Isı

Sıcaklıkları farklı iki cisim arasında, birinden ötekine, termodinamiğin yasaları uyarınca geçen enerji biçimi (simgesi Q). Davy ve Rumford; 1798'de, mekaniğin ısıya dönüştürülebildiğini göstererek daha önce Lavoisier'nin formüle ettiği ve ısının görünmez parçacıklardan (flogiston) oluştuğu biçimindeki ısı kuramını çürüttüler. 18. yüzyıl ortalarında J. Black, ısıyla sıcaklığı birbirinden ayırt ederek ısının belli bir su kütlesinin sıcaklığındaki artış cinsinden ölçülebilmesini sağladı. SI birim sisteminde ısı, bir enerji biçimi olarak joule cinsinden ölçülür. Herhangi bir maddenin m kadarlık bir kütlesinin sıcaklığını t kadar yükseltmek için Q=m.c.t kadar bir ısıya gerek vardır. Burada c, söz konusu maddenin ısınma ısısını gösterir. Madde hâl değiştirirken yani katı evreden sıvı evreye ya da sıvı evreden gaz evreye geçerken, dışardan gizil ısı (ergime ısısı, buharlaşma ısısı) denen belli miktarda ısı alır. Bu sırada maddenin sıcaklığı sabit kalır. Hâl değiştirme sırasında verilen ya da alınan ısı, maddenin iç enerjisini değiştirir. Yani moleküller ve atomlar arasındaki uzaklıklar değişir. Isı, kimyasal enerjinin (yakacakların yakılmasıyla) ya da elektrik ve nükleer enerjinin dönüştürülmesiyle elde edilir. Mekanik enerjinin de bir bölümü genellikle ısı enerjisine dönüşür. Isı enerjisi, ısıtma amacıyla ya da türbin ve benzeri makinelerin çalıştırılmasında kullanılır.

Sıcaklık

Bir cismin ya da maddenin, termometre gibi bir araçla ölçülebilen sıcak ya da soğuk olma derecesi (simgesi T). Sıcaklık, bir cismin başka bir cisimle ısıl temas durumuna gelmesi hâlinde meydana gelen ısı akışının yönünü belirleyen bir özelliktir. Isı, sıcaklığın yüksek olduğu bölgeden düşük olduğu bölgeye akar. Sıcaklığın sayısal olarak belirtilmesi için değişik ölçekler geliştirilmiş ve kullanılmıştır. Günümüzde başlıca Celsius ve Fahrenhayt ölçekleri, bilimsel çalışmalarda ise uluslararası sıcaklık ölçeği kullanılır. Sıcaklık, cismi veya maddeyi oluşturan moleküllerin, atomların ya da iyonların kinetik enerjilerinin ölçüsüdür. Yeğinsel bir özellik olup cismin kütlesinden ve yapısından bağımsızdır. Isı ise maddenin cinsine ve kütlesine bağlı bir özelliktir. Örneğin sıcaklıkları eşit olan aynı miktardaki su ve bakırın ısıları farklıdır.