VIP ☪ ɴє мυтŁυ тürĸüм đἶყєɴє
Graffitinin Kelime anlamı
Graffiti kelime olarak eski yunan etimolojisinden kalma graphein = yazma anlamına gelen bir kelimeden türemiş, italyancadan sgraffito günümüze okuma ve söyleme yanlışı olarak graffiti olarak gelmiştir.
Grafiti insanlığın varoluşundan beri hüküm sürmektedir. Fransa'daki Lascaux mağaralarında ilk insanların mağara duvarlarına kemikler ve taşlarla kazıdığı resimlere rastlıyoruz. Aynı zamanda ilk insanın stensil ve sprey tekniğini de uyguladığını, renklendirilmiş toz ve kemikler yardımıyla silüetler yaratmasından anlıyoruz. Antik Yunan'da üzerine notlar kazınmış çeşitli kil parçaları bulunmuştur. Pompei'de yapılan kazılarda ise sloganlar, resimler ve müstehcenlik içeren grafiti örneklerine rastlanır.
Graffiti Nedir?
Graffiti genel anlam olarak kamu alanlarina izinsiz kisisel yada bireysel gorusu yansitan yazi yazmaktir. zira sprey boyali versyonu bu durumun son halidir, dolayisiyla nyc'de 1970lerde falan baslamamistir. (ama buyuk amerikan sehir sinirlarinda sprey boya satilmasini yasaklamis yada karneye baglamistir o ayri) bazi magara resimlerini bile graffiti sayanlar vardir, bunu yemeyenler icin pompei'deki ornekler verilebilir. burada gunumuzdekilerden pek farkli olmayan seks ve sosyal mesaj kaygili graffitiler bulunmustur. tabii bulunanlar taslara kazinmistir, bu da bizi kelimenin ozune goturur ki, bu kok kazimaya* referans verir. hatta boyle antik orneklerden biri istanbul ayasofya'dadir. vikingler'in sehre geldiklerini vikinglerin ayasofya'nin galeri korkularina kazidiklari, x was heregraffitilerinden anliyoruz.
Graffitinin Doğuşu
Graffiti sanatinin iki farkli cikisi anlatiliyor..
Birincisi; (Amerika)
Graffiti 60'li yillarda iki ayri grup tarafindan kullanilan bir yöntemdi. Politik gruplar görüslerini belirtmek için, sokak çeteleri ise hükmettikleri bölgeleri belirleyip herkese duyurmak için sokak duvarlarina imzalarini birakmaya basladilar. Coolbread ve Cool Earl adinda iki genç isimlerini duyurmak ve kamuoyunda ilgi çekmek için bombing (bombalama) diye de bilinen sehrin tüm duvarlarina isimlerini yazma islemini ilk uygulayan iki kisi.
Graffitinin sehir duvarlarindan metrolara, yani underground'a inmesi TAKI-183 takma adiyla taninan Yunanli bir gencin oradan oraya haber tasirken sprey boyalarla metrolarin üzerine adini yazmasiyla baslamis. TAKI bu gencin adi yerine kullandiği bir kisaltma, 183 ise yasadiği caddenin adiymis. Çoğu metro istasyonunda rastlanan bu ad herkesin ilgisini çekmis. Benzerleri olan JULIO 204, FRANK 207 ve daha birçoğu metrolara isimlerini ilgi çekecek sekilde yazmaya baslamislar. Bu isimler çoğaldikça, rekabet ortaminin zorunluluğu olan farkli olarak öne çikma arayislari da baslamis. En ilgi çekici, en renkli yazi biçimini kullanarak adini yazma uğrasi ortaya yepyeni stiller çikarmis. Ve böylece tag adi verilen graffiti yazari imzasina semboller, ilgi çekici resimler eklenmeye baslamis. Zamanla kullanilan harflerin boyutlari büyümüs, harflerin içi desenlerle süslenmeye baslanmis, yaraticilik sinir tanimamis.
İkincisi; (Almanya)
2.dünya savaşından sonra dogu bloku belirlemek için yapilan berlin duvari, uzun süre insanlar üzerinde özellikle dogu almanya halkı için bi baskı olmuştur. 1970lerin basında protest amacıyla ghetto insanları çeşitli yazılar yazmaya başladı. Yazıların amacı sadece mevcut düzene başkaldırma idi, yani hiç bi sanat ruhu taşımıyodu. 80'lerde graffiti kültürü gelişmeye devam etti, artık insanlar sadece mesaj vermek verine görselligede onem veriolardı,berlin ve münih graffiti sanatçıları(writer) bu konuda cok uzmanlaştılar.
Şehrin her yerini kafasina göre boyayan bu anonim sanatçilar medyanin da ilgisini çekmis çekmesine ama haklarinda en fazla bir iki yazi yazilmis, geçilmis. Graffiti bir üniversite öğrencisinin ilgisini çekene kadar, underground sanatçilar tarafindan icra edilmeye devam edilmis. Hugo Martinez adli öğrenci, graffiti'deki potansiyeli fark edip, United Graffiti Artists derneğini kurmus ve graffiti örneklerini bir sergide sanatsever kitlelere sunmuş.
Graffiti Terimleri (Türkçe, İngilizce) Back-on: Tren uzerine cikip yapilan calisma.
Battle: Kapisma,yarisma (graffitide,rapte,breakdanceta olabilir)
Bite: Bir writer'in stilini kopyalamak,calmak.
Blackbook: Taslak defteri.
Bomb: Bir yere kacak graffiti yapmak,tagle doldurmak.
Buff: Graffitinin temizlenmesi.
Bunny: Bayan graffitici grubu.
Burn: Daha iyi yapmak.
Burner: Cok iyi yapilmis calisma.
Can: Sprey boya.
Cap: Boyayi farkli kalinliklarda sikmaya yarayan sprey basligi.
Chuck-up: Bir yeri hizlica outline ile kaplamak.
Crew: Writer ekibi.
Donut: Tren kapisi civarindaki calisma.
End2end: Tren vagonu boyunca yapilan calisma.
Fill-in: Ä°c doldurma.
Going Over: Bir graffitinin / tagin uzerini baska writerin kendi graffitisi / tagiyle kaplamasi.
Hang outs: Tren calisirken acik pencere ya da kapidan tren disina tag atmak.
Highlights: Calismanin isiklandirmasi.
Illegal: Kacak yapilan calisma.
Ink stains: Kalin yazan keceli kalemler.
Kill: Her yeri boyamak.
King: Usta graffitici.
Lay-up: Gece ve haftasonlari trenlerin parkedildigi yer.
Legal: Izinli yapilan calisma.
Nark: Yetkililere ihbar eden kisi.
One: Herhangi bir grupta olmayan writer.
Outline: Calismanin dis cizgileri.
Panel: Bir tren vagonunun iki kapisi arasinda, cam altina yapilmis calisma.
Piece: Graffiti calişmasi.
Public: Okunmasi kolay stil.
Quick bombin: Hizli bombalamak.
Quick piece: Hizli yapilan calisma.
Rack: Calmak.
Rainbow: Tren kapisi uzerinde tag atmak.
Respect: Saygilar.
Roof top: Catilara yapilan illegal calisma.
Run-up: Tren istasyona girdiginde arkasina cikip bombalamak.
Simple style: Basit calisma.
Sketch: Taslak.
Skinny: Sprey basligi(cap ile ayni anlamda)
Slash: Bir calismanin uzerine tag atmak.
Sticker bomb: Tag atilmis etiketi bir yere yapistirmak.
T2B(top to bottom): Bastan asagi kadar boyanan tren paneli.
Tag: Writer'in takma ismi / imzasi.
Taggin': Tag atmak / imza atmak.
Throw ups: Gaffitinin basiti, tag'in buyugu.
Toy: Caylak writer.
Walls: Duvar calismasi.
Wild style: Karisik, okunmasi zor stil.
Window down: Pencere altina yapilan
Adam Olmak; Cinsiyet Meselesi DeğiL.! Şahsiyet Meselesidir!..
