceleri sinsi başlayan basit unutkanlıklar, yıllar içinde günlük işleri yapmayı engelleyecek düzeye ulaşır; ileri evrelerde ise zihinsel ve bedensel işlevler iyice bozularak, hastayı tamamen bakıma ve yatağa bağımlı hale düşürür. Alzheimer hastalarının zaman içinde yardımsız yaşayamaz duruma gelmesi, ona bakan yakınları ve ailesi için de ciddi bir yük oluşturacaktır. Bu nedenle, hastalığın erken dönemde farkedilmesi ve ciddiye alınarak gerekli tıbbi desteğin sağlanması, bu durumla mücadelede önemli bir adımdır.
Alzheimer hastalığını nasıl anlayabiliriz?
Alzheimer hastalığının habercisi olabilecek 10 belirtiye dikkat etmelisiniz:
1- Günlük yaşamı etkileyecek düzeyde unutkanlık (özellikle yakın zamana ait olayları ve insan isimlerini hatırlayamama)
2- Günlük işleri yerine getirmekte (örneğin, alışveriş yapma, yemek pişirme ya da bir ev aletini çalıştırma) güçlük çekme
3- Kelime bulmakta güçlük çekme
4- Tarihleri unutma veya bildiği yolları bulamama
5- Karar vermekte (örneğin, giysi seçimi) güçlük çekme
6- Pratik düşünme (hesap yapabilme ya da planlama) becerisinin azalması
7- Sık kullanılan eşyaları yanlış yere koyma (örneğin, gözlüğünü ayakkabı dolabına koyma)
8- Ruh hali veya davranışlarda değişiklik (örneğin, çok çabuk ağlama ya da sinirlenme)
9- Kişilik değişiklikleri (örneğin, çevresindeki insanlardan kuşkulanma ve suçlama)
10- Sorumluluktan kaçınma
Bu belirtilerden biri veya birkaçını kendinizde ya da bir yakınınızda fark ettiyseniz, zaman geçirmeden bir hekime başvurmalısınız. Bu hastalıkla ilgilenen nörolog ve psikiyatrlar unutkanlık ve benzeri şikayetlerinize kesin bir teşhis koyabilmek için çeşitli testler, labaratuvar tetkikleri ve beyin filmleri isteyebilirler. Çünkü her unutkanlık Alzheimer hastalığı olmayabilir. Doktorunuz kesin bir teşhise vardıktan sonra, sizi hastalığın gidişi ve almanız gereken önlemler konusunda bilgilendirecektir.
Alzheimer hastalığı tedavi edilebilir mi?
Henüz Alzheimer hastalığını tamamen iyileştiren bir tedavi bulunmamakla birlikte, yeni geliştirilen bazı ilaçlarla hastalığın belirtilerini kısmen gidermek ve ilerlemesini belli ölçüde yavaşlatmak mümkündür. Ayrıca çoğu hastada eşlik eden depresyon, uyku bozukluğu, saldırganlık ya da sinirlilik gibi ruhsal bozuklukların tedavisi için de birçok etkili ilaç bulunmaktadır. Hastanızı bu tedavi olanaklarından olabildiğince erken dönemde yararlandırmak önemlidir, çünkü Alzheimer hastalığı bir yaşam hırsızıdır ve hastanızın kalan değerli günlerini bir bir çalıp götürür.
Sizi nelerin beklediğini biliyor musunuz?
Başlangıçta sadece unutkanlığı olan hastanız, birgün gelecek kendi başına giyinemez, yemeğini yiyemez, yıkanamaz olacak, garip hayaller görmeye, altına kaçırmaya başlayacak ve belki de sizi bile tanımayacak. İşte bu yüzden Alzheimer hastalığı, yalnızca ona yakalanan kişiyi değil, aynı zamanda bakımını üstlenen yakınlarını da ilgilendiren bir sorundur ve gün geçtikçe ağırlaşan sosyal ve ekonomik bir yük getirecektir. Alzheimer hastasının yakınları, ev içindeki aile düzenini, aile saatlerini ya da dostlarıyla ilişkilerini değiştirmek zorunda kalabilir. Daha da önemlisi, bedensel yorgunluğun yanısıra, ciddi ruhsal sorunlar sorunlar yaşayabilir. Sevdiğiniz kişinin Alzheimer hastası olduğunu öğrendiğinizde, hastalığı daha iyi tanıyarak onunla birlikte yaşamaya hazırlıklı olmalısınız.
