Evlerin Yeni Misafiri Küçük Dinozorlar : Yeşil İguanalar
İguanalar, ilk bakışta küçük dinozor denilebilecek kadar sert ve tehlikeli görünse de artık evlerde beslenebiliyor…Kedi köpek ve kafes kuşlarında olduğu gibi yeşil iguanalar da pet hayvanı olarak evlerimizde yerini almaya başlamıştır. İguana gibi egzotik hayvanların barındırılması, beslenmesi ve bakımları zaman alır ve masraflıdır. Bu canlıların sağlıklı yaşam sürmesi ve uzun süre yaşaması, iyi bakım, besleme ve çevre şartlarıyla yakından ilgilidir.
Yeşil iguanaların doğal yaşam alanları hava sıcaklığı ve neminin yüksek olduğu Meksika'nın kuzeyi ile Brezilya'nın güneyindeki yağmur ormanlarıdır. İguanalar genellikle ağaç dalları üzerinde yaşar ve güneşlenmekten hoşlanırlar. Yiyecekleri çeşitli yaprak, çiçek ve meyvelerdir. Yumurtalarını toprak altına gömerler. Yumurta içinde gelişen yavrular yumurtayı kırarak dışarıya çıkarlar. Yeşil İguanalar büyüyen canlılardır. Boyları 180 cm, canlı ağırlıkları 8-8.5 kg’a ulaşabilir. İyi bakım şartları sağlandığında ve yaralanmazlarsa 15 yıl ya da daha uzun süre yaşayabilirler.
Tüm soğukkanlı hayvanların ortak özelliği olarak iguanalarda da sindirim sisteminin sağlıklı çalışabilmesi ve savunma sisteminin aktif olabilmesi için çevre ısısının gündüz 29-33 C, gece 21-25 C derece olması gerekir. Kafes içinde ısı kaynağı olarak gündüz 50-75 wattlık lambadan, gece kafesin altına ya da içine konulabilecek çeşitli ısıtıcı pet ya da panellerden yararlanılabilir. İguana, geniş bir odada yaşıyorsa oda ısısının termostatlı ısıtıcılarla ayarlanması gerekir.
Kafesin tamamının ısıtılması uygun olmaz. Hayvanın gerektiğinde serinleyebileceği bölgeye de gereksinimi olabilir. Bu nedenle kafeslerin sadece dörtte birinin ya da üçte birinin ısıtılması uygun olur. Isıtma lamba ile yapılıyorsa, iguanada temas sonucu yanık oluşma riskine karşı lambanın etrafının tel muhafaza ile çevrilmesi uygun olur. Lamba altındaki bölgenin ısısı 32-38 C olmalıdır. İguana kafeslerinin devamlı güneş altında kalması aşırı ısınma ve ölüme neden olabilir. Güneş ışığı iguanaların D vitamini sentezi için gerekli olan en iyi ultraviole B (UVB) kaynağıdır.
Cam UV ışınlarını geçirmediğinden güneşlenmenin cam arkasından yapılmasının ısınmadan başka bir yararı olmaz. Direkt güneş ışığı görmeyen iguanalar için sunî UVB ışığı veren lambalar kullanılır. UVB lambaları 6 ayda bir yenilenmelidir. İguanalar genellikle zeminden yüksekte durduğundan UVB lambaları zeminden 45 cm yükseklikte olmalıdır. İguanaların her gün bir süre UVB ışını veren lamba altında, bir süre de ısıtıcı lamba altında durması sağlanmalıdır. Her canlının olduğu gibi iguanaların da psikolojik ve fiziksel rahatlık için geceleri 10 saat kadar bir süre karanlık bir ortamda kalmaları gerekir. Bu nedenle gece ısıtıcı olarak lamba kullanılmamalı ısıtma başka sistemlerle sağlanmalıdır.
Barınak Temizliği
İguana barınağında daima taze içme suyu bulundurulmalıdır. Barınak havasının su püskürtülerek nemlendirilmesi ısıtıcı kullanımının arttığı kış aylarında gerekebilir. Barınakta istedikleri zaman içine girebilecekleri geniş su kapları da bulundurulması uygun olur. İguanalar su içine girdiklerinde idrar yapımı ve dışkılama uyarıldığı için kaplar sık temizlenmelidir. Kafesin yapıldığı malzemelerin kolay temizlenebilecek, ayak, kuyruk ya da burunda yaralanmaya neden olmayacak nitelikte olmasına dikkat edilmesi gerekir. Kafesin uzunluğu iguananın uzunluğundan fazla, eni ise uzunluğunun üçte ikisi kadar olmalıdır. İguanalarda barınak altlığı olarak gazete kağıdı, ambalaj kağıdı, sunî çim, paspas ve yonca paleti kullanılabilir. Talaş, çakıl, kedi kumu, toprak kullanılmamalıdır. İguanalar ağaçlarda yaşadıklarından kafeste iguananın tırmanabileceği çeşitli kalınlıklarda dallar, halı kaplanmış tahtalar, düzgün yüzeyli tabanı yassı kaya parçaları bulundurulmalıdır. Karton kutu, karton silindir ya da çiçek saksısı gibi saklanılabilecek yerlerin, zehirli olmadığı kanıtlanmış ve herhangi bir ilaç uygulanmamış bitkilerin konulması iguanaların hoşuna gider.
Kafesin, su ve gıda kaplarının rutin olarak onda bir oranında sulandırılmış çamaşır suyu ile yıkanıp durulanması dezenfeksiyon açısından önemlidir. İguanalar “Salmonella” denilen bakteriyi taşıdığından temizlik yapan kişilerin eldiven kullanmaları ve temizlik sonrası ellerin iyice yıkanması gerekir. Çünkü, salmonella, insanlarda tifo ve paratifo olarak adlandırılan hastalıkların bakteriyel etkenidir.
İguananın Evcilleştirilmesi
İguanalar kafese konulduktan sonra hemen yakalanmamalı öncelikle kafesine alışması beklenmelidir. Daha sonra her gün yakalamadan sadece gıda sunulmalı ve bu defalarca tekrarlanmalıdır. İguanalar elden gıda almaya alıştıktan sonra tutulmaya başlanmalıdır. Bunun için el iguanaya yaklaştırılır ve iguananın kişiye tutunmasına izin verilir. Daha sonra iguana iki el birlikte kullanılarak göğüs bölgesi ve kalça bölgesi desteklenerek tutulur. Kertenkelelerde olduğu gibi iguanalarda da kuyruktan çekildiğinde kuyruk kopabilir. Kopan kuyruk eski görünümünde olmasa da yeniden çıkar.
Kaynak : Popüler Bilim (Aralık 2005,Sayı:142)
