Biraz da Nobel'den konuşalım!
- Türk edebiyatının en çok tartışılan isimlerinden biri olan Pamuk, Türk edebiyatına en büyük hediyeyi verdi
KÜLTÜR-SANAT
Türk edebiyatında postmodern yazının ilk temsilcilerinden olan Orhan Pamuk, Türkiye'ye Nobel'i getiren ilk yazar oldu.
İsveç Kraliyet Bilimler Akademisi'nce dün öğleden sonra 14.00 sıralarında Stockholm'de yapılan açıklamada, Pamuk'un bu yılki Nobel Edebiyat Ödülü'nü kazandığı belirtildi. Akademinin açıklamasında, 2006 Nobel Edebiyat Ödülü'nün 'kentinin melankolik ruhunun izlerini sürerken kültürlerin birbirleriyle çatışması ve örülmesi için yeni simgeler bulan' Pamuk'a verildiği ifadesi yer aldı.
Son 5 - 6 yıldır adı hep Nobel Edebiyat Ödülü için geçen isimler arasında yer alan Pamuk'a 2005'te bir İsveç gazetesine Kürtler ve Ermenilerle ilgili verdiği demeç nedeniyle dava açılmış, yazarın bu sözleri Nobel alabilmek için söylediği iddia edilmişti.
Geçen yılki Nobel Edebiyat Ödülü'nü kazanan İngiliz yazar Harold Pinter, haberi aldıktan sonra ödülün kendisine neden verildiğini anlamadığını, Nobel'i Orhan Pamuk'un hak ettiğini söylemişti.
Bu yılki ödülün açıklanması öncesinde, Nobel'e en yakın aday olarak Pamuk gösteriliyordu. Eserleri tüm dünyada 45 dile çevrilen Pamuk bu yıl Adonis, Ryszard Kapuscinski, Joyce Carol Oates, Ko Un ve Philip Roth gibi rakiplerini geride bıraktı.
Geçen yıl bir İsviçre gazetesinde Orhan Pamuk'tan "geleceğin Nobel Edebiyat Ödülü adayı" olarak söz eden AB Komisyonu'nun genişlemeden sorumlu üyesi Olli Rehn, tebrik mesajında Pamuk'u, "arkadaşı ve hayranı olarak kutladığını" bildirdi.
- Ödül tüm yapıtlarına verildi
Türkiye'de Pamuk'un kitaplarını yayımlayan İletişim Yayınları'ndan yapılan açıklamada "Pamuk modern romanın dünyadaki en önemli temsilcilerinden biridir. Bu nedenle, Nobel Edebiyat Ödülü'nü kazanması çok olağandır. Yayıncısı olarak Pamuk'u kutluyoruz. Pamuk'a verilen bu ödül edebiyatımız için kıvanç vericidir. Bize bu onuru yaşattığı için kendisine teşekkür ederiz" denildi.
1901'den bu yana verilen Nobel Edebiyat Ödülü, yazara bir yapıtından dolayı verilmiyor; ödül jürisi yazarın tüm yapıtlarını göz önünde bulunduruyor. Yazarın yapıtlarındaki tutarlılık ve yetkinlik düzeyi değerlendiriliyor. Elde bir aday listesi de bulunmuyor.
'Sevinçli ve gururluyum'
Nobel Ödülü'nü kazandıktan sonra CNN International'ın sorularını yanıtlayan Orhan Pamuk, çok sevindiğini ve gururlandığını söyledi. Kızına dün telefon ederek, "Çok iyi bir haberim var" dediğini, ancak telefon bağlantısının kesilmesinden dolayı daha fazla konuşamadığını anlatan Pamuk, ödülü almak için Stockholm'e birlikte gideceğini ifade etti.
Pamuk, medeniyetler çatışmasına inanmadığını belirterek, "Medeniyetler çatışması fena bir fikir, kötü bir fikir. Benim kitaplarım bunları anlatıyor. Türk kültürü farklı kültürlerin bir arada uyum sağlayabildiğinin kanıtıdır" dedi. Türkiye'nin rotasının Avrupa olduğunu üstüne basarak vurgulayan Pamuk, "Türkiye, Avrupa'ya kesinlikle girecektir" ifadesini kullandı. Pamuk, sorunların üstesinden gelmek için tam ifade özgürlüğüne, tam insan haklarına sahip olmanın ve tam demokrasinin uygulanmasının gerekli olduğunu savundu. Pamuk, Fransız Ulusal Meclisi'nde dün kabul edilen "Ermeni soykırımını inkara ceza verilmesi"ni öngören yasa tasarısıyla ilgili olarak yorum yapmaktan kaçındı.
Pamuk, İsveç gazetesi Svenska Dagbladet'in sorularını telefonla yanıtladı. Gazetenin internet sitesine göre Pamuk, "Çok mutluyum. Nobel'i kazanmaktan büyük onur duydum. Ödülü almak için Stockholm'e gideceğim" dedi.
ABD'de bulunan Pamuk, AP Ajansı'na telefonla verdiği demeçte de, "Bu ödülü yalnızca şahsi bir onur olarak değil, temsilcisi olduğum Türk kültür ve edebiyatına layık görülmüş bir onur olarak değerlendiriyorum" dedi. Pamuk, yerel saatle 07.00 dolaylarında telefonla aranarak ödülü kazandığının bildirildiğini, bu telefonla uyandırıldığı için o sırada biraz uykulu olduğunu kaydetti.
İlk ödülünü 23 yaşında aldı
Pamuk 1952'de İstanbul'da doğdu. Pamuk, üç yıllık New York deneyimi hariç hep İstanbul'da yaşadı. Robert Kolej'deki eğitiminin ardından bir süre İstanbul Teknik Üniversitesi'ne devam etti. Pamuk, 1977'de İstanbul Üniversitesi Gazetecilik Yüksekokulu'ndan mezun oldu. Yazar, ilk ödülünü henüz 23 yaşındayken aldı. 1975'te Antalya Altın Portakal Film Festivali ile birlikte düzenlenen ve jürisinde Erdal Öz'ün de bulunduğu öykü yarışmasına katılan Pamuk, 3.'lük ödülünü kazandı.
Pamuk, Türk edebiyat dünyasına 1979 Milliyet Roman Yarışması'nda kendisine1.'lik ödülünü getiren "Cevdet Bey ve Oğulları" isimli romanıyla adım attı. Ödüllü romanını ancak 1982'de yayımlatabilen Pamuk, aynı kitapla 1983 Orhan Kemal Roman Ödülü'nü de aldı. Pamuk, Antalya Altın Portakal'dan sonra Öz ile tanıştı. Pamuk ve Öz'ün ilerleyen dostlukları, Can Yayınları'nın da kurulmasıyla birlikte bir yazar - yayıncı ilişkisine dönüştü. Pamuk'un "Sessiz Ev", "Beyaz Kale" ve "Kara Kitap" romanlarının ilk baskıları Can Yayınları'nca yapıldı. Pamuk, 1992'de "Kara Kitap"taki bir bölümü Ömer Kavur tarafından "Gizli Yüz" adıyla beyaz perdeye taşındı.
Pamuk, daha sonra İletişim Yayınları ile çalışmaya başladı. "Yeni Hayat", 1994'te basıldı. Kitap şu ana kadar toplam 69 baskı yaptı. Yazarın sırasıyla "Benim Adım Kırmızı", "Öteki Renkler, Seçme Yazılar ve Bir Hikâye" ve "Kar" isimli kitaplarını da yayımlayan yayınevi, "Kara Kitap"ın yayımlanışının 10. yılı olan 2000'de eseri, yazarın not ve çizimleriyle birleştirerek özel bir cilt halinde yayımladı.
1991'de kızı Rüya doğdu. Sigarayı bıraktıktan sonra "Öteki Renkler" kitabında sigara ile ilişkisini yazdı.
Edebiyatın önü açıldı
Nobel Türk edebiyat dünyasında sevinçle karşılanırken, bazı yazarlar ödüle tepki gösterdi. Ödülün Türk edebiyatının önünü açacağını düşünen yazarlar Pamuk'u tebrik etti. Bazı yazarlar ödülü 'Ermeni soykırımı' iddialarıyla ilişkilendirdi.
Yaşar Kemal: Sevgili Orhan, seni yürekten kutlarım. Hak ettiğin bu ödülü almana çok sevindim. Bundan böyle de aynı tutkuyla yeni romanlar yazacağına güveniyorum. İnandıklarının ardında da inatla durmaya devam edeceğine hiç kuşkum yok. Sevgilerimle...
Özdemir İnce: Orhan Pamuk sıradan bir yazardır. Türk edebiyatı roman ödülünü kazanmadı. Orhan Pamuk'a Nobel ödülü verildi. Nobel kazanmış olan Pamuk, Ermeni soykırımını kabul ediyor. Türkiye satışa çıkarılmıştır, Türk tarihi açık artırmayla satılmıştır. Açık artırmanın en sıfır noktasında satılmıştır. Bundan dolayı utanç duyuyorum.
Murathan Mungan: Türkçe yazan bir romancı bu ödülü aldığı için sevindim. Bu ödül bir ölçüde Türk edebiyatına verilmiş bir ödüldür. Keyfini çıkarmaktan yanayım.
Enis Batur: Herkes gibi sevinçliyim.
Zülfü Livaneli: Pamuk'a bu ödülün verilmesiyle 'Türkiye'nin çağdaş, güçlü bir edebiyatı olduğu tekrar kanıtlanmış oldu."
Pınar Kür: Tebrik ediyorum. Şaşırmadığımı söyleyemeyeceğim. Çünkü yaş olarak Nobel yaşına gelmiş değil bir kere. İkincisi adı edebiyat ödülü olmasına rağmen, genelde politik nedenlerin ağır bastığı bir ödül olarak biliniyor. Dolayısıyla günümüzde Türkiye'nin çok gündemde olması, özellikle bir etken olmuş olabilir. Ama Ermeni soykırımı meselesinin Fransız parlamentosundan geçtiği gün "Ermeni soykırımı vardır" diyen bir Türk yazarına Nobel'in verilmesini talihsizlik olarak görüyorum.
Tahsin Yücel: Ayrıntılara girmek istemiyorum. Kutluyorum.
Ahmet Oktay: Kutlamamız gerekir. Dilerim bu ödül bütün Türk yazarlarına, şairlerine dünya kamuoyunda daha ciddi bir ilgi uyanmasına vesile olur.
Gülten Akın: Ödülün hem Pamuk hem Türk edebiyatı adına bir mutluluk olduğunu düşünüyorum. Ödülü niçin vermiş olurlarsa olsunlar, sonuçta hepimiz için mutluluk verici.
Demir Özlü: Bir şey söylemek istemem, çünkü çok erken.
İlhan Berk: Bizim için onur bu. Orhan Pamuk'un kazanmasıyla gurur duydum. Hayırlı olsun.
Latife Tekin: Doğrusu ben çok sevindim. Aslında bundan herkesin sevinç duyması gerektiğini düşünüyorum. Keyfini çıkarmamız gerekiyor hep birlikte.
Perihan Mağden: Ben bir kere çok sevindim, çünkü benim iyi bir arkadaşım dünyanın en önemli edebiyat ödülünü aldı. Türkçe yazan bir yazarın almasının çok mühim olduğunu düşünüyorum. Türkiye ile ilgili bakışı değiştirecek bu ödül. Her şeyin önünü açacak bir gelişme ve Orhan'ın ziyadesiyle de hak ettiğini düşünüyorum.
Vecdi Sayar (PEN Türkiye Başkanı): Büyük mutlulukla karşıladık. Bu ödülle ilgili farklı yorumlar yapılabilir, yapılacaktır. Ama bu ödülün Türk edebiyatına ciddi katkıları olacağını düşünüyorum.
Cevdet Bey ve Oğulları (1982)
Sessiz Ev (1983)
Beyaz Kale (1985)
Kara Kitap (1990)
Gizli Yüz (senaryo-1992)
Yeni Hayat (1994)
Benim Adım Kırmızı (1998)
Öteki Renkler: Seçme Yazılar ve Bir Hikaye (1999)
İstanbul: Hatıralar ve Şehir (2003)1975 Altın Portakal Hikâye Ödülü
1979 Milliyet Roman Yarışması Ödülü "Karanlık ve Işık" (Daha sonra 'Cevdet Bey ve Oğulları' adıyla yayımlandı. Pamuk, ödülü Mehmet Eroğlu ile paylaştı.)
1983 Orhan Kemal Roman Ödülü "Cevdet Bey ve Oğulları"
1984 Madaralı Roman Ödülü "Sessiz Ev"
1990 Independent Yabancı Roman Ödülü (İngiltere) "Beyaz Kale"
1991 Prix de la Decouverte Europeene (Fransa) "Sessiz Ev" (Fransızca çevirisi nedeniyle)
1991 Antalya Altın Portakal Film Festivali En İyi Senaryo Ödülü "Gizli Yüz"
2002 Prix du Meilleur Livre Etranger (Fransa) "Benim Adım Kırmızı"
2003 Premio Rinzane Cavour (İtalya) "Benim Adım Kırmızı"
2005 Alman Yayıncılar Birliği Barış Ödülü (Almanya)
2005 Prix Medicis Etranger (Fransa) "Kar"
2006 Nobel Edebiyat Ödülü
