İzlanda

(İzlandaca: İsland, Fr.: İslande, İng.: İceland), Kuzey Atlas Okyanusu'nda, Grönland yakınında aynı adı taşıyan ada üzerinde devlet. Bir yandan etkin volkanlar (birçokları içinde en tanınmışı Hekla), derin çatlaklar boyunca yayılmış lav alanları, sıcak su kaynakları ve gayzerler, öte yandan adanın iç kısımlarında yayılan örtü buzulları (en büyüğü olan Vatnajökull buzulları adanın % 11,5'ini kaplar), İzlanda'nın en göze çarpan fizik özelliğidir. Kutup dairesi üzerinde bulunması nedeniyle bitkilerin yetişme sınırları dışında kalır. Ancak birkaç yüz bin ton hayvan yemi ile patates (10.000 ton kadar) ve doğal sıcak sularla ısıtılan seralarda sebze ve çiçek yetiştirilir. Hayvancılık daha önemlidir (1.000.000 kadar koyun). Bununla birlikte, iklim kıyılarda Golfstrim'in etkisiyle, bulunduğu enleme göre çok ılıktır (en sıcak ve en soğuk ay ortalamaları Reykjavik'te 11,2° ve -1,5°). Adanın ekonomik varlığı hemen hemen balıkçılığa ve deniz ürünlerine dayalı endüsriye bağlıdır. Yılda 1.000.000 ton kadar som, ringa ve balina avlanır, balık ve balık ürünleri ihracatı, 1986'da genel ihracatın % 77'sini meydana getirir. Son yıllarda çok canlanan turizm de ikinci derecede önemli bir gelir kaynağı olmuştur. Kömür ve petrol yoktur. Ancak sıcak su kaynakları önemli bir enerji kaynağı olduğu gibi, hidroelektrik üretme potansiyeli de yüksektir. Bu koşullar altında, bir kutup ülkesi olduğu hâlde İzlanda zengin ve halkının yaşama düzeyi çok yüksek olan bir ülkedir. 8. yüzyılda keşfedilen ada, 9. yüzyıldan itibaren Vikingler tarafından iskâna başlandı. 13. yüzyılda Norveç'e aitti. 1380'de Danimarka'ya bağlandı. 1834'te Danimarka parlamentosunda temsil edilmek hakkını, 1904'te de özerkliğini kazandı. Stratejik önemi nedeniyle İngiltere ve ABD 1940 ve 1941'de ada topraklarından yararlandılar. 1944'te bir halkoylaması sonunda bağımsız devlet hâline geldi. 1949'da Kuzey Atlantik Paktı'na girdi.

MsXLabs.org & MORPA Genel Kültür Ansiklopedisi