Ertesi Gün Hapı (Acil Kontrasepsiyon)

ERTESİ GÜN (SABAH) HAPI VE ACİL KORUNMA YÖNTEMLERİ
Korunmasız cinsel ilişkide bulunduktan sonra veya kullanılan doğum kontrol yönteminin başarısız olma ihtimaline karşı oluşabilecek muhtemel gebeliğin önlenmesidir. özellikle prezervatif yırtılması durumunda tercih edilir.

Acil korunma amacıyla, oral yoldan yapay kadınlık hormonu içeren ürünler (ertesi gün hapı) veya spiral uygulanabilir.

ERTESİ GÜN (ERTESİ SABAH) HAPLARI
Haplar cinsel ilişki sonrasında kadın tarafından ilk 72 saat içinde mümkün olduğunca erken alınmalıdır.
Ürün ilişkiden sonra ne kadar çabuk alınırsa, gebeliği önleme şansı o derece yüksektir.
Sadece progesteron (levonorgestrel) içeren ertesi sabah hapları, progesteron (levonorgestrel) + östrojen (etinil östradiol) içeren ürünlere göre daha etkin ve güvenilir bulunmuştur.
Ertesi sabah hapı, adet döngüsünün herhangi bir anında alınabilir.

Bununla birlikle östrojen içeren ürünlerin alımını takiben mide bulantısı, kusma, meme hassasiyeti, baş ağrısı, karın ağrısı, damla halinde kanama gibi yan etkiler görülebilmektedir.
Sadece progesteron (levonorgestrel) içerenlerde bulantı ve kusma olmaması en önemli avantajlarındandır.

Acil korunmanın (ertesi gün haplarının) etkisi ne kadardır?
Bu haplar ne kadar etkilidir? Gebeliği ne kadar önler?
Acil korunma hapları gebelik riskini %75-90 azaltır. Yani korunmasız ilişkiden sonra bu haplar alınmışsa gebelik oluşma riski sıfır değildir fakat en fazla %3-5 gebelik oluşma riski vardır. Haplar ilişkiden sonra ne kadar erken alınırsa koruma etkisi o kadar yüksek olur.

Bu hapları aldıktan sonra düşük ihtimal de olsa gebelik olabileceği akılda tutulmalıdır ve adet gecikmesi yaşanırsa gebelik testi yapılmalıdır. Adet gecikmesi bu hapların kendi etkisinden dolayı da meydana gelebilir.

ERTESİ GÜN HAPI NASIL KULLANILIR?
Ertesi gün (ertesi sabah) hapı ülkemizde eczanelerde bulunmaktadır. Ertesi gün haplarının (ertesi sabah hapı) ağızdan bir seferde veya 12 saat arayla iki seferde alınan tipleri vardır. Bazıları hem östrojen hep progesteron hormonu içerir bazıları sadece progesteron hormonu içerir. Aldığınız hapın prospektusunda bir seferde mi yoksa 12 saat arayla mı içilmesi gerektiği yazacaktır. En yaygın bulunanları sadece progesteron (levonorgestrel) içeren ve bir seferde 2 hap içilen türleridir. Sadece progesteron içerenlerde yan etki az görülmesi de bir avantajdır. Östrojen ve progesteron birlikte içerenler bulantı ve kusma yapabilirler.

İlişkiden sonra ilk fırsatta alınması ve en geç 3 gün içerisinde alınması önerilir. Ertesi gün hapı ilişkiden sonra ne kadar erken alınırsa etkisi o kadar güçlü olur ve koruma şansı artar. Ancak hiçbir zaman koruması yüzde yüz değildir, yaklaşık %90 oranında koruma sağlar. Bu nedenle adet gecikmesi durumunda mutlaka hamileşik ihtimaline karşı gebelik testi yapılmalıdır. Ayrıca ertesi gün haplarının kendi hormonal etkisinden dolayı da adet gecikmesi yaşanabilir, bu nedenle adet gecikmesi mutlaka hamilelik oldupunu göstermez. Yine de her ihtimale karşı mutlaka gebelik testi yaptırmak gerekir.

Ertesi gün hapları bulantı ve kusma yapabileceği için bu konuda dikkatli olmak gerekir çünkü eğer kusma haplar içildikten sonraki iki saat içerisinde olmuşsa haplar da tamamen veya kısman dışarı atılır ve etkisi azalır. Bu durumda yeniden hap içilmesi gerekir. Eğer kusma haplar içildikten 2 saat veya daha uzun süre sonra olmuşsa yeniden hap içilmesine gerek yoktur çünkü haplar mideden barsaklara geçmiştir. Bu durumları engellemek için ertesi gün hapları ile birlikte bulantı önleyici ilaçlar da alınabilir.

Kimler ertesi gün hapı kullanabilir?
Ertesi gün hapını aşağıda bahsedilen durumlardan herhangi bir durumla karşı karşıya kalan bayanlar kullanabilir. Hormonal ilaç kullanmasında bir sakınca olan kişiler doktoruna danışmadan kullanmamalıdır.

Hangi durumlarda ertesi gün hapı kullanılır?
- Korunmadan cinsel ilişkiye girmek
- Prezervatifin ilişki sırasında yırtılması
- Vajina dışarısına boşalma olması. Bu durumda da gebelik olabileceği için hap kullanılması gerekir.

Ertesi gün hapı aldım fakat hamile kaldım?
Bu durumda gebeliği istemiyorsanız tek çare kürtaj ile aldırmaktır. Eğer hamileliğin devamına karar vermişseniz bu durumda ertesi gün hapının gebeliğe zarar vermesinden endişelenmenize gerek yoktur. Ertesi gün hapı kullanıp da hamile kalanlarda bebek üzerinde yan etki izlenmemiştir.

ERTESİ GÜN HAPI YAN ETKİLERİ
Ertesi sabah hapları hormon içeren ilaçlar oldukları için bazı yan etkiler yapabilirler ancak bunlar geçicidir, kalıcı ve önemli bir yan etki beklenmez. En sık görülen yan etki bulantı ve kusmadır. Bu özellikle östrojen ve progesteron hormonunu birlikte içeren haplarda görülür. Sadece progesteron içeren haplar bu açıdan avantajlıdır, fazla bulantı kusma görülmez.

Diğer bir yan etki bu haplar alındıktan sonra adet gecikmesi, lekelenme, damla damla kanama veya adet miktarında azalma - artma gibi düzensizliklerdir. Bu etkiler sadece hapın alındığı ay görülür ve geçicidir, sonraki aylarda adetler normal düzenine girecektir. Burada dikkat edilmesi gereken adet gecikmesinin hemen hapın yan etkisine bağlanmamasıdır, adet gecikmesi hamileliğe bağlı da olabilir. Bu nedenle adet gecikmesi yaşanırsa hamilelik testi yapılmalıdır.

Diğer hormon içeren ilaçlarda olduğu gibi göğüslerde dolgunluk, şişme, hassasiyet, baş ağrısı gibi yan etkiler de geçici olarak görülebilir.

Kaynak

MsXLabs Üye Girişi