İslam'da Noel Yortusu ve Yılbaşı Kutlaması

"Christmas" ve "Noel"e "Yılbaşı" Demek

fft68 mf43962

Noel ağacı Hıristiyan dininin en önemli sembollerindendir.

Yeni yıla girmemize sayılı gün kalmışken, yine ukalalık damarım tuttu. İnsanların yeni yıl kutlama şeklinden sana ne diyebilirsiniz, ama Hıristiyan kültürün içinde büyüdüğümden özellikle Noel kutlamalarına yakından tanıklık etmişliğim var. Bu yüzden bizde Noel ve yılbaşına dair bazı kavramların bu kadar birbirine girmesini biraz yadırgıyor ve bu konudaki düşüncelerimi de siz okurlarımla paylaşmak istiyorum.
Cumartesi günü bir gazetenin televizyon sayfasında iki adet filmin aynı adla, yani “Yılbaşı” olarak verilmesi dikkatimi çekti. Çünkü genelde filmlerin adları farklı olur, nitekim orijinal adlarına bakınca birinin “Christmas Proposal” diğerinin ise “Noel” olduğunu gördüm. Yani özetle her ikisi de yeni yıl yani “new year” kutlamalarıyla ilgili değildi, 24 Aralık gününün tarih ve anlamına uygun olarak Noel'e dair filmlerdi.
Aslında bunda çok da şaşılacak bir şey yok, çünkü özellikle Amerikan film endüstrisi tüm dünyada etkin ve baskın olduğundan bizim payımıza da genellikle sıcak aile filmleri kıvamında olan bunlardan iki adet düşmesi çok doğal veya kaçınılmazdır. Kaldı ki Hıristiyan vatandaşlarımız açısından bu arzu edilen de bir televizyon etkinliği olabilir.
Benim itirazım bu filmlerin ısrarla yılbaşı vurgulamasıyla verilmesine. Çünkü bunlar kesinlikle yılbaşı kutlamalarıyla ilgisi olmayan filmler, hatta ağız hareketlerini dikkatle incelerseniz yeni yıl olarak verilen dublajın orijinalinde “Christmas” veya “Noel” olarak geçtiğini görebilirsiniz. Noel, Hıristiyan dünyasının en sembolik ve en önemli dini bayramıdır ve yeni yıl şenlikleriyle yakından uzaktan ilgisi yoktur. Noel ağacı ve tepesindeki yıldız da İsa'nın doğumuna dair simgelerdir. O ağacın altına bırakılan hediyeler bu kutsal doğumu kutlamak içindir ve ağacın tepesindeki süsleme de yeni doğan bebeğe hediyelerini sunmak için uzaklardan gelen misafirlere gökyüzünde yol gösterdiği varsayılan yıldızın sembolüdür.
İşin özü bundan ibarettir ve özellikle anaokulunda bu doğum gecesi ve hediye getirme merasimi, çoğunlukla bizim AVM'lerde tüketimi arttırma amacıyla pop versiyonunda verilen, ilahiler eşliğinde gerçekleşir. Bunlardan biri çocukluğumdan beri ezbere bildiğim “Stille Nacht, heilige Nacht...”tır, yani sessiz ve kutsal geceyi kutlayan ve Meryem ile oğlu İsa'yı kutsayan ilahidir. İşte bu gibi nağmelerin modernleştirilmiş ve hızlandırılmışlarını yeni yıl alışverişine eşlik etsin diye çeşitli mağazalarda dinlemek çok tuhafıma gidiyor.
Birincisi bir dinin kutsal değerlerinin tüketim kültürüne bu kadar kurban edilmesini, ikincisi de bu dinle hiçbir ilişkisi olmayanların bunları bu kadar kolay ve içtenlikle benimsemesini garipsiyorum.
Tabii bu bir yerde egemen olan kültürün tüm dünyaya damgasını vurmuş olmasından ötürüdür. Diğer yönü de o ışıklı alacalı süslerin görsel cazibeleridir. Özellikle ışıklı süslemeler karanlık ve soğuk kış gecelerini adeta “gülümsetiyor”. Zaten modern zamanların tüketim tapınakları olan AVM'ler bir de gelin gibi süslenince iki misli kışkırtıcı ve davet edici oluyorlar. Monoton gri kış günlerine aydınlık ve hareket getiriyorlar. En azından bu mevsimi kış olarak yaşayan kuzey yarım küre için bu böyle. Bu yüzden Avustralya gibi bu mevsimi her daim yaz olarak yaşayanlar, kar yağışlı masalsı bir Noel'i ancak rüyalarında görebiliyorlar.
Tabii ki tüketimi en çok körükleyen, bir nevi hediye dedesi olarak sunulan, Noel baba oluyor. Onun ne vakit ortaya çıktığına dair rivayetler muhtelif, ama en azından benim bildiğim altmışlı yıllardan bu yana kesinlikle Hıristiyan kültürünün ve Noel gecesinin vazgeçilmez parçası olduğudur.
Örneğin İsviçre'deki çalışma arkadaşlarım 24 Aralık akşamını Noel ilahileriyle ve aile yemeğiyle kutlamayı adet edinmişlerdi. Hediyeler ise özellikle küçük çocuklar için ertesi sabah Noel ağacının altına bırakılırdı, bir nevi İsa'nın doğumunu kutlama sembolü olarak. Nasıl ki bizde bayram namazları büyük kitleler tarafından rağbet görüyorsa, Hıristiyan aleminin de gece yarısı ayini (Mitternachtsmesse) inançlı olanlar için vazgeçilmezlerdendir. Hatta hediye konusunun bu kadar tüketim endüstrisine dönüşmüş olması, bazılarının özellikle el emeği göz nuru hediyelerde ısrar etmesine neden olur. Benim ofis arkadaşım da üşenmez aylar öncesinden bodrumdaki atölyesinde küçük kızlarına kendi eliyle ahşap bebek ev benzeri oyuncaklar hazırlardı.
Bir gün işyerine baş sayfada kafasında yılbaşı şapkası, bir yanında Noel ağacı diğer yanında Noel babalı Kenan Evren'in olduğu Hürriyet'le gelince, oldukça ilgi çekmiştim. Bizde de Noel kutlanıyor zannetmişlerdi ve yılbaşı eğlencesi olduğunu öğrenince çok yadırgamışlardı. Noel babanın ve ağacının o gecede ne işi var diye sormuşlardı. Evet, bu sorunun cevabını ben de çok merak ediyorum. Bu Noel babası ve ağacı merakı da nereden çıktı?
Diğer ilginç bir tepkiyle de bizde Noel kutlanmadığını söyleyince karşılaşmıştım. Bütün dünya bunu kutlarken biz nasıl kutlamazmışız? Ben de ‘o zaman siz niye Ramazan'ı kutlamıyorsunuz' diye geri sormuş ve herhangi bir cevap alamamıştım.
Dediğim gibi Noel endüstrisi, gereğinde yılbaşı kutlamaları altında, tüm gezegenimizi esir almış gibi görünüyor. Hatta bazıları “iyi yıllar” yerine “marry christmas” demeyi tercih ediyor, ama bunun “mübarek ramazanlar” demekten bir farkı yok aslında. Aynı şekilde ülkemizdeki tüm dini bayramlara “Fransız“ kalanların Noel gecesini özellikle kutluyor olmalarını da çok enteresan buluyorum. Ülkemize has çelişkilerden biri deyip geçiyorum.
Tüm bunlara tepki olarak bazı dindarlarımız yılbaşı gecesinde en nemrut suratlarını takınıp hiçbir şey yokmuş gibi davranmayı ilke ediniyorlar. Bazıları yeni yıla dua ve Kuran'la girmeyi tercih ederken, diğerleri fırsat bu fırsat deyip aile ve dostlarıyla buluşup hasret gideriyorlar. Başkaları ise tümüyle kutlama ve eğlence moduna geçiyorlar. Ama çoğunluk ekran başında birbirinden bayat televizyon programlarına mahkûm oluyor. En azından geçen yılın olaylarını özetleyen haber programları geceye biraz renk katabiliyor. Oysa harika bir İtalyan veya Fransız komedisi bu gibi geceler için biçilmiş kaftan olurdu diye düşünüyorum.
Ama tüm bunların dışında yılbaşı geceleri İstanbul gibi dünya metropolleri için muhteşem birer turistik görsel şölen fırsatıdır. Geçen senekiler hemen ertesi gün Der Spiegel'in internet sayfasında yer almıştı:
Silvester rund um den Erdball: Willkommen 2011 - SPIEGEL ONLINE - Nachrichten - Panor

Neden İstanbul da Boğaziçi köprüsünden akan harika ışık şelaleleriyle bunların yanında yer almasın? Bir de gece yarsını geçtikten sonra da şehrin belli başlı yerlerinde sıcacık salepler dağıtılsa, fena mı olurdu?
Film endüstrisine gelince, 90'lı yıllarda Refah Partisi döneminde Kanal 7 bir Ramazan gecesinde enfes bir Fransız filmi yayınlamıştı. Cezayir kökenli bir ailenin işlenen bir cinayet etrafında nasıl kendi İslami değerlerini sorguladığı, Fransız komiserin evin kızı Leyla'ya nasıl âşık olup Kadir suresini araştırdığı ve sonunda Kadir gecesinde evin gazeteci oğlunun nasıl vurulup, ansızın görünen helikopter ışığında hastaneye nakledilip kurtarıldığı o kadar güzel anlatılmıştı ki, seyreden birinin İslam dinine ısınmaması mümkün değildi. Yani o sevimli Noel filmlerinin tam tersi olan İslami versiyonu gibiydi.
Günümüzde propaganda ve kültür yarışı böyle yürüyor. İçine kapanıp, yasaklara boğmakla değil.
Bu açıdan - biraz erken de olsa – ülke ve bölge olarak yeni yılda daha akıllı, basiretli, tutarlı, özgün ve de sempatik bir yüz sergilememiz dileğiyle…

MsXLabs Üye Girişi