Haçlı Seferleri,

Orta Çağ'da Avrupalıların Akdeniz ticaretinden, dolayısıyla dünya ticaretinden yararlanmak, Akdeniz ticaret yollarını Avrupalılara kapayan İslâm ablukasını yararak Doğu Akdeniz limanları aracılığıyla İpek ve Baharat ticaret yolları ile bağıntı kurmak amacıyla yaptıkları seferler (1096-1272).

Her seferde, Avrupalı şövalye ve feodal beyleri savaşa çekebilmek için Kudüs'ü ve Hristiyanlarca kutsal olan yerleri geri almak sloganı ortaya atılmış ve seferlere dinsel bir motif eklenmişti. Haçlı Seferleri'nden önce Akdeniz tümüyle İslâmların egemenliğine geçmiş. Avrupa kendi içine kapalı, dünya ticaretinden kopuk bir kıta durumuna gelmişti. Norman istilâlarıyla güçlenen Avrupa, bu durumdan kurtulmak için, önce İspanya ve İtalya'da harekete geçti, 1096'da Birinci Haçlı Seferi ile Kudüs'ü ve Hristiyanlarca kutsal yerleri kurtarma sloganıyla Doğu Akdeniz ve Kuzey Afrika limanlarına doğru, 1272 yılına kadar sürecek olan harekete girişti. Bu süre içinde, sekiz Haçlı Seferi yapıldı. Bunlar, sırasıyla şunlardır: Birinci Haçlı Seferi (1096-1099), İkinci Haçlı Seferi (1147-1149), Üçüncü Haçlı Seferi (1189-1192). Dördüncü Haçlı Seferi (1204), Beşinci Haçlı Seferi (1217-1221), Altıncı Haçlı Seferi (1228-1229), Yedinci Haçlı Seferi (1248-1254), Sekizinci Haçlı Seferi (1270-1272). İki yüzyıl süren Haçlı Seferleri, özellikle İtalya şehir devletleri için çok yararlı oldu. Haçlı Seferleri'nden en kârlı çıkan Venedik, Cenova, Pisa gibi İtalyan tüccar şehir devletleri oldu. Haçlı Seferleri sırasında, Doğu Akdeniz limanları ile Avrupa arasında deniz ulaştırmacılığı, bu İtalyan tüccar şehir devletlerinin donanmalarıyla sağlandı ve bundan İtalyan denizcileri büyük paralar kazandılar.

Doğu Akdeniz kıyılarında kurulan küçük ve kısa ömürlü Haçlı devletleri, İtalyan tüccarlarına önemli ticarî imtiyazlar ve ülkelerinde ticaret iskele ve depoları yapmaları için izinler verdiler. Doğu Akdeniz ile Avrupa arasındaki ticaret, hemen hemen İtalyanların tekeline geçti. Hele 1204 yılında, Dördüncü Haçlı Seferi sonucu İstanbul'da bir Haçlı devleti kurulması, İtalyanların işine daha da yaradı. Bizans dünyasının ekonomik faaliyetleri, Venedik ile Cenova'nın eline geçti. Haçlı Seferleri sona erdiği zaman, Çin'i ve Hindistan'ı Doğu Akdeniz ve Karadeniz limanlarına bağlayan yolların bu limanlara kadar olan bölümü, yine Asya uluslarının egemenliği altında bulunuyordu.

Doğu Akdeniz limanları ve Karadeniz limanları ile Avrupa limanları arasındaki bölümüyse İtalyan tüccarlarının egemenliğine geçmişti. İtalyanların bu kazancına karşılık Haçlı Seferleri'ne katılan, dövüşen, sıkıntı çeken İspanya, İngiltere, Almanya gibi Avrupa'nın Atlantik kıyısı ülkeleri, Haçlı Seferleri'nden hemen hiçbir kazanç elde edememişlerdi. İşte bu durumdaki ülkeler, özellikle İspanya ve Portekiz, Çin ve Hindistan'a giden yeni yollar arama çabalarını artırdılar ve sonunda Ümit Burnu yolu bulundu.