Veziriazamın(Sadrazam)

I.Murad döneminden itibaren vezir sayısı artmış ve ilk veziriazam Çandarlı Halil Paşadır.
Bütün tayinler ve aziller,terfiler veziriazamın elindeydi.
Seferlerde idam hükmünü verebilirdi.
Divanın ehl-i seyf (ehl-i kılıç)sınıfını temsil eder.
Sefer zamanında padişahın emri gibi geçerlidir.
Seferde olduğu zaman yerlerine merkezde sadaret kaymakamı bakardı.
Sadece padişahın emri ile katledilebilirdi.
Divan-ı hümayunda neticelenemeyen konuları kendi konaklarında İkindi Divanında görürdü.
Fatihten itibaren devşirmeler ön plana çıkmıştır.
Padişahın altın mührünü taşırdı.
Veziriazam konaklarına Paşa kapusu veye Babıali denirdi.

Kubbealtı vezirleri

Kıdem olarak başta gelen veziriazamın yardımcılığını yapardı.
I.Murat döneminde sayısı 2 yıldırım dönerminde 3 kanuni döneminde 7 olmuştur.
Vezir olmak için sancak beyliği,beylerbeylik ve Rumeli beylerbeyliğinde görev yapmak gerekirdi.

Kadıasker(Kazasker):

Ehl-i Şer-i (ilmiye)sınıfındandır.
1362’de Imurat döneminde kurulmuştur.
Kadıların ve halkın divana getirdiği davaları inceler ve kara verirdi
Kadı,müderris ve müftülerin tayin ve terfilerine yapardı.
Medreseleri yeni bitirenlerin görevlendirmesini yapardı.
Rumeli ve Anadolu kazaskeri olmak üzere ikiye ayrılırdı.
Kendi bölgelerindeki ulemanın işlerini ruznamçe adı verilen kayıt defterine kayderdi.
XVI.yy’dan itibaren önemi azalmış ve şeyhülislamın önemi artarak müderris ve müftülerin tayinini yapmıştır.
Padişah sefere çıktığı zaman o da sefere çıkardı, padişah sefere çıkmazsa sefere yerine ordu kadısı tayin ederdi.

Defterdar:

Ehl-i kalem(kalemiye)sınıfındandır.
Padişahın malının mutlak vekili ve temsilcisidir.
Defterhanenin ve hazinenin açılması görevidir.
Devletin gelir ve giderlerini tespit eder.
Bütçeyi hazırlayıp padişahın onayına sunar.
Kendisine yardımcı olanlara dirlik ve rütbe verilmesini padişaha önerebilirdi.
Anadolu ve Rumeli olmak üzere ikiye ayrılmış daha sonra merkezde şıkkısani adıyla üçüncü bir defterdarlık kurulmuştur.
Emrinde kalabalık bir memur sınıfı vardır ve işlerini bu memurlar ve bağlı bulundukları kalemler vasıtasıyla yürütür.

Bu kalemler
Ruznamçe Kalemi: Devletin tüm gelir ve giderlerini kaydeder, ayrıntılı olarak hazinenin günlük kayıtlarını tutardı.
Maliye Emirleri Kalemi: Maliye ile ilgili emirleri yazar ve bunları ilgili yerlere gönderirdi.
Tarihçi Kalemi: Diğer kalemlerin hazırladığı belgelere tarih koyardı

Bunlardan başka devlet gelirlerinin tahsil edilmesine bakan başbakı kulu,tahsilat işine yardımcı olan veznedarbaşı,hazine işlerine ait defterleri tutan sergi nazırı adı verilen memurlar vardı.

Nişancı:

Ehl-i kalem(kalemiye)sınıfındandır.
Dış ülke hükümdarlarına yazılacak nameleri, vezirlerin menşur ve beratlerini yazar ve incelerdi.
padişahın fermanlarına tuğra basardı
Ülke topraklarının kayıtlarını tutar ve bunları tahrir defterlerine kaydederdi.
Bütün bu işlerinde reisülküttap ve reisülküttaba bağlı kalemler aracılığı ile yürütürdü.bu kalemler şunlardır:

Beylikçi Kalemi (Divan kalemi): Divanda alınan kararları mühimme adı verilen divan defterine kaydetmek, diğer devletlerle yapılan yazışmaları yazmak ve korumak görevidir.

Tahvil Kalemi(Nişancı Kalemi) : Devlet topraklarının,tımar ve zeametlerin kayıtlarını tutan kalemdir.üst düzey görevlililerin tayin ve terfilerinin kayıtlarını tutardı.

Ruus Kalemi: rütbesi küçük olan devlet görevlililerinin atama ve maaş durumları ile özlük işlerini bakan kalemdir.

Amedi Kalem:Veziriazamın,padişaha ve yabancı ülkelere göndereceği yazılarını ve müsveddelerini hazırlardı.

XVII.yy.dan itibaren diplomasinin önemi artmasıyla birlikte reisülküttap nişancının emrinden ayrılmış ve önemi artmıştır.dış işlerden sorumlu hale gelmiştir.

Kaptan-ı Derya:
Ehl-i seyf sınıfındandır.İstanbul’da olduğu zaman denizcilikle ilgili konularda görüş bildirmek için katılırdı.

Şeyhülislam:
Ehl-i Şeri sınıfındandır.
Divan üyelerinden değildir.çünkü divanda alınan kararlarda fetva verme yetkisine sahip olduğundan siyasi iradenin dışında tutulmuştur.
İlk Şeyhülislam II.Murat döneminde Molla Fenari’dir
Alınan kararların Şer’i hukuka uygunluğunu inceler ve kara verirdi.
Protokolde veziriazama eşitti.
XVI.yy.dan itibaren önemi artmış ve kadı ve müderrislerin tayin ve azil işlemlerini yapmıştır.

Yeniçeri Ağası:

Ehl-i Seyf sınıfındandır.
Divanın daimi üyesi değildir.
Gerektiği zaman toplantılara katılırdı.
Yeniçeri ocağı hakkında bilgi ve düşüncelerini arz ederdi.
Padişahın ve sarayın ve İstanbul’un güvenliğinden sorumludur.
Doğrudan padişaha bağlıdır.