Uzayda Geliştirilen Aşının Denemeleri
Uzay çalışmaları ne işe yarar ? diye soranlara yüzlerce somut örnek verilebilir. Tıp alanında insan sağlığı hakkında edinilen bilgiler yanında, uzay çalışmalarından kaynaklanarak geliştirilen birçok tıbbi cihaz da vardır. Ancak ilk kez uzayda bir ilaç geliştirildiği ve bu ilacın Dünya kullanımı için denemelere başlanacağı bildirilmektedir.

ABD’de Astrogenetix firması, Uzay mekiğinde geliştirilmiş bir aşının insanlar üstünde denemelerine başlamak için resmi makamlara başvuru yapmıştır. Firma yetkililerine göre, NASA ile işbirliği halinde geliştirilen “salmonella” aşısı denemeleri gelecek yıl başlayabilecektir.Salmonella bulaşmış ve bozulan yiyeceklerde üreyen bir bakterinin neden olduğu, ölümcül de olabilen bir hastalıktır. Paratifo veya daha yaygın haliyle gıda zehirlenmesi olarak da bilinir. İstatistiklere göre her yıl ABD’de 140.000 kişi salmonellaya yakalanmaktadır. Ölüm sayısı 30 kadardır.

Astrogenetix, şimdiye kadar uzay mekiğinde 23 deney seti uçurarak sürdürdüğü araştırma için bundan sonra da uzayda 6 deney uçuşu daha yapmayı planlamaktadır.Uzay aşıları geliştirmenin temelinde uzay koşullarında bakterilerin daha çabuk ve daha canlı büyüyor olmalarının keşfi yatmaktadır.

Firma yetkilisinin sözleriyle: “Birçok bakteri türünün uzayda büyümesi, onları daha aktif ve hastalık bulaştırıcı yapmaktadır. Bunun altında yatan nedenleri bilmiyoruz, ama bizim kafamızda bu gerçeğin tedavi amaçlı nasıl kullanılabileceği sorusu ve fikri doğdu.”

Yerçekimsiz ortamda bakterilerin üremesinin hız ve canlılık kazanması, aynı zamanda Dünya’daki üreme mekanizmalarının araştırmasında da yeni bilgiler sağlamış bulunuyor. Astrogenetix bilimcileri uzay deneylerinde çeşitli bakterilerde canlılık için hangi genlerin aktif olduğunu araştırdılar. Potansiyel genleri bulduktan sonra bu genleri bakteri DNA’sından çıkarıp bakterilerin zayıflamasını ve bulaşıcılığının azalmasını sağladılar.

Aslında aşı zayıflatılmış bakteridir. Bakterinin canlılığı azaltıldığı için üremesi ve bulaşıcılığı da azalmakta ve girdiği bedende hastalığa yol açmamaktadır. Bu da bedende o bakterinin tanınması ve gerekli antikorların üretilmesi için zaman tanınmasını sağlamaktadır. Böylece gerçek canlı bakteri bedene girdiğinde antikorlar hazır olarak onları yok edebilmektedir.

Astrogenetix firması da salmonella için temelde bu işlemi yapmıştır. Yerçekimi dışında aynı koşullarda yerde ve uzayda üretilen bakteriler arasındaki farklardan üreme ve canlılık sağlayan genler belirlenmiştir. Daha sonra bu geni çıkarılmış bakterilerin gene yer ve uzay koşullarındaki gelişimleri izlenmiştir.

Firma yetkilileri şimdi sırada diğer bazı hastalıkların bulunduğunu söylemekteler. İlk olarak sırada antibiyotiklere dirençli Methicillin-resistant Staphylococous aureus (MRSA) bakterisi vardır. MRSA geçen yıl ABD’de 19 000 kişinin ölümüne neden olmuştu. İlk MRSA deneyi son mekik uçuşunda yer almış bile. Bundan sonraki deneyler Uluslararası Uzay İstasyonunda (ISS) yapılacak. Daha sonra sıra başka hastalıklara ve mikroplara gelecek.