Kök Hücre Nedir? Kök Hücre Teknolojisi ve Uygulama Alanları
Organizmadaki her hücrenin ve dolayısıyla her doku ve organın kaynağı kök hücrelerdir. Vücudumuz kök hücrelerinin farklılaşması ile oluşan bir organizmadır. Kök hücrelerin üstün rejenerasyon ve farklılaşabilme yeteneklerinin, çeşitli nedenler ve hastalıklar sonucu ortaya çıkan birçok organ, doku ve hücre kaybında; kaybın giderilmesi, dokunun yeniden oluşturulması ve hastalığın ortadan kaldırılması için kullanılabileceği gerçeği birçok araştırıcının/uygulayıcının ilgisini hızla çekmiş ve özellikle kemik iliği nakilleri ile başlayan, farklı kök hücre kaynaklarını kullanan, artan hızla devam eden yoğun araştırma ve uygulamalar ortaya çıkmış, “rejenaratif tıp” kavramı gelişmiştir. Kök hücrelerin uzun süre yenilenerek ve özelleşmeden nasıl kaldıkları ve kök hücrelerin özelleşmiş hücrelere dönüşmesini sağlayan faktörlerin neler olduğunu kesin olarak belirlemek, kök hücre konusunda yapılan çalışmaların temelini oluşturmaktadır.
Dünyada kemik iliği nakilleri ile başlayıp 20 yılı aşkın süredir devam eden kök hücre araştırmaları ve ikibinli yıllar sonrasında yoğunlaşan kök hücre kullanımına yönelik tedavi çalışmaları ve bulgular bu konuyu tıp dünyasının popüler gündem maddelerinin arasına koymuştur. Yapılan çalışmalarda yetişkin kök hücre kaynağı olarak sadece kemik iliğinin değil aynı zamanda periferik kan, göbek kordonu, amniyon sıvısı, yağ dokularınında kullanılabilirliği gösterilmiştir. Araştırmacılar kök hücreler hakkında daha çok bilgi sahibi oldukça, kök hücre teknolojisini yalnızca hücre temelli tedavilerde değil başka alanlarda da kullanmak mümkün olacaktır; örneğin yeni ilaçların ve toksinlerin incelenmesi ve araştırılması. İnsan “embriyonik kök hücresi” çalışmaları, insan gelişimiyle ilgili pek çok soruya cevap verecektir. Kanserin sebebi, normal olmayan hücre bölünmesi ve değişimidir. Kök hücrelerin çoğalma ve değişim mekanizmalarının genetik ve moleküler kontrol sistemlerinin daha iyi anlaşılması kanser tedavisi için kapılar açacaktır.
Günümüzde hasarlı dokuları ve organları nakil yöntemiyle yenilemek mümkündür. Fakat bu işlemin pek çok dezavantajı vardır; ilk akla gelen alıcıya uyumlu donör bulmak. Kök hücrelerin özel hücrelere farklılaşmalarını sağlamak, bu işlemler için yeni kaynak oluşturacaktır. Bunlara ek olarak Parkinson, Alzheimer, omurilik hasarları, felç, yanıklar, kalp hastalıkları, şeker gibi hastalıkların tedavisine yönelik hücre ve doku kaynağı olacaktır.
Bu çalışmaların klinik düzeye getirilmesi için kök hücrelerin farklılaştırılarak istenilen hücreye dönüştürülebilmesi, hücre ya da dokunun nakilden sonra hayatta kalabilmesi ve diğer dokuya uyum sağlayabilmesi, hücrelerin ya da dokunun hastanın yaşamı boyunca olması gerektiği gibi işlev gösterebilmesi ve alıcı hastaya zarar vermemesi gerekir. Bunun için yoğun çalışmalar sürmektedir.
Özet olarak kök hücre tedavisi, uygulama alanları ve potansiyeli düşünüldüğünde çok heyecan verici bir konudur, fakat teknik güçlüklerin aşılması ve elde edilen sonuçların toplum sağlığı için kullanılabilir duruma getirebilmek için yoğun araştırmaların yapılması gerekmektedir.
Kaynak:Biomedikal Teknoloji
Son düzenleyen nötrino; 19 Mart 2015 11:52
