Üye Ol
Giriş
Hoş geldiniz
Misafir
Son ziyaretiniz:
10:17, 1 Dakika Önce
MsXLabs Üye Girişi
Beni hatırla
Şifremi unuttum?
Giriş Yap
Menü
Ana Sayfa
Forumlar
Soru-Cevap
Tüm Sorular
Cevaplanmışlar
Yeni Soru Sor
Günlükler
Son Mesajlar
Kısayollar
Üye Listesi
Üye Arama
Üye Albümleri
Bugünün Mesajları
Forum BB Kodları
Your browser can not hear *giggles*...
Your browser can not hear *giggles*...
Sayfaya Git...
Salı, 08 Temmuz 2025 - 10:18
Arama
MaviKaranlık Forum
Ulama nedir?
-
Tek Mesaj #6
bloom22
Kayıtlı Üye
4 Nisan 2012
Mesaj
#6
Kayıtlı Üye
ULAMA
Diksiyonun özelliklerinden biri de "ulama"dır. Genel olarak tanımlarsak bir kelimenin sonundaki sessiz harfin ardından gelen kelimenin sesli harfle birleştirilerek seslendirilmesine ulama diyoruz. Ulama söz akışına pürüzsüzlük ve tatlılık verir. Uygun ulama ile yapılan konuşmalarda veya seslendirmelerde ses bir nehrin akışı gibi sakin ve düzenli olarak ilerler.
Türkçe'de yer alan ulama özellikleri:
1.
Sessiz harfle biten bir kelimenin son harfi sesli harfle başlayan yanındaki kelimenin ilk harfiyle birleşir.
Yazıda:
Ak--şam-- ol--du.
E--lim--den-- al--dı.
Konuşmada:
Ak--şa--mol--du.
E--lim-de--nal--dı.
2.
Orijinal yapılarında "b,c,d,g" harfleriyle biten kelimeler vardır. Bunlar yalın kaldıklarında "p, ç, t, k"ya dönüşürler. Yazı dilinde sonlarına ek aldıklarında yumuşak konumlarına dönerler.
Örneğin Arapça orijiniyle "kitab" Türkçe'de "kitap" şeklinde yazılır. Ancak yayına ek aldığında "kitabım" örneğinde olduğu gibi "p", "b"ye dönüşür.(süreksiz sert ünsüzlerin yumuşaması kuralı)Konuşma dilinde ise ulama bu kurala paralel olarak aynı kelimeyi bir sonraki kelime ile ilişkilendirir. Yazı dilinde sert olan harf ulama ile yumuşar.
Yazı Dilinde İfadesi:
(Mahmud) Mah--mut ev--len--di.
(Mes'ud) Mes--ut ol--du.
(Kitab) Ki--tap al--dı.
Konuşma Dilinde İfadesi:
Mah-mu--dev--len--di.
Me--su-dol-du.
Ki--ta--bal--dı.
3.
Türkçe'de kelime sonundaki "k" ünsüzünü, "h" ünsüzü ile başlayan bir kelimenin izlemesi durumunda "h" ünsüzü düşer. İki kelime birbirine bağlanır.
Yazı Dilinde:
Ye--mek ha--ne
E--rik ho--şa--fı
Konuşma dilinde:
Ye--me--ka--ne
E--ri--ko--şa--fı
4.
Eğer kelimeler arasında durak olursa, kurala uygun olsa da ulama yapılmaz.
Yazı Dilinde:
İstiyorum, onu göreceğim.
Koşuştururken, okulu unuttu.
Konuşma dilinde:
İstiyorum, onu göreceğim.
Koşuştururken, okulu unuttu.
5.
Bazı durumlarda İki ayrı kelimenin tek heceli olan ilkinde bir ünlü düşer ve
iki kelime birleşir.
Yazı Dilinde:
Ni-çin
Na-sıl
Ne ol--du
Konuşma dilinde:
Ne i--çin
Ne a--sıl
Nol-du
Aşağıdaki metinde ulama noktalarını tespit ederek çiziniz. Ardından ulamalara dikkat ederek okuyunuz:
KALIPLAR
İnsanlar kendilerine kişilikleri için çizdikleri zihinsel kalıpların dışına çıkamazlar.Bizler çözümü defalarca duyduğumuz halde kendimizi oturttuğumuz dar çerçeveden çıkış için gayret göstermeyen garip insanlarız.
Hayatın bazı insanlara "tesadüfen başarma, yükselme, zengin olma vs." Şansı tanıdığını zannedenimiz çoktur. Bir çoğumuz müzisyenlerin, yazarların, şairlerin, para babalarının bu işi anne karnında kendilerine verilen kabiliyetlerle gerçekleştirdiklerini sanırız. Bu inanca göre bazılarının ne maharetli anneleri varmış. Bu yanlış zanları kabul etmeyen bir çok insan bile farkında olmadan aynı kalıplarla kendisini kilitlemiştir. En meşhur zenginlerin bir zamanlar simit sattıklarını, ayakkabı boyacılığı bile yaptıklarını öğrenince şaşırırız. Bir çok yazarın vaktiyle kalemi bile tutamamalarına inanamayız.
Neden bazı insanlar bazıları arasında sıyrılıverir veya "sivriliverirler." Adaletli ve şefkatli yaratıcı, normal şartlar altında doğan her insanı her türlü başarıya ulaşabilmelerine imkân tanıyan bir potansiyelle dünyaya göndermiştir. Ancak dünyaya geldikten sonra sınırlılıklar başlatılır. Anne-babası veya çevresi tarafından aşağılanan bir çocuk etrafında kalıplar başlamıştır. Daha sonra insan "var olduğunu" hissettirmek amacıyla çırpınmaya başlar. Bakkaldan getirilen bir ekmek, ilk karne notları, takdim edilen bir çiçek, içinde bu amacı gizli tutar.Oysa bazı insanlar "bu olmamış", "sen bunu başaramazsın" demekten çekinmezler. Bizler de çoğu zaman sözleriyle cinayet işleyen, kabiliyetleri körelten; başarısızlık, çekingenlik, korkaklık imajı oluşturan insanlardanız ne yazık ki... Yas tutmayı sevdiğimiz kadar, eleştirmeyi, olumsuzlukları ileri sürerek karanlık bir zihinsel tablo oluşturmayı seviyoruz.
Merhum Z. Gündüzalp'in "
İnsan ne düşünüyorsa odur.
" Dediğini çok duyduk. Anthony Robbins "Sınırsız Güç" kitabında insanların hayal kurarken ve düşünürken kullandıkları "olumsuzluk" imajlarını en kötü engel olarak görür. Her büyük başarı bazen yüzlerce başarısızlığın arkasında parıldar. Oysa eski bir Rus imparatoru "Yenile yenile yenmeyi öğrendiğini " söyler. İnsan her teşebbüsünde hedefine ulaşamadığında bunu başarısızlık olarak görürse bulunduğu noktada çakılır. Oysa durumu yeniden inceleyen insan için her başarısızlık başarıya bir adım daha yaklaşmanın işaretidir. Ani yükselişlerin ise gerçek başarıyla ilişkisi yoktur. Bir balon gibi büyür ve söner.
Hayalimizde yaşadığımız iç konuşmaların fiillerimizde oluşturduğu sınırlara bakınız: "Zengin olmak mı? Bu iş için büyük sermaye lazım. Yazar olmak mı? Konuşmasını bile bilmiyorum; annemin karnında böyle bir şey öğrenmedim. Meydanlara çıkıp 'benim işçim,benim köylüm' diye konuşmak mı? Ben Süleyman değilim." Sevgili kardeşim... Ya siz ne siniz? Erkek ve kadın arasındaki küçük bir farktan başka kimin beyni kimin beyninden küçük veya büyük.
Kaderin sahibi kimseyi başarısızlığa zorla mahkum etmemiştir. Ortamın sürükleyişine kendimizi kaptırdığımızda "Ortam sürükleniyorsa sürünmekten başka yapacağımız hiç bir şey yoktur."Az okuyoruz veya hiç okumuyoruz.
Başarılı insanlar topluluğuna takılıp başarıya uçmuyorsak başarının dinamiklerini incelemeliyiz. Başaranların hayatı ve yaptıkları bu konuda bize yol gösterecek en açık ışıktır. Başka türlü bizi pasifize eden kendi kalıplarımızdan kurtulamayacağız.
Ulama Nedir ? (Özet) :
Sessizle biten sözcükten sonra sesliyle başlayan bir sözcük gelirse, iki sözcük birbirine bağlanarak okunur. Buna
ulama
denir.
Ulama Nedir ? (Detay)
Dilimizde cümleler okunurken kelimelerin sonlarında bulunan sessizler, kendilerinden sonra gelen kelimelerin ilk harfi sesli ise bu sesliye bağlanarak okunurlar.
Ulama Örnekleri
Emanet_eşeğin
yuları gevşek olur. >
Emane-teşeğin
yuları gevşek olur
Geniş_ovayı
seyre daldı. >
Geni-şovayı
seyre daldı.
Elbisenin_ütüsü
bozulmuş. >
Elbiseni-nütüsü
bozulmuş.
Kural :
Ulama sadece okuma ve söylemede geçerlidir. Yazmada geçerli değildir.
Kural :
Sözcükler arasında herhangi bir noktalama işareti varsa ulama yapılmaz.
Kural :
Anlamı bozulan sözcükler arasında ulama olmaz.
NOT:
Noktalama işlaretleri ulamayı bozar.
ÖRNEK ( 1 ) :
Güzel bir ev satın aldık.
Bu cümlede, " bir " sözcüğü ile
" ev "
sözcüğü arasında ulama vardır. Yine
" satın "
ile
"aldık "
sözcükleri arasında da ulama vardır.
ÖRNEK ( 2 ) :
Portokal, ağaçta yetişen turunçgil meyvelerdendir.
Bu cümlede, " portokal " ile " ağaçta " sözcükleri arasında ulama yoktur. Çünkü; bu iki sözcük arasında noktalama işaretlerinden olan virgül
( , )
vardır.
ÖRNEK ( 3 ) :
Taze kan almış gibi koşuyordu.
Bu cümlede,
" kan "
ile
" almış "
sözcükleri arasında ulama yoktur. Çünkü, bu iki sözcük bitişikmiş gibi okunduğunda başka bir anlam, başka bir sözcük oluşmaktadır. Oluşan sözcük ise
" kanalmış "
dır.
NOT:
Bileşik sözcüklerin hecelere ayrılmasında, ulama kuralına uyulur.
ÖRNEK:
İlk + okul = İlkokul
Bu oluşumdan meydana gelen ve yeni bir anlam kazanan bileşik
" İlkokul "
sözcüğü hecelerine ayrılırken, kendini oluşturan
" ilk "
ve
" okul "
sözcüklerinin ayrı ayrı hecelerine ayrılmasına uygun olarak hecelerine ayrılmaz.
Ya nasıl ayrılır?
Şöyle ayrılır:
İl - ko - kul
Halbuki
" İlk "
ve
" okul "
sözcüklerini ayrı ayrı hecelerine ayırırken şöyle yaparız:
İlk = - İlk
Okul = O - kul
Çünkü, " İlkokul " sözcüğü bileşik sözcüktür.
Yukarıda da belirttiğimiz gibi, bileşik sözcüklerin hecelere ayrılmasında
ULAMA
kuralına uyarız.
Yani;
" sessiz harf ile biten bir sözcükten sonra, sesli harf ile başlayan bir sözcük gelirse, bu iki sözcük bitişikmiş gibi okunur. " Hecelere ayırmada ise, böyle iki sözcük bileşmiş olduğu için sessiz harften sonra gelen sesli harfler, sessiz harfe ile birleştirilerek hecelerine ayrılır.
ÖRNEKLER:
Kızıl = Kı - zıl
Ay = ay
Kızlay = kı - zı - lay
Baş = baş
Öğretmen = öğ - ret - men
Başöğretmen = ba - şöğ - ret - men
Hanım = ha - nım
Eli = e - li
Hanımeli = ha - nı - me - li
Semiz = se - miz
Otu = o - tu
Semizotu = se - mi - zo - tu
Kırk = kırk
Ayak = a - yak
Kırkayak = kır - ka - yak
Yayın = ya - yın
Evi = e - vi
Yayınevi = ya - yı - ne - vi
Kardan = kar - dan
Adam = a - dam
Kardanadam = kar - da - na - dam
BEĞEN
Paylaş
Paylaş
Hayat fırtına demek değil, fırtınanın altında dans öğrenmektir.
Cevapla
Kapat
Saat: 10:18
Hoş Geldiniz Ziyaretçi
Ücretsiz
üye olarak sohbete ve
forumlarımıza katılabilirsiniz.
Üye olmak için lütfen
tıklayınız
.
Son Mesajlar
Yenile
Young deneyi
studentin
-
13:03
Fizik
Ã…ÂÂÂu Anki Halini Smiley ile Göster
Dilhun
-
01:54
Forum OyunlarÃâ€Â±
Ã…ÂÂÂu Anda DinlediÃâ€ÂŸiniz Ã…ÂÂÂarkÃâ€Â±
Dilhun
-
01:51
Forum OyunlarÃâ€Â±
Bu Ãâ€Â°smin Sahibi Kim?
Dilhun
-
00:02
Forum OyunlarÃâ€Â±
Kendinizi NasÃâ€Â±l Hissediyorsunuz?
Dilhun
-
23:46
Forum OyunlarÃâ€Â±