Çukurova - Adana
- İlçe nüfusu: 331.307
- Şehir nüfusu: 326.938
- Köy ve belde nüfusu: 4.369
- Nüfus itibariyle: 2011
- Nüfus Kaynak: TÜİK
Genel bilgiler
- Ülke: Türkiye
- Coğrafi Bölge: Akdeniz
- İl: Adana
- Plaka: 01
- Kaymakam: Dr. Mehmet Ali Özkan
- Belediye başkanı: Soner Çetin (CHP)
Çukurova, Adana ilinin bir ilçesidir. Çukurova Adana'nın merkez İlçesinden Birisidir. Seyhan'dan Ayrılarak İlçe Olmuştur. Yüzölçümü 240 km²'dir. Adını Türkiye'de Verimli Topraklarıyla Ünlü Olan Çukurova'dan Almıştır.
İlçenin 13 Belediye 11 Köyü Vardır. 9 belediye Adana Büyükşehir Belediyesi'nin Parçasıdır, Geri Kalan Dördü Büyükşehir Belediye dışındadır. Büyükşehir Dışındakiler; Salbaş, Esentepe, Kocatepe ve Gökkuyu.
Tarihçe
2008'de merkez ilçe olan Seyhan'dan Ayrılarak İlçe Statüsüne Kavuştmuştur. Adana'nın 5 Merkez İlçesinden (Seyhan, Yüreğir, Çukurova, Sarıçam, Karaisalı) Biridir.
Coğrafya
Çukurova'nın doğusunda Sarıçam, batısında Tarsus, Kuzeyinde Karaisalı , güneyinde ise Seyhan yer almaktadır.
İklim
Çukurova, Akdeniz ikliminin etkisi altındadır. Yazları sıcak ve yağışsız, kışları ise ılık ve yağışlıdır. En sıcak ay ortalaması 28.1 C , en soğuk ay ortalaması 9,3 C'dir. Bugüne kadar saptanan en yüksek sıcaklık 1958 yılı 24 Ağustosunda 45.6 C , en düşük sıcaklık 1964 yılı 20 Ocak tarihinde -8.4 C'dir. Yıllık yağış tutarı 647 mm dir. Bu miktarın yaklaşık yarısı kışın alınırken, % 4'ü yazın, geri kalanı İlkbahar ve Sonbaharda alınır. Yaz mevsimindeki nem oranı oldukça fazladır. Doğal bitki örtüsü 1.500 metre yükseltiye kadar bodur makilerdir. Denize yakın bölgelerde kumcul ve tuzcul bitkilere de rastlanır.
Çukurova
Akdeniz Bölgesi'nin doğu kesiminde, Türkiye'nin en geniş delta ovası.
Adı ve sınırları coğrafyacılar ve başka uzmanlar arasında tartışma konusudur. Bazılarına göre kuzeyde Orta Toroslar’dan başlayarak doğuda Amanos Dağlarının eteklerine, güneyde Akdeniz kıyısına kadar uzanan büyük ovaya Adana Ovası; bu ovanın Seyhan ve Yakapınar'ın (eskiden Misis) yakınlarından başlayarak Ceyhan’ın aşağı çığırında yayılıp Akdeniz'e kadar uzanan kesimine Çukurova; Misis tepeleriyle ayrılarak Ceyhan kenti yakınlarından başlayıp doğuda Osmaniye, kuzeyde Kadirli ve Kozan kentlerine kadar uzanan kesimine de Yukarı Ova adı verilir. Bazılarıysa Çukurova'yla Yukarı Ova'nın ikisine birden Çukurova adını verirler. Yörede oturanlar Çukurova adını bu biçimde, geniş anlamda kullanırlar. Bazı coğrafyacılar da Orta Toroslar’ın eteklerinden Akdeniz’e kadar uzanan geniş ovanın bütününü Adana Ovaları adıyla anmak, bunun için de daha çok sayıda ova birimleri ayırmak (Tarsus Ovası, Yüreğir Ovası, Ceyhan Ovası ya da Yukarı Ova, Haruniye Övası, Osmaniye Ovası, Yumurtalık Ovası, Misis Ovası gibi) eğilimindedir.
Çukurova kuzeybatıda Bolkar Dağları (3.524 m), kuzeyde Aladağlar (3.756 m), doğuda Amanos Dağlarıyla (2.240 m) çevrilidir. Dar anlamda Çukurova’nın 3.000 knr'ye yaklaşan yüzölçümüne karşılık, geniş anlamda Çukurova’nın yüzölçümü 5.000 knr’yi aşar.
Çukurova, Seyhan ve Ceyhan ırmaklarıyla Tarsus (Berdan) Çayının taşıdığı alüvyonların yığılması sonucunda uzun bir dönemde oluşmuştur. Karışık yapılı bir delta görünümündedir. Holosen Bölümde (y. 10 bin yıl öncesinden günümüze) alüvyon yığılmasıyla ortaya çıkan yeni kesim Çukurova’ya en son eklenmiştir. Bunun gerisinde Pleyistosen Bölüme (y. 2,5 milyon-10 bin yıl önce) ait daha eski delta vardır. Bu eski deltanın yüzeyleri bugün üç ayrı taraça halinde yüksekte kalmıştır. Buralarda alüvyon kalınlığı 100 m’yi geçer. Deltanın yeni ve eski kesimlerinin sınırını kabaca eski yerleşmelerin izleri olan bir höyükler çizgisi belirler.
Delta denizden birkaç sıra halindeki kumul setleriyle ayrılır. Kumul setleri kuşağıyla deniz arasında lagünler vardır. Bunlar Ceyhan Deltasında Akyayan ve Kokarot gölleri, Karataş’ın batısında Akyatan Gölü, daha batıda Seyhan ağzının doğusunda Tuz Gölü ve batısında Dipsizgöl’dür. Bu sığ ve tuzlu göllerin çevreleri bataklıktır.
Bugünkü delta alanında alüvyon yığılması her noktada aynı kalmamış, deltanın en fazla büyüdüğü kesim zamanla yer değiştirmiştir. Karataş’ın batısında az olan birikme, Karataş’ın doğusunda kalan Ceyhan Deltasında en yüksek düzeyine ulaşır. Deltanın oluşumunda büyük rol oynayan Seyhan ve Ceyhan ırmakları, ovada sık sık yatak değiştirmiş, bazen birleşmiş, bazen ayrılmışlardır. Çukurova’nın Seyhan ve Ceyhan’ın aşağı çığırları arasında kalan kesimine Yüreğir Ovası adı verilir. Ceyhan y. 2500 yıl öncesine değin, Seyhan gibi Karataş’ın batısında denize ulaşırken, sonradan Bebeli Boğazını yararak doğuya dönmüş ve İskenderun Körfezine dökülmeye başlamıştır. Daha yakın yıllarda (1935) da bir taşma sonucunda güneye yönelmiştir, o tarihten beri Hurma Boğazından denize dökülmektedir. Seyhan Irmağı ise Tarsus Çayının ağzının hemen güneydoğusundaki Deli Burnundan Akdeniz’e dökülür.
Çukurova’da yazlar sıcak ve kurak, kışlar ılık ve yağışlı geçer. Akdeniz iklimi egemendir. Bu iklim Çukurova’yı Türkiye’nin potansiyeli yüksek ve en yoğun tarım alanı yapar. Sanayide hammadde olarak kullanılan pamuk ve susam uzun yıllardan beri ekimi yapılan geleneksel kültür bitkileridir. 1960’larda üretimi önem kazanan yerfıstığı- nın yanında, besin sanayisinde kullamlan çeşitli sebze ve turunçgiller başta olmak üzere meyve, pirinç, baklagiller ve tahıl üretimi de günden güne gelişmektedir. Nüfusun yoğun oluşu, üretimin çeşitliliği, ulaşımın gelişmesi ve yöre ürünlerinin Mersin limanı aracılığıyla dış dünyada tanınması Çukurova’da sanayiyi de geliştirmiştir. Hammaddesi tarıma dayalı geleneksel tüke
tim mallarıyla bu tüketim mallarının işlendiği alet ve makineler üretimi önemli sanayi dallarıdır. Öteden beri ovanın simgesi olan iplik ve dokuma sanayisinde büyük adlımlar gerçekleştirilmiştir. Çimento ve kimya sanayileri de gelişme içindedir. Gelişmenin bir sonucu olarak fabrika alanlarının, verimli tarım alanlarının bir bölümünü kapladığı göze çarpar.
Yörede tarımın gelişmesi ve çeşitlilik göstermesinde, sulama ve akaçlama şebekelerinin kurulmuş olması önemli yer tutar. Bent ve barajlardan hem taşkın .önleme, hem sulama, hem de enerji üretimi amacıyla yararlanılmaktadır. Bunlardan en önemlileri Seyhan Irmağı üzerindeki Seyhan Barajı ile Tarsus Çayı üzerindeki Berdan Barajı’ dır. Bu hidroelektrik santrallardan başka bir de yakıt olarak petrol kullanılan Mersin Termik Santralı vardır. Ataş Rafinerisi bu santralın yanındadır.
Çukurova’daki pamuk üreticilerinin önemli bir bölümü kısa adı Çukobirlik olan Çukurova Pamuk Tarım Satış Kooperatifleri Birliğinde örgütlenmişlerdir. 19. yüzyılın sonlarında Ceyhan yakınlarında Anavarza’ da kurulmuş olan hara, 1984’te Çukurova Tarım İşletmesi adını almıştır.
Çukurova’da önemli ulaşım ve taşıma yolları vardır. Akdeniz Bölgesi'nin doğusunu, komşu olduğu İç, Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerine bağlayan karayollarıy- la demiryolu buradan geçer. Şakirpaşa Havaalanı ovanın ortasında yer alır. Mersin limanı aynı zamanda Türkiye’nin en önemli ihraç merkezlerindendir. Bundan başka Karataş ve Yumurtalık iskeleleri de vardır. Mersin’ de bir serbest bölge kurulmuştur.
Çukurova’nın en önemli yerleşim yerleri Adana, Mersin, Tarsus, Ceyhan ve Osmaniye kentleridir.
Çukurova Holding
Türkiye’nin en büyük holdinglerinden biri. Çukurova Holding’in temelini oluşturan Çukurova Sanayi İşletmeleri TAŞ, 1925’te Karamehmet ve Eliye- şil aileleri tarafından kuruldu. Şirket bir süre sonra Tarsus’ta Mavromati ve Mersin’ de Şaşatiler iplik ve dokuma fabrikalarını devraldı. II. Dünya Savaşı sırasında, dokuma sanayisi ürünlerine artan talepten yararlanarak sermayesini güçlendirdi. 1950’lerde tarım araçları ve iş makineleri ithalatına yöneldi. Caterpillar Tractor Company temsilciliği ve kısmen imalatçılıkla iç piyasanın yaklaşık yüzde 90’ını ele geçirdi. Bu girişim ve 1954’te Pamukbank’ın kurulması şirketin holdingleşmesi sürecinde önemli dönüm noktaları oldu. 1960’larda ithalata yönelik yeni şirketlerle daha da büyüyen ve ithal edilen iş makinelerinin bazı parçalarını üretmeye yönelik yeni tesisler açan Karamehmet ve Eliyeşil grubu, 22 Temmuz 1972’de 120 milyon TL sermaye ile Çukurova Holding’i kurdu.
Holding, önceleri Çukurova ve İstanbul ile sınırlı kalan yatırımlarını 1970’lerde Türkiye'nin bütün sanayi bölgelerine yaydı. Yapı ve Kredi Bankası hisselerinin büyük bir bölümünü satın alarak bankacılık alanındaki etkinliğini genişletti. Bu yolla Yapı ve Kredi Bankası’nın iştiraki olan birçok büyük kuruluşu da denetim altına aldı. Ayrıca Selanik Bankası’m (1888) satın alarak Uluslararası Endüstri ve Ticaret Bankası AŞ (bugün Interbank AŞ) adı altında etkin bir banka durumuna getirdi. Bugün Çukurova Holding’in bünyesinde bankacılığın dışında kimya, makine, taşıma, gıda, tekstil alanlarında etkinlik gösteren bir çok kuruluş vardır. Çukurova Holding grubundaki şirketlerin 1990’daki toplam geliri 11,2 trilyon TL, vergi sonrası net kârı ise 654,8 milyar TL olmuştur.
Çukurova Üniversitesi
30 Kasım 1973’te, 1786 sayılı yasayla Adana’da kurulan üniversite. Temelini o zaman Ankara Üniversitesine bağlı Adana Ziraat Fakültesi ile Atatürk Üniversitesi’ne bağlı Adana Tıp Fakültesi oluşturmuştur. 28 Mart 1983’te çıkarılan 2809 sayılı yasayla yükseköğretim kurumlan yeniden düzenlenirken, Adana İktisadi ve Ticari İlimler Akademisi de üniversiteye katıldı. Aynı yasayla yeni birimlerin de kurulduğu Çukurova Üniversitesinde Eğitim, Fen-Edebiyat, İktisadi ve İdari Bilimler, Mühendislik-Mimarlık, Tıp ve Ziraat fakülteleri, Antakya, Ceyhan, İskenderun, Mersin ve Osmaniye meslek yüksekokulları; Adana ve Flatay eğitim yüksekokulları; Mersin Turizm İşletmeciliği ve Otelcilik Yüksekokulu; Sağlık Bilimleri, Sosyal Bilimler ve Fen Bilimleri enstitüleri bulunmaktadır.
Resmi Site: ÇUKUROVA KAYMAKAMLIĞI
Son düzenleyen Safi; 5 Ocak 2017 04:27
