Uçuk (Herpes)

S: HERPES NEDİR?

Y: Herpes, genellikle deri yoluyla geçen yaşam boyu tekrar eden yaygın bir enfeksiyondur.

S: HERPES VÜCUDUN HANGİ BÖLGELERİNDE OLUŞABİLİR?

Y: Herpes ağız çevresinde (ağız herpesi), jenital bölgede (jenital herpes) ya da vücudun diğer yerlerinde (jenital olmayan herpes) oluşabilir.

S: KAÇ ÇEŞİT HERPES SİMPLEKS VİRÜSÜ BULUNMAKTADIR?

Y: İki çeşit herpes simpleks virüsü vardır - Herpes tip 1 ve Herpes tip 2.

S: HERPES TİP 1 VİRÜSÜ NEDİR?

Y: Herpes tip 1, daha fazla ağız çevresinde ya da yüzde uçuklara neden olan virüstür. Çoğunlukla çocukluk döneminde öpüşme ile geçmesine karşın, bu enfeksiyon her yaşta bulaşabilir. Ayrıca, oral seks sırasında doğrudan deri teması ile jenital (cinsel) organlara da geçebilir.

S: AVUSTRALYA’DA KAÇ KİŞİDE HERPES TİP 1 VİRÜSÜ BULUNMAKTADIR?

Y: Yaklaşık her 10 Avustralyalıdan 8’inde 25 yaşına kadar Herpes tip 1 virüsü görülmektedir. Uçuk gibi belirgin belirtiler bu kişilerin çok daha az bir bölümünde ortaya çıkmaktadır.

S: HERPES TİP 2 VİRÜSÜ NEDİR?

Y: Herpes tip 2, jenital herpese neden olan virüstür. Virüs cinsel ilişki yoluyla geçmektedir.

S: AVUSTRALYA’DA KAÇ KİŞİDE HERPES TİP 2 VİRÜSÜ BULUNMAKTADIR?

Y: Yaklaşık her 8 Avustralyalıdan 1’nde Herpes tip 2 virüsü bulunmaktadır – 5 kişiden 1’inde ise belirtiler görülmektedir. Belirtilerin ortaya çıkmadığı kişiler herpes virüsü taşıyıcısı olduklarını bilmeyebilirler.

S: HERPES TİP 2 VİRÜSÜNÜN (JENİTAL HERPES) ENFEKSİYONUN İLK EPİZODUNDA KİŞİLERİN ÇOĞUNDA NE TÜR BELİRTİLER GÖRÜLMEKTEDİR?

Y: Enfeksiyonun ardından birçok kişide belirgin belirtiler görülmez ve hatta bu kişiler virüs bulaştığının farkında bile olmazlar. Belirtileri bir süre sonra farkedebilirler. Bazı kişilerde ise, jenital herpesin ilk belirtileri virüsün bulaşmasının ardından 2 ile 21 gün içinde ortaya çıkabilir.

Herpes virüsünün neden olduğu ilk enfeksiyon genellikle en ağır olandır. Virüs ilk defa bulaştığında bağışıklık sisteminin koruyucu antikorları üretecek yeterlikte zamanı olmayacaktır. Bu, virüsün, çok kısa bir sürede çoğalarak ağır belirtilere yol açabileceği anlamına gelmektedir. Kişide, jenital herpesin ilk ağır enfeksiyonu sırasında aşağıdaki belirtiler görülebilir:

•Lenf nodları şişer (bezelerde ya da kasıklardaki şişlikler).
•Kas ağrısı, yorgunluk, baş ağrısı, ateş ve üşüme gibi grip benzeri belirtiler görülebilir.
•Jenital bölgede şişme, ağrı ya da kaşıntı ve ardından, daha sonra içi sıvı dolu kabarcıklara dönüşebilen ağrılı kırmızı döküntüler oluşabilir.
•Bu kabarcıklar patlayabilir ve açık yara (lezyon) veya deri ülserlerine yol açabilir. Bunlar daha sonra kabuk bağlayıp iyileşirler.
•Jenital bölgedeki hassasiyetten ötürü ağrılı idrara çıkma.
•Vajinal akıntı (kadınlarda).

Belirtiler genellikle 2 ila 4 hafta içinde yok olur ve uzun dönemli hasara yol açmazlar. Bununla beraber, herhangi bir herpes enfeksiyonu sırasında çok ağrı olması durumunda doktorunuzdan, enfeksiyonun süresini kısaltabilen ve hafifletici etkisi olan antiviral ilaç vermesini isteyiniz.

S: JENİTAL HERPES TEKRARLAR MI?

Y: Jenital herpes belirtileri tekrar ortaya çıkabilir. Bu durumda, enfeksiyon daha hafif geçer ve daha çabuk iyileşir. Bazı kişilerde enfeksiyon çok ender olarak tekrarlamasına karşın, bazılarında belirtiler daha sık ortaya çıkabilir. Çoğu kişide zaman içinde daha az belirti görülmekte ve bazı kişilerde ise hiç görülmemektedir.

S: HERPES VİRÜSÜNÜ NE ZAMAN ALMIŞ OLABİLİRİM?

Y: Bu soruyu yanıtlamak kolay değildir. Virüsü yakın bir zamanda almış olabilir ya da daha önceden almış, ancak ilk enfeksiyonu geçiriyor olabilirsiniz.

Herpes virüsünü size bulaştıran kişi virüsü taşıdığını bilmeyebilir. Araştırmacılar bazı kişilerin diğerlerine göre daha fazla etkilenmesinin nedenlerini bilmemektedir.

S: VİRÜSÜN YAŞAM DÖNGÜSÜ NEDİR?

Y: Herpes virüsünün yaşam döngüsünde 2 evre vardır:
1. İnaktif evre – virüsün vücutta bir duyu sinir hücresine yerleşmesi
2. Aktif evre – virüsün deride bulunması. Bu durumda ciltte lezyonlar olabilir ya da
olmayabilir.

S: VİRÜSÜN YENİDEN AKTİF OLMASINA YOL AÇAN NEDİR?

Y: Araştırmacılar virüsün yeniden aktif hale geçmesine yol açan nedenleri kesin olarak bilmemektedirler. Ancak, adet kanamalarının ve cinsel etkinliğin enfeksiyonun ortaya çıkmasıyla ilintili olduğu bilinmektedir.

Enfeksiyonun tetikleyici etkenleri kişiden kişiye ve hatta aynı kişide zaman içinde bile farklılıklar gösterebilir. Enfeksiyon ile ilgili ayrıntılı kayıt tutunuz ve olası tüm tetikleyici etkenleri belirlemeye çalışınız. Bu size, yaşam biçiminizi, jenital herpes hastalığını en iyi şekilde denetlemeye yönelik düzenleme olanağı sağlacaktır.

S: HERPES VİRÜSÜ NE ZAMAN VE NASIL BULAŞABİLİR?

Y: Herpes tip 1 ya da 2 virüsünün en yaygın bulaşma şekli, öpüşme ya da vajinal, oral veya anal seks sırasında doğrudan deri temasıdır.
Virüsün deri yoluyla bulaşmasını tanımlamak için ‘viral shedding’ tıbbi terimi kullanılmaktadır. Bu sırada hastalığın belirtileri görülebilir (semptomatik herpes) ya da görülmeyebilir (asemptomatik herpes). Sözgelimi; enfeksiyonun ortaya çıkması ve ayrıca bazen belirtilerin olmaması gibi.

S: SEMPTOMATİK HERPES NEDİR?

Y: En erken farkedilen belirtiler, içi sıvı dolu herpes kabarcıkları oluşmadan önce birkaç saatten birkaç güne kadar sürebilen karıncalanma hissi ya da kaşıntıdır. Bu belirtilere bazen kalça ya da bacaktaki sinirde çekilmenin yol açtığı ağrı eşlik edebilir. Bu belirtilerin oluştuğu evre prodrom (enfeksiyon ortaya çıkmadan önceki günler) olarak adlandırılır. Herpes virüsü, prodrom sürecinde ve lezyonlar mevcutken yeniden aktif hale gelebilir.

S: ASEMPTOMATİK HERPES NEDİR?

Y: Enfeksiyon çoğu kez hiç farkedilmeyecek kadar hafif geçebilir. Bazı durumlarda hiçbir belirti göstermeyebilir. Bu asemptomatik herpes olarak adlandırılır ve enfeksiyon epizodları arasında herhangi bir zamanda ve hatta kişide hiç enfeksiyon oluşmaması durumunda bile görülebilir.

S: JENİTAL OLMAYAN BÖLGELERDE HERPES NASIL BULAŞABİLİR?

Y: Herpes virüsü için en uygun ortam, dudak çevresi ile jenital ve anüs bölgesindeki yumuşak deridir. Herpes virüsünün, vücudun diğer bölgeleriyle temas etmesi halinde kalın deriden girme olasılığı çok düşüktür.

Herpesin jenital olmayan bölgelerdeki varlığının en uygun açıklaması, etkilenen sinirin farklı dallarında dolaşan virüsün deride yakındaki bir bölgede belirtilere neden olmasıdır.

S: HERPESİN BULAŞMA OLASILIĞINI NASIL AZALTABİLİRİM?

Y: Herpesin bulaşma riskini aşağıda belirtilen önlemleri alarak azaltabilirsiniz:
1.Eşinizle jenital herpes hakkında konuşunuz ve birlikte koruyucu önlemleri alınız.
2.Eşinize, kendisinde herpes virüsü olup olmadığını sorunuz. Eğer sizinle aynı tip herpes virüsünü taşıyorsa, vücudunuzda halihazırda koruyucu antikorlar oluşmuştur. Bu bilgi, ilişkinizin uzun dönemli olması durumunda özellikle yararlı olabilir.
Doktorunuz basit bir kan testi ile herpesin bağışıklık sistemindeki durumunu belirleyebilir.
3.Herpes belirtileri ortaya çıktığında, etkilenen bölgeyle doğrudan deri teması olmayan cinsel etkinlikleri tercih ediniz.
4.*********** kullanınız. *********** hem sizin hem de eşiniz için cinsel ilişkiyle geçen çok çeşitli hastalıklara karşı çok iyi koruma sağlar. *********** virüsün bulaşma olasılığı olan tüm bölgeleri örtmemesine karşın, vücudun olası asemptomatik herpes bölgelerini koruyarak, jenital herpesin yayılmasını önleyebilir. ***********i sadece cinsel ilişki sırasında değil, penis ereksiyon haline geçer geçmez takmak gerekir.
5.Oral bariyerler (dental dams) kullanınız. Eczaneden satın alınabilen lateksten yapılmış ince bir madde olan bu ‘dental dams’lar kadınlara uygulanan oral seks sırasında kullanılabilir. Bu ‘dental dams’lar ayrıca, oral herpese yakalanma olasılığını azaltır ve jenital herpes oluşma riskini en aza indirir.
6.Bu konuları ve koşullarınıza uygun olabilecek diğer seçenekleri görüşmek amacıyla doktorunuza başvurunuz.

S: JENİTAL HERPES TANISI İÇİN NE TÜR BİR TEST YAPTIRMAM GEREKİR?

Y: Jenital herpes tanısı için, herbirinin doğruluk derecesi farklılıklar gösteren çeşitli testler uygulanmaktadır. Test yaptırmak için doktorunuza başvurunuz.

S: JENİTAL HERPES DENETİMİNDE YARDIMCI OLAN İLAÇLAR VAR MI?

Y: Jenital herpes için tablet şeklinde ilaçlar mevcuttur. Avustralya’da halihazırda jenital herpes tedavisinde kullanılan ve tablet şeklinde olan 3 antiviral ilaç (famciclovir, aciclovir ve valaciclovir) bulunmaktadır. Bu ilaçlar, herpes virüsünün çoğalmasını önleyerek etkili olmaktadır.

S: EPİZODİK TEDAVİ NEDİR?

Y: Jenital herpesin epizodik tedavisi, enfeksiyonu, yinelediğinde tedavi etmeyi kapsar. Bir başka deyişle, enfeksiyon oluştuğunda gerekli olduğu üzere kontrol altına alınmasıdır. Enfeksiyonun ilk belirtileri ortaya çıktığında ilaç kullanma, belirtilerin hafifletilmesinde ve süresinin kısaltılmasında yardımcı olacaktır. Bazı hastalar bu tür tedaviyi tercih edebilirler.

S: SÜPRESİF TEDAVİ NEDİR?

Y: Süpresif (koruyucu/önleyici) tedavi, enfeksiyon oluşma sıklığını azaltmak amacıyla hergün ilaç almayı kapsamaktadır. Sürekli süpresif tedavi uygulama, sık sık ya da ağır enfeksiyon geçiren kişiler için özellikle yararlıdır. Bu tedavi ayrıca, hem semptomatik hem de asemptomatik viral bulaşmayıda önemli ölçüde azaltır.

HIV’li herpes hastalarında enfeksiyon oluşma olasılığı fazla olduğundan ve süpresif tedavi virüsün yayılmasını azalttığından, birçok doktor bu tür hastalarda bu tedavi yöntemini uygulamaktadır.

Herpes enfeksiyonlarının ağırlığı nedeniyle çok gergin olmanız durumunda, süpresif tedavi herpes virüsüne daha az odaklaşmanızı sağlayabilir. Bu duygusal ara, size, enfeksiyon ile birlikte yaşamayı öğrenmenizde yardımcı olabilir. Ayrıca, profesyonel yardım almanın da yararı olabilir.

S: JENİTAL HERPESTEN KUŞKULANMAM DURUMUNDA NE YAPMAM GEREKİR?

Y: Jenital herpesten kuşkulanmanız durumunda, doktorunuzdan profesyonel tavsiye almanız gerekir.

Jenital herpese ilişkin ayrıntılı bilgi edinmek için, www.herpes.com.au - Australian herpes forum & www.lessoutbreaks.com.auweb sitesini ziyaret ediniz ya da 1800 102 200 numarayı arayınız.

DİĞER KAYNAKLAR
Danışmanlık
Jenital herpes enfeksiyonu tanısının konulmasının ardından karışık duygular ve zihinsel karmaşa yaşayabilirsiniz. Bu bağlamda bir danışmana başvurmak yararlı olabilir. Jenital herpes konusunda deneyimli danışmanlarla, çoğunlukla cinsel sağlık klinikleri aracılığıyla ilişki kurulabilir. Bu danışmanlar, jenital herpes enfeksiyonu ile ilgili hem tıbbi hem de psikolojik konularda bilgi ve deneyim sahibi olan uzmanlardır.

Destek grupları
Herpes destek grupları, kişiye, kendisiyle aynı durumda olan başka kişilerle tartışması ve bilgileri paylaşması amacıyla gizliliğin korunduğu bir ortam sunmaktadır. Bazı gruplar bir danışman tarafından yönlendirilmesine karşın, diğerleri daha fazla sosyalleşmeye odaklaşan gruplardır. Bölgenizdeki destek gruplarına ilişkin bilgi edinmek için, yerel cinsel sağlık kliniğine başvurunuz.

İnternet İnternette jenital herpes olan kişilere bilgi, haber hatları, sohbet grupları ve biraraya gelme olanakları sunan birçok site bulunmaktadır. Herkesin bir web sitesi hazırlayabileceğini gözönünde bulundurarak, bu sitelerdeki bilgi kalitesinin farklı olabileceğini lütfen unutmayınız. Bu nedenle, İnternetten indirdiğiniz bilgilerin doğruluğunu doktorunuza onaylatınız.

Jenital herpes konusunda bilgiler ve cinsel sağlık merkezlerinin haberleşme ayrıntıları www.herpes.com.au - Australian herpes forum (Novartis’in bir hizmeti) ve AHMF: Australian Herpes Management Forum (The Australian Herpes Management Forum’un bir hizmeti) adresli iki Avustralya sitesinde yer almaktadır.

JENİTAL HERPESE İLİŞKİN AYRINTILI BİLGİ İÇİN

MsXLabs Üye Girişi