Kağıt

Selüloz liflerinin birleştirilerek sıkıştırılmasıyla elde edilen ve çeşitli amaçlarla kullanılan ince yaprak. Kâğıt yapımında kullanılan selüloz, çeşitli bitkilerden (ağaç odunu, saz, bambu, şekerkamışı sapları vb.), bitki artıkları (saman, keten ve pamuk vb.) ya da paçavradan elde edilir. Paçavradan yapılan kâğıt; ayıklama, kıyma ve kimyasal yollarla yıkama aşamalarından geçerek elde edilen kâğıt hamurundan üretilir. Bitki ve bitki artıklarından kâğıt üretimi ise parçalama, liflere ayırma, çeşitli kimyasal arıtma ve ezme işlemlerinden geçerek elde edilen kâğıt hamurundan yapılır. Bugün her biri az çok farklı malzeme ve tekniklerle üretilen çok çeşitli kâğıt çok farklı malzeme ve tekniklerle üretilen çok çeşitli kâğıt cinsleri vardır: Birinci, ikinci, üçüncü hamur baskı kâğıtları, sigara kâğıdı, karbon kâğıdı, kuşe kâğıt, karton, krome karton vb. Tarih boyunca insanların en önemli gereksinim maddelerinden biri olan kâğıt bulunmadan önce, insanlar yazılarını ve resimlerini taş, kil tabletler, çeşitli madenler, kemik, tahta levhalar, bambu kabukları ve palmiye yaprakları gibi malzemeler üzerine yazarlardı. Kâğıttan önce, onun yerini tutan en önemli yazı malzemeleri, Nil Deltası'nda yetişen bir bitkiden yapılan "papirüs" ve deriden yapılan "parşömen"di. Kâğıdın ilk olarak, İ.Ö. 2. yüzyılda Çin'de yapıldığı kabul edilir. Asya'dan Avrupa'ya geçişi 1000 yıl sürmüş, bilgilerin aktarılmasında ve saklanmasında getirdiği büyük kolaylıklarla, insanlığın en yararlı buluşlarından biri olmuştur. Doğu'da eskiden beri yapılan kâğıt, ilk olarak 1276 yılında İtalya'da kurulan bir kâğıt fabrikasıyla Batı'da üretilmeye başlandı ve bunu diğer Avrupa ülkeleri izledi. Türkiye'de ilk kâğıt fabrikası, 1746 yılında Yalova'da kuruldu. 1846 yılında İzmir'de kurulan kâğıt fabrikası, kapitülâsyonlardan yararlanan Avrupalı kâğıtçıların dampingi yüzünden 6 ay sonra kapandı. 1887 yılında Beykoz'da kurulan Hamidiye Kâğıt Fabrikası, 1915 yılında silâh yapmak gerekçesiyle Osmanlıların müttefikleri tarafından kapatıldı. Cumhuriyet döneminde hız verilen kâğıt üretimi, SEKA'nın (Selüloz ve Kâğıt İşletmesi) kurulması ve çeşitli fabrikaların açılmasıyla gereksinimin yarısından çoğunu karşılayabilir duruma geldi. 1980'de üretilen toplam kâğıt ve karton 300.436 tondur. Dünya kâğıt ve karton üretimi ise yılda yaklaşık 150 milyon tondur. Bunun üçte birini ABD, geri kalanın büyük kısmını da Kanada, Japonya ve SSCB üretir. Bugün dünyada çeşitli basılı yayınlarda tüketilen kâğıt miktarı, tüketen ülkelerin okur-yazarlık ve kültür düzeylerinin bir ölçütü olarak kabul edilmektedir.