ESO - Avrupa Güney Gözlemevi (European Southern Observatory)

Büyük Bir Yıldız Topluluğunun VISTA Görüntüsü

Küresel yıldız kümesi Messier 55 VISTA kızılötesi görüntü.

ESO’nun kızılötesi tarama teleskobu VISTA ile alınan Messier 55’in bu yeni görüntüsü arı sürüsü gibi kalabalık bir şekilde bir arada bulunan on binlerce yıldızı gösteriyor. Göreli olarak küçük bir uzayda bulunmalarının yanı sıra bu yıldızlar Evrendeki en yaşlı yıldızlar arasındadır. Gökbilimciler Messier 55 ve bunun gibi küresel küme olarak adlandırılan yaşlı cisimleri gökadaların nasıl geliştiklerini ve yıldızların nasıl yaşlandıklarını öğrenmek için inceliyorlar.

Küresel kümeler çekimsel kuvvetlerin etkisiyle düzgün küresel bir şekilde bir arada dururlar. Messier 55’te yıldızlar kesinlikle birbirine çok yakındır; neredeyse yüz bin yıldız Güneş ile en yakın yıldız sistemi Alpha Centauri arasındaki mesafenin 25 katı yarıçaplı bir hacimde bulunur.

Samanyolu gökadasında dolandığı tesbit edilen 160 küresel kümenin büyük bir kısmı gökadanın ortasındaki merkezi şişkin bölgeye doğru yönlenmişlerdir. Bununla ilgili VISTA ile yapılan son iki keşif yakın zamanda duyuruldu. (ESO 1141) Büyük gökadalarda bu zengin yıldız topluluklarından binlercesi benzer şekilde yörüngede dolanıyor olabilir.

Küresel küme yıldızlarının gözlemleri bunların aynı gaz bulutundan, aynı zamanda meydana geldiklerini ortaya çıkarmıştır. Bu oluşum süreci Büyük Patlama’dan birkaç milyar yıl sonra olduğundan neredeyse gazın tamamı evrende bulunan en basit, en hafif ve en bol bulunan gazdır: hidrojen, beraberinde bir miktar helyum ve az miktarda oksijen, nitrojen gibi ağır elementler.

Büyük bir kısmı hidrojenden oluşan küresel kümeler, önceki nesil yıldızlarda üretilen ağır elementlerce kirletilen Güneşimiz gibi daha sonra doğan yıldızlardan ayrılırlar. Güneş, 4.6 milyar yıl önce parlamaya başladı, yani küresel kümelerdeki yaşlı yıldızların yalnızca yarısı yaşında. Güneş’in oluştuğu bulutun kimyasal yapısı, Güneş Sistemi’nde bulunan asteroidler, gezegenler ve hatta kendi vücutlarımızda bulunan element miktarlarına yansımıştır.

Gökyüzünü gözleyenler Yay Takımyıldızı’ndaki Messier 55’i kolaylıkla bulabilirler. Dolunayın neredeyse üçte ikisi büyüklüğünde görünen belirgin şekilde büyük bir kümedir ve Dünyadan 17 000 ışık yılı uzaklıkta olsa bile küçük bir teleskopla görmek zor değildir.

Fransız gökbilimci Nicolas Louis de Lacaille 1752’de ilk kez yıldız gruplaşmasını kayıt etmiş ve 26 yıl sonra başka bir Fransız gökbilimci Charles Messier kümeyi ünlü kataloğuna 55. cisim olarak dâhil etmiştir. Bu cisim ayrıca 19. Yüzyılın en çok atıf alan ve geniş bir gökbilim kataloğu olan Yeni Genel Katalog’taki (New General Catalogue) NGC6809 olarak çapraz listelenmiştir.

Yeni görüntü kuzey Şili’deki ESO’nun Paranal Gözlemevi’nde Görsel ve Kırmızı ötesi Gökbilim Tarama Teleskobu (VISTA ESO0949) ile kırmızı ötesi bölgede alınmıştır.

Messier 55’in yıldızlarıyla beraber, bu VISTA görüntüsünde kümenin çok ötesinde bulunan çok sayıda gökada yer almaktadır. Resmin üst sağında oldukça belirgin kenardan gözlenen bir spiral gökada bulunmaktadır.

Kaynak : ESO Basın Açıklaması / Görüntülü Bülten (09 Mayıs 2012)

MsXLabs Üye Girişi