Abdülhak Hamit Tarhan (1852 İstanbul-1937 İstanbul), Şair.
Köşekapısı Mahalle Mektebi ve Hisar Rüştiyesi'nde, Paris École Nationale'de okudu (1863). Dönüşünde Bebek'te bir Fransız okuluna yazıldı. Özel olarak da Arapça ve Farsça dersleri alıyordu (1864-1865). Ortaelçiliğe atanan babası Hayrullah Efendi ile birlikte Tahran'a gitti (1865). Babasının ölümü üzerine İstanbul'a döndü. Çeşitli kalemlerde çalıştı. Fatma Hanım ile evlendi (1866-1871).
Paris Sefareti ikinci kâtipliği (1878-1880), Poti (1881), Golos (1882), Bombay (1883) konsolos ve başkonsolosluklarında bulundu. Bombay'da hastalığı artan karısıyla birlikte deniz yoluyla İstanbul'a dönerken Beyrut'ta indiler. Verem olan Fatma Hanım bu kentte öldü (1885). Daha sonra Londra elçiliği başkâtipliğine atandı (1866). Sefaret ikinci müsteşarlığı (1897), Brüksel sefirliği (1912) ve kısa süre Âyan (Senato) azalığı görevlerinde bulundu.
Cumhuriyetten sonra bir süre devletin bağladığı maaşla geçindi. Sonra İstanbul'dan milletvekili seçildi (1928). Şiirleri ve tiyatro yapıtlarıyla yenilik edebiyatımızın kurucularından sayılan Hamit, kendinden önce başlayan Batı edebiyat tekniklerine geniş ölçüde kapılarını açmış bir şairdir.
Genellikle aruz ölçüsüne uyma çabasıyla sözcüğü doğal güzelliğinden koparan, şiirin yapısal bütünlüğünü bozan zorlama ögelerden yararlanmakta sakınca görmeyen, kimi zaman insan gerçeğine aykırı buluşları çoşku perdesiyle kapatacağı sanısıyla, dönemindeki akılcılık yolundaki gelişmelerin gerisine düşen Hamit'in şiiri kendisinden sonra gelen ilk kuşağın biraz dikkatini çekmiş, Batı ile ilişkiler artınca da yararlandığı kaynaklar ortaya çıkmıştır.
Başlıca yapıtları:
- "Macerayı Aşk" (dram, 1872),
- "Sabr ü Sebat" (dram, 1873),
- "İçli Kız" (dram, 1874),
- "Duhteri Hindu" (mensur tiyatro, 1875),
- "Nazife" (tiyatro, 1876),
- "Nesteren" (heceyle tiyatro, 1878),
- "Sahra" (şiirler, 1879),
- "Tarık" (mensur tiyatro, 1879),
- "Eşber" (aruzla tiyatro, 1880),
- "Tezer" (aruzla tiyatro, 1881),
- "Makber" (şiirler, 1876),
- "Bir Sefilenin Hasbıhali" (şiirler, 1885),
- "Bunlar Odur" (şiirler, 1886),
- "Hacle" (şiirler, 1887),
- "Zeynep" (tiyatro, 1906),
- "Bâlâdan Bir Ses" (şiirler, 1909),
- "Validem" (şiirler, 1911),
- "İlhan" (tiyatro yapıtı, 1911),
- "Turhan" (tiyatro, 1913),
- "İlham-ı Vatan" (şiirler, 1916),
- "Tayflar Geçidi" (şiirler, 1916),
- "Sardanapal" (oyun, 1916),
- "İbnimusa yahut Zatülcemal" (tiyatro yapıtı, 1917),
- "Fintén (nazım-nesir karışık tiyatro, 1918),
- "Ruhlar" (şiirler, 1919), "Yabancı Dostlar" (2 cilt, 1924).
MsXLabs & Morpa Genel Kültür Ansiklopedisi
