'Sonu Gelmeyen Okyanus'
ABD Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi (NASA), okyanusların Dünya’nın yüzeyinde nasıl kıvrıldığını ve dönerek hareket ettiğini gösteren animasyon videosu hazırladı.Van Gogh’un elinde çıkma bir talobya benzeyen görüntüler, Haziran 2005 ile Aralık 2007 arasındaki iki buçuk yıllık süreyi kapsıyor. Sonu Gelmeyen Okyanus adı verilen videonun oluşturulması için, bilim insanları okyanusların hareketine dayanan rakamsal modeller kullandı.
NASA’nın Califronia Teknoloji Enstitüsü’ndeki İtiş Gücü Laboratuarından Dimitris Menemenlis, modele kıvrımlı hareketlerini kazandırmak ve sonuçları geliştirebilmek adına, uydular tarafından elde edilen deniz yüzeyinin yüksekliği gibi verileri kullandıklarını söyledi.
Deniz yüzeyinin yüksekliğinin yanı sıra, NASA’nın Dünya’nın yörüngesinde gezinen uyduları tarafından kaydedilen okyanusların sıcaklığı, su yoğunluğunun hareketinden kaynaklanan yerçekimsel güçteki değişimler ve suyun üzerinde dalgalar oluşturan rüzgar gerilmesi gibi veriler kullanıldı.
Ayrıca, Argo adı verilen ve okyanuslardaki sıcaklık ve tuz oranını tesbit eden proje kapsamında, sudaki yoğunluk ve suyun hareket etmesini sağlayan yoğunluk değişkenleri değerlendirildi.
Bilim İnsanlarının Yükünü Hafifletecek
Videoda, girdap benzeri oluşumlar Coriolis Kuvveti’nin etkisinden doğuyor. Bu kuvvet, hareket eden yer yüzü üzerindeki havanın kuzey yarım kürede hareket yönünün sağına, güney yarım kürede ise soluna sapmasına sebep oluyor. Havada olduğu gibi, yer yüzünün hareketi suyun da yönünü saptırıyor ve akıntılar düz bir çizgi yerine girdap halinde oluşuyor. Ayrıca, Meksika Körfezi’nin sularıyla beslenen Gulf Stream (Körfez Akıntısı), Kuzey Amerika boyunca kuzeye hareket ediyor ve Avrupa’ya ulaşıyor. Bu esnada, Kuroshio Akıntısı doğuya yönelmeden önce Japonya’nın kıyısı boyunca yol alıyor.
Araştırmanın temellerini atsa da Sonu Gelmeyen Okyanus projesinde yer almayan Menemenlis, oluşturulan animasyonun bilim insanlarının çalışması için çok önemli olduğuna dikkat çekti. Menemenlis, “Okyanusu tanımlana için kullandığımız rakamsal modellerin içerdiği verilen altından kalkmak çok zor. Kurduğumuz modellerin sonuçlarını anlamak adına bu tür animasyonlar büyük önem taşıyor” dedi.
Menemenlis ve meslektaşları, mevcut okyanus modellerini Kuzey Buz Denizi’ni ve Grönland’ı kaplayan buzların erimesine neden olan akıntıların etkisini ve okyanusların atmosferdeki karbondioksiti ne kadar hızlı emdiğini anlamak için de kullanıyor.
Kaynak:Ntvmsnbc(16 Nisan 2012,16:34)
Son düzenleyen nötrino; 13 Şubat 2016 10:46
