İsveç ve İsveç Tarihi

(İsveççe: Sverige, Fr.: Suède, İng.: Sweden), Kuzeybatı Avrupa'da devlet. İskandinav Yarımadası'nın Baltık Denizi'ne bakan doğu ve daha geniş parçasını işgal eder. Kuzeyden güneye 1.550, en geniş yerinde 400 km.dir. Kuzey ve kuzeydoğuda Finlandiya ve Botni Körfezi, güney ve güneydoğuda Baltık Denizi, güneybatıda Kattegat ve Skagerrak boğazları ve batıda ise 1.600 km.den daha uzun bir sınırla Norveç ile çevrilir. Güney kısımları hariç, Fennoskandiya Kalkanı'nın bir parçasıdır. Gnays ve granitlerden meydana gelen bu plato, üçüncü zamandaki hareketlerle yer yer gençleşmiştir. Fakat bugünkü topografya dördüncü zaman buzullarının sonucudur. Kuzeyde kutup dairesini aşar. Burada Norveç sınırı yakınları dağlık bir yöredir. Ülkenin en yüksek noktası olan Kebnekaise (2.133 m.) bu yörededir. Orta ve Güney İsveç, çoğu doğuya, Botni Körfezi'ne yönelen birçok akarsularla parçalanmıştır. Bazıları tektonik, çoğu moren setleriyle tıkanmış çanaklarda meydana gelmiş sayısız gölle kendine özgü bir görünüş kazanmıştır. Bu göllerin başlıcaları Malar, Hjölmar, VŠtter, VŠner'dir. Akarsular bakımından çok zengin olan İsveç, bu ırmakların morfolojik ve hidrolojik koşulları bakımından da avantajlı bir ülkedir. Hemen hepsi, şelaleler ve ivintiler meydana getirerek Botni Körfezi ve Baltık'a karışırlar ve elektrik üretimine son derece elverişlidirler. İsveçliler Cermen asıllıdır; 1986 verilerine göre nüfusun %91'i İsveçlilerden, %3'ü Finlilerden, geri kalanı da çeşitli göçmen gruplarından oluşur. Çalışan nüfusun ancak % 4.7'si tarımla uğraşır. Yılda ortalama 1.200.000 ton buğday, 1.800.000 ton arpa, 3.000.000 ton şekerpancarı, 1.800.000 ton patates üretilir. Balıkçılık, hayvancılık ve özellikle orman ürünleri tarımdan daha önemlidir. Ülkenin %50'den fazlası ormanla örtülüdür. İsveç aynı zamanda dünyanın en ileri endüstri ülkelerinden biridir. Yeraltı kaynakları bakımından zengindir. Bakır, kurşun, çinko ve özellikle yüksek tonörlü demir cevheri vardır. Kuzeyde Bergslag, Kiruna ve GŠllivare yataklarından sağlanan (%60 tonörlü) demir cevheri bakımından dünyanın başlıca ülkelerinden biridir. Mekanik enerji kaynaklarından petrol yoktur, madenkömürü üretimi ise önemsizdir. Fakat, büyük kısmı hidrolik olmak üzere elektrik enerjisi üretimi 1985'te 137 milyar kws'e ulaşmıştır. Başlıca endüstrileri şunlardır: Demir-çelik, orman ürünleri (kâğıt, kâğıt hamuru, selüloz, her çeşit işlenmiş, yarı işlenmiş ağaç ve kereste), gemi, otomobil, uçak, her çeşit motor ve makine, elektrik araçları ve kimyasal maddeler. İskandinav Havayolları (Scandinavian Airlines System, SAS), dünyanın en büyük uluslararası havayolları ortaklıklarından biridir. Ayrıca İsveç, 100.000 km.ye yaklaşan kara ve 12.200 km. demiryoluna (7.500 km.si elektrikli), 5.700.000 gros tonluk ticaret filosuna sahiptir.

MsXLabs.org & MORPA Genel Kültür Ansiklopedisi