Carl Friedrich Gauss (D: 30.04.1777 Braunschweig / Ö: 23.02.1855 Göttingen)
Alman astronom, matematikçi, jeodezi ve fizikçi Carl Friedrich Gauss,bir duvarcının tek oğludur. Dahi çocuktu. Matematik ile ilgisiz bir ortamda büyüdü. İlkokul öğretmeninin 100'e kadar sayıların toplanması ödevini çok kısa bir sürede hesapladı. 14 yaşında tanıştırıldığı Braunschweig dükü eğitim masraflarını üstlendi. 1795 Göttingen Üniversitesi’nde eğitime başladı. EULER’in eserlerinden etkilendi. 19 yaşında uğraştığı sayılar teorisinin bir yan ürünü olan düzgün onyedigen çizimini yaptı. Doktoradan sonra Braunschweig’e dönerek “Discquistions Arithmeticae'yı yazdı.
Astronomiye yönelerek Ceres gezegeni yörüngesine ait 9 derecelik gözlemlerden en küçük kareler yöntemini ilk defa uygulayarak bu gezegenin 1 Ocak 1802’de yeniden bulunmasını sağladı. Bu hesapla bilim dünyasına kabul edildi. 1809’da “Theoria Mopus” eserini yazdı. 1810’da kendi adı ile anılan algoritmayı buldu. Danimarka nirengisinin Bavyera nirengisine bağlanması amacıyla çalışmalar yaptı. Bu nirenginin 300 noktasında ölçü ve hesaplamalar yaptı. Bu esnada 1820’de Helyetrop’u icat etti. 1827’de eğri yüzeyler teorisi, 1844-47’de yüksek jeodezi konularını araştırdı. 1828’de weber ile birlikte elektromanyetik telgrafı buldu. Kendisinin ortaya attığı ve daha sonra kruger tarafından geliştirilen Gauss-Kruger Projeksiyonunu önerdi.
Gauss’un ilk çalışmaları binom teoremini kolayca çözmesidir.Gauss’un bu durumu Bruonscweig Dük’ünün ilgisini çekti. Dük, okul masraflarını üzerine alarak gauss’u göttingen üniversitesi’ne gönderdi.Henüz 16 yaşındayken astronom herchel’in 1871 yılında keşfettiği Uranüs Gezegeninin yörünge elemanlarını hesaplayarak,Yerküre’nin herhangi bir noktasından yapılan ölçümlere bu gezegenin yörünge elemanlarını bulmaya yarayan,günümüzde de hala kullanılan bir yöntem ortaya koydu.
1805’de evlenen Gauss’un iki oğlu bir kızı oldu. Karısının ölümü üzerine yeniden evlenerek altı çocuğu oldu. Oğullarından ikisi Amerika’ya göç etti. Ölümünden sonra Hannover kralı V. Georg, anısına bir para bastırdı ve doğum yeri Braunschweig’ta dikilen anıtın kaidesine düzgün onyedigen çizildi. 1991’de çıkan 10 DM’lik banknot üzerinde resmi vardır.
Kaynak:GençBilim
