Doğruluğu genellikle ispatlanmış olan önermelere olgu (phenomena) denir. Bir şeyin var olma durumudur. Gözlem ürünüdür, yaşadığımız dünyadan elde ettiğimiz verilerdir. Kısaca beklenen eylemlere olgu denir. Olguları oluşturan vakalara olay denir. Olgu; nesnel ve irade dışı olumdur ve sık sık olay ile karıştırılır. Örneğin İngiltere'nin bir ada olduğu, şekerin suda eridiği, dünya nüfusunun arttığı birer olgu olarak addedilebilir.
Olgu teriminin sıradan ve bilimsel kullanımları arasında keskin bir ihtilaf mevcut değildir. Normal kullanımda olgular, doğru olmayan şeyin ve zannın zıddır. Bilimsel kullanımda ise bu zıtlık daha çok olgusal ile teorik, olgular ile onların yorumlan, 'verilmiş' olgular ile onlara dayanan inşalar arasındadır.
Her şey bir olgu olarak tanımlanabilirse de, bazı doğrular tabiatıyla daha çok böyle tanımlanabilir. Olguları, onu soyut ve sosyal veya genel, negatif, gözlemlenemez, belirlenemez veya diffüze edilmiş haller olarak kullanmaktan somut, bireysel, pozitif, gözlemlenebilir, özgül ve belli bir yere bağlı olarak vuku bulan hadiseler şeklinde tanımlamak daha doğrudur.
Bundan doğan felsefi problem, uygun olguların sınırlandırılması, tesbiti ve tasnifi ile diğer daha farazi olguların birincisine dayanarak açıklanmasıdır. Bu tür açıklamalara veya farazi olguların gerçek olanlarına indirgenmesine bir alternatif, farazi olanların hiçbir şeye atıfta bulunmama olasılığıdır. Dünyanın kendisinden teşkil edildiği atomik olguları tesbit için çeşitli girişimler yapılmıştır. Bu girişimler mantıkçı atomculuk (logical atomism) veya mantıkçı pozitivizm olarak adlandırılırlar.
Olgunun temel özellikleri şunlardır:
- Nesneldir.
- İstenç (irade) dışıdır.
Karşıt örnekler:
- Atatürk 1881 yılında doğmuştur. (Olgu değil olaydır, çünkü bu tarihte doğmayabilirdi.)
- Türkler'in ilk sözlüğü Divan-ı Lugat-it Türk'tür. (Olgu değil olaydır, çünkü bir insan tarafından yapılmıştır.)
- Atatürk 19 Mayıs 1919'da Samsun'a çıkmıştır. (Olgu değil olaydır, çünkü bu tarihte çıkmayabilirdi ve bir insan tarafından yapılmıştır.)
- Türkiye'nin başkenti Ankara'dır. (Olgu değil olaydır, çünkü başka bir il de olabilirdi ve insanlar tarafından yapılmıştır.)
- Atatürk 10 Kasım 1938'de vefat etmiştir. (Olgu değil olaydır, çünkü bu tarihte ölmeyebilirdi.)
Uygun örnekler:
- Suyun 99 derecede kaynayıp 100 derecede buharlaşması olgudur, ama falancanın kilosu olaydır.
- Işığın hızı, olgudur, ama falancanın saniyedeki hızı olaydır.
- Yer çekimi olgudur, ama cinsel çekim ve paranın gücü olaydır.
- Canlıların üremeleri olgudur, ama falancanın üremesi olaydır.
Son düzenleyen Safi; 18 Ekim 2016 20:20
Tanrı varsa eğer, ruhumu kutsasın... Ruhum varsa eğer!
