3.3.3. Cumhuriyetten Sonra Kurulan Faaliyetleri Deva m Etmeyen Kurumlar 3.3.3.1. Zirai Kombinalar İdaresi Kuruluşu 12.02.1937 tarih ve 3130 sayılı kanunla ziraat aletleri ve ziraat makinaları satın alarak ilk önce halkın elinde bulunan nadas arazilerinin sürülmesine, ekilmelerine ve hasat işlerine yardımcı olmak için faaliyetlerine başlamıştır. 1943 yılında boş hazine arazileri üzerinde Devlet Üretme Çiftlikleri kurarak tarımsal üretimi artırmak ve ülkenin gıda maddesi ihtiyacını karşılamak için kurulmuştur. 1937-1940 yılları arasında kamu hizmeti sunmuş ve hububat üretiminin artırılması için çalışmıştır. II. Dünya savaşı sonrası yaşana gıda sıkıntısı nedeni ile devlete ait boş arazileri işleyerek tarımsal ürün ihtiyacını karşılama görevini üstlenmiştir. 01.03.1950 yılında Devlet Üretme Çiftlikleri Genel Müdürlüğünün kurulması ile kapatılmıştır.
3.3.3.2. Türkiye Zirai Donanım Kurumu Genel Müdürlüğü 1943 yılında 3780 sayılı Milli Koruma Kanununa göre Bakanlar Kurulu kakarı ile kurulmuştur. 01.07.1944 yılında 4604 sayılı kanun ile İDT haline getirilmiştir. Kuruluş amacı, tarımda kullanılan her türlü traktör, tarım iş makinaları, araç ve gereçleri, malzeme ve gereçleri, bunların yedek parçalarını imal, üretim ve tedarik edip satmak ve servis, bakım ve tamir hizmetlerini yapmak olarak belirlenmiştir. Bir merkez 5 bölge müdürlüğü ile faaliyet göstermiş ve tarım politika larındaki devletin rolünü küçültme sürecinde 1998 yılında özelleştirilmiştir.
3.4. Cumhuriyetten Günümüze Tarıma Hizmet Veren Diğer Kurumlar 3.4.1. T.C. Ziraat Bankası 1860’lı yıllarda Osmanlı İm para torluğu maliyesindeki problemleri ve tarımda karşılaşılan finansman sorunlarını çözmek için 1863’de “İkraz Sandığı” kurulmuştur ve 1867’de Memleket Sandıkları Nizamnamesinin yürürlüğe girmesi ile tüm ülkeye yayılmıştır. Fonksiyonlarını tam olarak yerine ge tire memesi, merkezi bir sisteme bağlı olmamaları nedeniyle 1883’de Menafi Sandıkları kurularak sandıklar merkezi otoriteye bağlanmıştır. 15 Ağustos 1888 yılında sandıklar yeniden organize edilerek aşağıdaki görevleri yerine getirmek üzere Ziraat Bankası kurulmuştur. Satılması mümkün olan gayrimenkul rehni ve kefalet karşılığında çiftçiyi kredilendirmek, Faiz karşılığında senet kabul etmek, Tarımla ,ilişkin sarraflık ve aracılık faaliyetleri yapmak. 10 Nisan 1914 tarihinde “Ziraat Bankası Kanunu” çıkarılmıştır. 23 Mart 1916 tarihli Ziraat Bankası Kanunu’yla da Banka’nın hukuki bünyesinde bir değişiklik yapılmamakla ber ab er, zirai kredi işlemlerine teminat bakımından genişlik verilmiş, alacaklarının hızla tahsiline imkan verecek hükümler getirilmiştir. 1916 yılında getirilen bu yeniliklerle Ziraat Bankası, daha çok “banka” niteliği kazanmaya başlayan bir finans kurumuna dönüşmüştür. Gelişen ve değişen ihtiyaçlara cevap verebilmesi için 1926’da bankanın her türlü bankacılık faaliyetlerini yürütmesi amacıyla Anonim Şirket statüsü verilmiştir. Savaş yıllarının y arat tığı tahribattan etkilenen banka A.Ş. hedeflerini tam olarak yerine ge tire memiştir. Bunun sonucu olarak 12 Haziran 1937 tarihli 3202 sayılı kanunla T.C.Ziraat Bankası özerk bir devlet kuruluş haline getirilmiştir. 9 Kasım 1984 tarihinde Resmi Gazetede yayımlanan 28.10.1983 tarihli 107 sayılı KHK ile Ana Statü kapsamında banka tüzel kişiliğe sahip, faaliyetlerinde özerk ve sorumluluğu sermayesiyle sınırlı bir iktisadi Devlet teşekkülü haline dönüştürülmüştür. 15 Kasım 2000 tarihinde k ab ul edilen 4603 sayılı kanunla T.C. Ziraat Bankası, Anonim Şirket haline getirilmiştir. Kamu Bankalarının yeniden yapılandırılmaları kapsamında, Ziraat Bankası 2001 yılından başlayarak büyük bir değişim içine girmiş ve bankanın organizasyon yapısı da değişmiştir. Şubat 2001 Krizinin ardından Kamu Bankaları, ortak bir yönetim kurulu tarafından yönetilmeye başlanmıştır (www.zerbank.com.tr). Ekonomi k kriz ve bankanın yeniden organize edilmesi sürecinde yıllarca tarıma kredi sağlayan önemli bir kuruluş olarak verdiği finansman hizmetlerinde sınırlamalar getirilmiş ve tarımsal kredi faizleri cari faiz haddinden yüksek seyretmiştir.
3.4.2. Tarım Kredi Kooperatifleri (TKK) Ülkemizde Tarım Kredi Kooperatifleri hareketinin 1863 yılında Mithat Paşa’nın Niş valisi olduğu sırada devlet ve çiftçilerin katkıları ile oluşturduğu Memleket Sandıkları ile başlamıştır. Günümüzde faaliyet göstermekte olan TKK’nin temeli 1924 yılında çıkarılan İtibari Zirai Kredi Kooperatifleri Kanunu ve 1929 yılında yayınlanan 1470 sayılı Zirai Kredi Kooperatifleri Kanununa dayanmaktadır. Bu yasalar ve uygulamalardan yola çıkılarak, 1935 yılında 2836 sayılı Tarım Kredi Kooperatifleri Kanunu çıkarılmıştır. Daha sonra bu kanun gelişen ve değişen ihtiyaçlara göre yerini 1972 yılında çıkarılan 1581 sayılı Kanuna bırakmıştır. Bu kanunla Tarım Kredi Kooperatiflerine yeni bir teşkilatlanma şekli getirilmiş, kooperatiflerin Bölge Birlikleri ve Merkez Birliği organizasyonu içinde teşkilatlanması gerçekleştirilmiştir. Tarım Kredi Kooperatifleri teşkilatının giderek büyümesi, ortak ihtiyaçlarının artması ve değişiklik kazanması, ülkemizin sosyal, idari ve iktisadi yapısının gelişmesi, Tarım Kredi Kooperatifleri teşkilatının temel yapısında bir takım değişiklikler yapılması gereğini ortaya koymuştur.
Bu doğrultudaki sıkıntıların aşılması amacıyla ; 1581 sayılı Tarım Kredi Kooperatifleri ve Birlikleri Kanununun bazı maddelerini değiş tire n 237 sayılı kanun hükmündeki kararnamenin değiştirilerek k ab ulü hakkındaki 3223 sayılı kanun 07.06.1985 tarihinde yayınlanarak yürürlüğe girmiştir. 1581 sayılı kanuna ve 185 sayılı KHK’ye göre TKK’leri Tarım, Orman ev Köyişleri Banlığına devredilmiştir. Yine 1581 Sayılı Tarım Kredi Kooperatifleri ve Birlikleri kanununun bazı maddelerinde değişiklik yapılması hakkındaki 28.06.1995 tarihinde yayınlanarak yürürlüğe giren 553 sayılı Kanun Hükmündeki Kararname gereğince mevzuat dahilinde gerekli düzenlemeler yapılmıştır (www.tarimkredi.org.tr)
3.4.3 GAP İdaresi Başkanlığı Fırat ve Dicle Nehirleri sularının, sulama ve enerji üretimi amacıyla değerlendirilmesi ve bu arada düzensiz akışı olan bu iki nehrin sularının dizginlemesi amacıyla 1936 yılında Elektrik İşleri Etüd İdaresi kurulmuştur. 1938 yılında Keban boğazında jeolojik ve topografik etüdlere başlamıştır. 1950-1960 yılları arasında Fırat ve Dicle nehirleri üzerinde Elektrik İşleri Etüd İdaresi tarafından sondaj çalışmalarına ağırlık verilmiştir. Yeni ihtiyaçların ortaya çıkması üzerine 1954 yılında Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü (DSİ) kurulmuştur. Böylece Türkiye'de havza çalışmaları yapılması fikri oluşmuş ve Türkiye 26 havzaya ayrılarak, DSİ tarafından etüd ve planlama çalışmaları başlatılmıştır. 1961 yılında Diyarbakır'da kurulan Fırat planlama Amirliği tarafından yapılan çalışmalar sonunda 1964 yılında Fırat Havzası'nın sulama ve enerji potansiyelini belirleyen "Fırat Havzası İnkişaf Raporu" hazırlanmıştır. Bu rapora ilaveten 1966 yılında "Aşağı Fırat İnkişaf Raporu" geliştirilmiştir. Dicle Havzası için de, aynı para lelde çalışmalar DSİ Diyarbakır Bölge Müdürlüğü'nce sürdürülmüştür. 1977 yılında bu iki havza projesinin "Güneydoğu Anadolu Projesi" şeklinde adlandırılması benimsenmiştir. Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nin entegre bölgesel planlama çerçevesinde ele alınması, yürütülmekte olan faaliyetlerin koordinasyonunun sağlanması ve yönlendirilmesi görevi 1986 yılında Devlet Planlama Teşkilatına ( DPT) verilmiştir. Güneydoğu Anadolu Projesi Bölge Kalkınma İdaresi Teşkilatı, 6 Kasım 1986 tarih ve 20334 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan 388 sayılı KHK ile kurulmuştur.
3.4.4. Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü (DSİ) DSİ Genel Müdürlüğü 1953 yılında 6200 sayılı kanunla, Enerji ve T ab ii Kaynaklar Bakanlığı'na bağlı kuruluş olarak kurulmuştur. DSİ “yerüstü ve yeraltı sularının tek ve çok amaçlı kullanımı, toprak erozyonunun ve taşkın zararlarının önlenmesi” ile yükümlü kılınmıştır. Bu nedenle DSİ, barajların, hidroelektrik santralların, içme-kullanma suyu temini ve sulama şebekelerinin planlanması, projelendirilmesi, inşa edilmesi ve işletilmesinden sorumludur. Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü (DSİ), ülkemizde tüm su kaynaklarının planlanması, yönetimi, geliştirilmesi ve işletilmesinden sorumlu, katma bütçeli ve tüzel kişiliğe haiz bir kuruluştur. DSİ üç aşamalı bir organizasyon yapısına sahiptir. Üst yönetim birimi Ankara'daki Genel Müdürlük makamıdır. Organizasyonun ikinci basamağında toplam sayısı 13 adet olan Daire Başkanlıkları yer almaktadır. Üçüncü aşama yönetim birimi ise Bölge Müdürlüğü veya taşra birimleridir.
3.4.5. Tarım Satış Kooperatifleri İlk kez 1914 yılında Aydın’da kurulan Aydın İncir Müstahsilleri Ortaklığı ile kooperatifçilik yaşam ına girmiştir. Ardından Kula Pamukçular kooperatifi ve Balçova Sebze Kooperatifi kurulmuş ancak savaş yıllarında (1919) kapatılmıştır. 1924 yılından sonra tekrar faaliyete geçmeye başlamışlardır.1933 yılında Aydın, Ödemiş, Alaşehir ve Salihlide kurulan toplam 8 kooperatif birleşerek “Aydın Zirai Satış Kooperatifleri İttihadı” adıyla birlik kurmuşlardır (Zincirci, 1994). Tarım Satış Kooperatifleri asıl kimliklerini 1935 yılında yürürlüğe giren 2834 sayılı kanun ile kazanmışlardır. Bu kanuni düzenleme, 1984 yılında 238 sayılı KHK ile sona erdirilmiştir. Söz konusu KHK, 1985 yılında 3186 sayılı kanuna dönüştürülmüş daha sonra da 1993 yılında 3947 sayılı kanun ile bazı maddeleri değiştirilmiş ve çalışma konuları belirlenmiştir. Ülkemizde bölgesel ve ürün bazında bir çok kooperatif faaliyetlerine deva m etmektedir.
3.4.6. Ziraat Odaları ve Mesleki Örgütler Çiftçilerin meslek kuruluşu olan ziraat odaları, mesleki hizmetleri görmek, tarım sektörünün her alanda genel menfaatlerine uygun olarak gelişmesine ve devletin tarımsal plan ve programlarının gerçekleştirilmesine yardımcı olmak, çiftçilerin müşterek ihtiyaçlarını karşılamak, mesleki faaliyetlerini kolaylaştırmak ve üreticiler arasında işbirliğini sağlamak amacı ile 1957 yılında çıkarılan 6964 sayılı kanun kurulan tüzel kişiliğe sahip kamu kurumu niteliğinde meslek kuruluşudur. 07.01.1971 tarihinde çıkarılan 1330 sayılı yasa ile her il ve ilçede birer ziraat odası ile merkezde bir birlik kurulması hükme bağlanmıştır.
kaynak=http://www.tarim.gov.tr
