Periyodik Tablo
Kimyacılar,19.yüzyılın başlarında,elementlerin atom kütleleri ve kimyasal özellikleriyle,bunlar arasındaki ilişkiler konusunda çok yoğun çalışmalarda bulunmuşlar ve ilk olarak J.A.R Newlands adlı bilim adamı, elementler artan atom kütlelerine göre sıralandığında,bir elementin kendisini izleyen sekizinci elemente benzer özellikler gösterdiğini ifade eden oktavlar yasasını ortaya koymuştur.

Elementleri,Periyodik olarak ilk defa düzenleyen J.L. Meyer ve D. Mendeleev (1869) adlı bilim adamıdır.Bu bilim adamları,benzer özellikler taşıyan elementleri ard arda dizdiklerinde,atom kütlesine dayanan bir tablo elde etmişler ve Galyum (Ga) ve Germanyum (Ge) gibi o zamanlar bilinmeyen bazı elemenlerin varlığını,hatta özelliklerini tahmin edebilmişlerdir.Bu konuda ilerliyen çalışmalar,elementlere ait periyodik(belirli bir düzen içinde tekrarlanan) özelliklerin atom kütlesine değil,atomun başka bir özelliğine bağlı olduğunu göstermiştir.Bu özelliğin atom numarası olduğu anlaşılmış ve günümüzde kullanılan modern periyodik tablo ortaya çıkmıştır.

Modern periyodik sistem Kimya’yı kolaylaştıran en önemli araçlardan biridir. Bu tabloda elementler artan atom numaralarına göre sıralanmıştır. Bu sıralama benzer özellikteki elementleri aynı grup altında toplayacak şekildedir. Periyodik sistem temel olarak, değerlik, bileşik formülleri gibi, kimyasal özellikler gibi, yoğunluk, erime, kaynama sıcaklıkları gibi, fiziksel özellikler temel alınarak hazırlanmıştır.

Periyodik Cetvelin Özellikleri

• Periyodik cetvelde düşey sütunlara grup yatay sıralara da periyot denir. 8 tane A (baş grup) 8 tanede B olmak üzere 16 grup vardır.
• Bir elementin bulunduğu baş grup numarası onun değerlik elektron sayısına eşittir. Örneğin element 7A grubundaysa değerlik elektronu 7, 3A grubundaysa değerlik elektronu 3 dür.
• Aynı gruptaki elementlerin değerlik elektronları aynı olduğundan kimyasal özellikleri de aynıdır.
• Periyodik cetveldeki gruplar şöyle adlandırılır.

1. 1A Alkali metaller
2. 2A Toprak alkali metaller
3. 3A Toprak metalleri
4. 4A Karbon grubu
5. 5A Azot grubu
6. 6A Oksijen grubu
7. 7A Halojenler
8. 8A Soygazlar(asal gazlar)

• Her periyot bir alkali metalle başlar ve bir soygaz ile biter.
• Hidrojen alkali metal olmadığından 1.periyot alkali metalle başlamaz.
• Periyotlarda soldan sağa doğru gidildikçe asitlik özelliği artar, bazlık ve elektrik iletkenliği azalır.
• Soldan sağa doğru atom çapı azalırken yukarıdan aşağıya doğru atom çapı artar.
• Soldan sağa doğru iyonlaşma enerjisi artarken yukarıdan aşağıya doğru iyonlaşma enerjisi azalır.
• Soldan sağa doğru çap azaldığı için elementlerin elektron ilgisi (elektronegatiflik) artar, yukarıdan aşağıya doğru azalır.
• Yukarıdan aşağıya doğru metalik özellik artar, soldan sağa doğru azalır.

Bazı Grupların Özellikleri

1A GRUBU (ALKALİ METALLER) (Li, Na, K, Rb,Cs,Fr)

• Değerlik elektron sayıları bir olduğu için bu elektronunu kolaylıkla vererek bileşiklerinde sadece +1 değerlik alırlar. İyi indirgendirler.
• Çok aktif oldukları için tabiatta bileşikleri halinde bulunurlar. Tuzlarının elektroliziyle saf halde elde edilebilirler.
• Su ve hava oksijeniyle tepkimeye girdiklerinden laboratuvarda eter yada gaz yağında saklanırlar.
• Alevi karakteristik renklere boyarlar.( Na sarıya, Li kırmızıya )
• Yumuşak ve parlaktırlar. Erime noktaları ve yoğunlukları küçüktür. Grupta yukarıdan aşağıya inildikçe yoğunlukları büyür, erime noktaları küçülür.

7A GRUBU (HALOJENLER) (F,Cl,Br,I,At)

• Değerlik elektron sayıları 7 olduğu için bileşiklerinde +7 ile -1 arasında çesitli değerlikler alabilirler. Özellikle -1 değerlik alırlar.
• Hidrojenli bileşikleri asit özelliği gösterir.(HCl,HI,HF....). Grupta yukaridan aşağıya inildikçe asitlik özelliği artar.
• Atom numaraları soygazlardan bir eksiktir.
• Grupta yukarıdan aşağıya inildikçe atom numarası ve atom yarıçapı artar, elektron alma özelliği (elektron ilgisi) azalır.
• P.cetvelde elektron alma ilgisi en fazla olan (elektronegatifliği en fazla) element flor olduğundan flor en iyi yükseltgendir.
• 2 atomlu moleküller halinde bulunurlar. Oda şartlarında F2 ve Cl2 gaz ,Br2 sıvı I2 ve At2 katıdır.

8A GRUBU (SOYGAZLAR) (He, Ne, Ar, Kr, Xe Rn)
Bu gruba ait olan elementler kararlı olup kimyasal tepkimeye girmezler.

Elementlerin Periyodik Cetveldeki Yeri
Yeri belirlenecek elementin elektron dağılımı yapılır. Değerlik elektron sayısı grubunu, en yüksek enerji düzeyi de periyodunu gösterir. Son orbital S yada P ile bitiyorsa A, d ile bitiyorsa B grubu elementidir.

Bazı Özelliklerin Periyodik Cetveldeki Değişimi

ATOM NUMARASI
Periyotlarda soldan sağa, gruplarda yukarıdan aşağıya inildikçe atom numarası artar.

ATOM YARIÇAPI (Atom hacmi)

• Atom yarıçapı atomun büyüklüğünün ölçüsüdür. Bu bakımdan yörünge sayısyıla doğru orantılıdır. Yörünge sayıları eşitse, atom numrası küçük olanın (çekirdekteki çekim kuvveti az olduğundan) yarıçapı daha büyüktür.
• Bu bakımdan gruplarda yukarıdan aşağıya inildikçe atoma yeni yörüngeler eklendiğinden atom çapı artmakta, soldan sağa doğru yeni yörünge eklenmediğinden atom çapı azalmaktadır.

İYONLAŞMA ENERJİSİ
İyonlaşma enerjisi atom çapı ile ters orantılıdır. Soldan sağa doğru çap azaldığından iyonlaşma enerjisi artmakta, yukarydan aşağıya doğru çap arttığından iyonlaşma enerjisi azalmaktadır.

ELEKTRON ALMA VE VERME ÖZELLİĞİ

Gruplarda yukarydan aşağıya inildikçe elektron verme özelliği artar, periyotlarda soldan sağa gidildikçe azalır. Yörünge sayıları eşit olanlardan, değerlik elektron sayısı az olan daha kolay elektron verir.
Bir elementin metalik özelliği elektron verme eğilimiyle ölçülür.
Bir elementin ametalik özelliğide elektron alma eğilimiyle ölçülür.

ELEMENTLERIN PERIYODIK CETVELDEKI YERI
Yeri belirlenecek elementin elektron dağılımı yapılır.Değerlik elektron sayısı grubunu, en yüksek enerji düzeyi de periyodunu gösterir. Son orbital S yada P ile bitiyorsa A, d ile bitiyorsa B grubu elementidir.
Örnek : Atom numarası 15 olan elementin periyodik cetveldeki yeri neresidir ?
2+3=5 5A 15X= 1s2 2s2 2p6 3s2 3p3 3. periyot
Örnek :19X, 13Y, 23Z elementlerinin periyodik cetveldeki yerlerini belirleyiniz ?
19X : 1s2 2s2 2p6 3s2 3p6 4s1 : 4.periyot 1A grubu 13Y: 1s2 2s2 2p6 3s2 3p1 : 3.