Uzayda hangi olaylar olur?

2008 her alanda önemli olaylara sahne oldu. Uzay araştırmaları ve astronomi alanında da önemli gelişmeler yaşandı. Phoenix uzay aracı Mars’a indi, evrenin sırlarını çözmek için hazırlanan büyük deney düzeneği tamamlandı, Hindistan Ay’a yolculukta “Bende varım” dedi… Bunlar 2008 yılı içinde yaşanan önemli olaylardan sadece birkaçı. Sizler için uzay ve astronomi alanında yaşanan önemli 10 olayı belirledik.

1. MESSENGER MERKÜR’ÜN YAKININDAN GEÇTİ

Güneş’e en yakın gezegen olan Merkür’ün jeolojik yapısını, atmosferini ve manyetik alanını incelemek üzere 3 Ağustos 2004’te fırlatılan MESSENGER (MErcury Surface, Space Environment, GEochemistry, and Ranging) uzay aracı, uzun yolculuğunun ardından bu yılın ocak ayında (14 Ocak) Merkür’ün yakınından ilk geçişini yaptı. Yüzeyden 200 km uzaklıktan geçen uzay aracı, gezegenin tek seferde büyük bir kısmını görüntüleyerek Dünya’ya ulaştırdı. MESSENGER ikinci yakın geçişini ise 6 Ekim’de yaptı. Uzay aracı 2011 yılında gezegenin yörüngesine yerleşmeden önce Eylül’de (2009) bir geçiş daha gerçekleştirecek.

2. AVRUPA’NIN İLK KARGO UZAY ARACI: JULES VERNE

7.620 kg kargo taşıyabilen Avrupa Uzay Ajansı’na (ESA) ait ilk kargo uzay aracı (Automated Transfer Vehicles - ATV) olan Jules Verne, Uluslararası Uzay İstasyonu mürettebatı için taze yiyecek ve su gibi yaşamsal ihtiyaçları ulaştırmak üzere, 8 Mart gecesi (04:03 GMT) fırlatıldı. İnsansız uzay aracı kendi sensörleri yardımıyla 3 Nisan’da Uluslararası Uzay İstasyonu’na kenetlendi.

3. PHOENIX MARS’A İNDİ

Ağustos 2007’de fırlatılan Phoenix uzay aracı 9 aylık bir yolculuğun ardından Mars’a ulaştı. Ne kadar zor olsada, 25 Mayıs’ta Kuzey kutup bölgesi yakınlarındaki bir noktaya başarılı bir şekilde Mars’a inmeyi başardı. Çalışmalara başlayan uzay aracı, kazılar yaparak toprak örnekleri topladı ve üzerindeki laboratuvarlar sayesinde analizini gerçekleştirdi. Yaptığı çalışmalar sonucunda, ilk olarak, 2002 yılında, NASA’nın “Mars Odyssey” adlı uzay aracının Mars’ın yörüngesinden yaptığı gözlemler sonucunda tespit ettiği Mars yüzeyi altındaki buz-su karışımı yapıyı doğrulamış oldu. 25.000′den fazla fotoğrafı Dünya’ya ulaştıran Phoenix, Dünya dışında atomik düzeyde görüntü alabilecek mikroskoba sahip ilk uzay aracı ünvanını da kazandı.

4. FERMI GAMA IŞIN TELESKOBU DÜNYA YÖRÜNGESİNDE

Delta II roketiyle 11 Haziran’da Florida’daki Cape Canaveral Üssü’nden fırlatılan NASA’nın yeni gama ışın uzay teleskobu Fermi (eski adıyla GLAST) Dünya yörüngesine girdi ve ekim ayında ilk keşfini, sadece gama ışınında yayın yapan bir pulsarı bularak yaptı. Evrendeki karanlık madde, karadelikler gibi özel konular üzerinde yapılacak araştırmalarda katkı sağlayacak olan uzay teleskobu, gama ışın patlamalarının araştırılmasında da önemli rol oynayacak. 690 milyon dolarlık projeye ABD başta olmak üzere Almanya, Fransa, İtalya, Japonya ve İsveç katkı sağlıyor.

5. KARANLIK MADDE KONUSUNDA ÖNEMLİ İPUÇLARI BULUNDU

Yapılan gözlemlerle karanlık maddenin varlığına dair önemli ipuçları elde edildi. Hubble’ın Bullet çarpışan galaksi kümeleri üzerindeki araştırmalarında çarpışma sonucu bildiğimiz madde (proton, nötron ve elektronlardan oluşan) ile karanlık maddenin etkileşmeden farklı bölgelerde kümelendiği görüldü. Bunun yanında PAMELA (Payload for Antimatter Matter Exploration and Light nuclie Astrophysics) deneyi sonuçları yorumlanarak karanlık maddenin bozunduğunun kanıtları elde edildiği duyuruldu. Araştırma sonuçları karanlık maddenin önümüzdeki günlerde aydınlanması yolunda büyük adımlar olarak görülüyor.

6. BÜYÜK DENEY BAŞLADI

Evrenin derin gizemlerini incelemeye hazırlanan İsviçre sınırındaki 26 km’lik LHC (Large Hadron Collider – Büyük Hadron Çarpıştırıcı) parçacık hızlandırıcısı çalışmaya başladı. Çalışmaya başlamasından kısa bir süre önce, projenin, mikro karadelikler yaratacağı ve gizemli cisimlerin dünyayı yok edeceği gibi söylentiler ortaya atılsada, deneyin başlamasıyla korkulan olmadı. Ancak deney başladıktan kısa bir süre sonra hızlandırıcı tünelindeki bir kısa devre nedeniyle durduruldu. Dairesel bir hızlandırıcı - çarpıştırıcı olan LHC, öncelikli olarak protonları ilave olarak da kurşun (Pb) iyonlarını ışık hızı’na çok yakın bir hıza ulaştıracak sonra da deneylerin merkezlerinde çarpıştıracaktır.

7. GALAKSİ MERKEZİNDEKİ YAPILAR ÇOK YÜKSEK BİR HASSASLIKTA GÖZLENDİ

Astronomlar Samanyolu galaksimizin merkezindeki dev karadeliğin şu ana kadar yapılan gözlemlerde elde edilen en yüksek çözünürlüklü görünütüsünü elde ettiler. Radyo teleskoplarla 1.3 mm dalga boyunda yapılan gözlemlerde 37 mikro-açı saniyesi çözünürlüğe ulaşıldı. Araştırmalar, aynı zamanda, karadeliklerin yakınında uzay ve zamanın yapısının anlaşılması ve Einstein’ın genel görelilik kuramının testi açısından büyük önem taşıyor.

8. ÇİNLİ ASTRONOTLAR UZAYA ÇIKTI

25 Eylül 2008 tarihinde başarılı bir şekilde fırlatılan Shenzhou 7 (Kutsal Tekne) isimli uzay mekiği 3 Çinli astronotu (taykonot) Dünya yörüngesine ulaştırdı. 27 Eylül 2008 günü Çinli taykonot Zhai Zhigang, yaklaşık 14 dakika boyunca Shenzhou 7 isimli uzay modülünün dışına çıkarak uzay boşluğunda gezindi ve uzay yürüyüşü yapan ilk Çin’li olarak tarihe geçti. Böylelikle Çin, eski Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği ve Amerika Birleşik Devletleri’nin ardından, tamamen kendi olanaklarıyla riskli sayılan uzay yürüyüşünü gerçekleştiren üçüncü ülke oldu.

9. HUBBLE GÜNEŞ SİSTEMİ DIŞINDAKİ BİR GEZEGENİ DOĞRUDAN GÖZLEMLEDİ

Güneş Sistemi dışı bir gezegen olan Fomaulhaut-b’nin ilk görüntüsü Hubble tarafından elde edildi. Büyüklüğü Jüpiter’in üç katından büyük olmayan Fomaulhaut-b gezegeni yıldızı etrafında Güneş-Satürn arasındaki mesafenin 10 katı kadar (15,5 milyar km) uzaklıkta dolanıyor. Bilim adamları, son 13 yıldır güneş sistemimiz dışında 300 civarında gezegen keşfetti. Ancak bu gezegenler dolaylı yollardan, yıldızların etrafındaki ışıklar, hız, ağırlık ölçümleri değerlendirilerek bulunuyordu. Hubble uzay teleskobu, Güneş Sistemi dışındaki bir gezegen doğrudan ilk kez gözlemlemiş oldu.

10. HİNDİSTAN’NIN AY’A YOLCULUĞU BAŞLADI

Uzay çalışmalarında önde gelen hedeflerden biri olan Ay araştırmalarına Amerika, Avrupa, Japonya ve Çin gibi ülkelerin ardından Hidistan’da katıldı. Hindistan Uzay Araştırmaları Organizasyonu (ISRO) tarafından 22 Ekim 2008’de gönderilen, Chandrayaan – 1 uydusu 8 Kasım 2008’de Ay’ın yörüngesine başarıyla yerleşti. Bu, Hindistan’ın Ay’a gerçekleştirdiği ilk görev olma özelliğini taşıyor.

www.gizemlikapi.com

MsXLabs Üye Girişi