Divan-ı Hümayun Üyeleri

Sadrazam (Veziriazam)

• Padişahtan sonra en yetkili devlet adamı, padişahın vekilidir.
• Büyük devlet memurlarını atama, ilerletme, görevden alma yetkisine sahiptir.
• Padişah sefere çıkmadığı zamanlarda orduya komuta ederdi.
• Padişahın mührünü taşırdı.
• Padişah adına sözlü ve yazılı emirler verirdi.
• Sadrazam bugünkü “başbakan”ın görevini yürütürdü.

Vezirler

• Bilgili ve değerli devlet adamlarıyla komutanlar arasından seçilirdi.
• Sadrazamın verdiği görevleri yerine getirirlerdi.
• Sadrazamdan sonra en yetkili kişilerdi.
• Bugünkü “milletvekilleri” nin (Devlet Bakanı) görevini yürütürlerdi.

Kazaskerler

• Adalet işlerine bakarlar, kadıların ve müderrislerin atama, ilerletme ve görevden alma işlerini yaparlardı.
• Adalet, eğitim, kültür ve din işlerinden sorumlu Divan üyesiydi. Askeri davalara bakarlardı.
• Anadolu ve Rumeli olmak üzere iki kazasker bulunuyordu. Rumeli Kazaskeri yetki bakımından daha üstündü.
• Bugünkü “yargı” görevini yürütürlerdi.
• Günümüzde “Adalet, Milli Eğitim ve Kültür Bakanı” karşılığındadır.

Defterdarlar

• Maliye işlerine bakar, bütçeyi hazırlarlardı, devletin gelir ve giderlerini denetlerdi.
• Anadolu ve Rumeli Defterdarı olmak üzere iki defterdar vardı. Rumeli’deki defterdar baş defterdardı.
• Bugünkü “Maliye Bakanı” görevini yürütürlerdi.

Nişancı

• Kanunları iyi bilir, gerektiğinde Divan’da açıklamalarda bulunurdu, eski ve yeni yasaların farklarını incelerdi.
• Fethedilen toprakları gelirlerine göre ilgili defterlere kaydederdi.
• Devletlerarası yazışmaları sağlardı.
• Dirlikleri kaydeder ve dağıtımını yapardı.
• Tapu ve kadastro işlerine bakardı, ele geçirilen toprakları tapu defterine geçerdi.
• Yazışmalarda, ayrıca padişah ferman ve beratlarına padişahın “Tuğra” sını (imzasını) çekerdi.

Şeyhülislam

• Ülkedeki din adamlarının, din işlerinin, medresenin ve ulemanın (bilim adamlarının) başı kabul edilirdi.
• Devlet işlerinin, Divan’da verilen savaş, barış ve idam kararlarının, İslam dinine uygun olup olmadığına karar verirdi. Verdiği bu karara “fetva” denirdi.
• Padişahlar ve sadrazamlar yapacakları işler için şeyhülislamdan fetva alırlardı.
• Kuruluş döneminde Divan’ın asli üyesi olmayan şeyhülislam, Kanuni Dönemi’nde Divan’ın asli üyesi haline geldi. I. Mahmut dönemine kadar, müftü diye anılmıştır.

Kaptan-ı Derya

• Deniz kuvvetlerinin başkomutanı idi.
• Donanma ve denizcilikle ilgili işlerden sorumluydu.
• Yükselme döneminde Divan’ın asli üyesi oldu.
• İstanbul’da kaldığı zamanlarda Divan toplantılarına katılırdı.
• Günümüzde “Deniz Kuvvetleri Komutanı” karşılığıdır.

Yeniçeri Ağası

• Yeniçerilerin komutanıydı. Divan’ın doğal üyesi sayılır ve görüşmelere katılırdı.
• Yeniçeri Ağası, arz günü padişahın huzuruna çıkar ve yeniçeri ocağı hakkında bilgi verirdi.
• İstanbul’un güvenliğinden sorumlu idi.

Reisü’l Küttap

• Dışişlerinden sorumlu divan üyesidir.
• Önceleri Nişancı’ya bağlı devlet memuru idi.
• Günümüzde “Dışişleri Bakanı” karşılığıdır.