WISE Görevi Milyonlarca Karadelik Buldu
NASA’nın WISE görevi ile (2009’un sonunda Dünya’nın alt yörüngesine fırlatılan bir kızılötesi uzay teleskobu) 29 Ağustos 2012'de duyurulduğu üzere uzayda “milyonlarca” olası süper kütleli karadeliği ve bunun yanında 1.000 tane tozlarla çevrili çok yüksek sıcaklıklara sahip, NASA’nın “Sıcak Köpekler” olarak isimlendirdiği galaksileri buldu. Bu karadelikler belki de evrenin ilk zamanlarında Samanyolu galaksimizin merkezinde bulunan süper kütleli karadeliğe örnek olabilirler.
Evren'in ilk zamanlarında galaksi ve karadelik gibi gökcisimlerinin genç olduğu zamanlarda bunlar gibi süper kütleli karadelikler belki de kuasar diye bildiğimiz hayli parlak objelere enerji kaynağı sağlıyordu.Kaliforniya Pasadena’daki NASA’nın Jet Fırlatma Laboratuvarı'ndan (JPL) WISE karadelik çalışmasının öncü yazarı Daniel Stern şöyle diyor: “Karadelikleri yakaladık. WISE onları tüm gökyüzü boyunca buluyor…”
Bu objeler bundan önce neden görülmemişti? Cevap şu ki, tozlarla kaplılardı ve tozlardan onları göremiyorduk. WISE teleskobu tozdan görebiliyor. WISE’ın açılımını Türkçeye çevirirsek “Geniş Alanlı Kızılötesi Dalga Keşifçisi” (Wide-field ınfrared Survey Explorer). Anlayabileceğiniz gibi teleskop elektromanyetik spektrumun kızılötesi dalga boyuna duyarlı ve o dalga boyunda görüntüler elde edebiliyor. Gece görüş gözlükleri gibi çalıştığı da söylenebilir; gece görüş gözlükleri, objeler tarafından ısı olarak yayılan kızılötesi ışığı yakalıyor. Karadelikler de çevrelerindeki tozu ısıttıkları için kolaylıkla teleskop tarafından görülebiliyorlar.
2009 ve 2011 yılları arasında, WISE teleskobu tarafından kızılötesi üzerinden iki tam gökyüzü taraması gerçekleştirildi. Teleskop gökyüzünün milyonlarca fotoğrafını çekti. Görevdeki tüm veriler halkın ulaşabileceği bir şekilde yayınlandı. Şimdi astronotlar WISE verilerini karadelikler gibi yeni keşifler yapmak için kullanıyorlar.
Yukarıdaki fotoğraf, gökyüzümüzde dolunayın kapladığı alanın 3 katı bir alana yakınlaşıyor. Karadelik adayları –kuasarlara güç sağlama olasılığı olan- sarı dairelerle işaretlenmiş olarak gösterilmekte.Astronotların söylediğine göre bu bulgular onlara galaksilerin ve süper kütleli karadeliklerin merkezlerinden nasıl büyüdüklerini ve birlikte nasıl geliştiklerini anlamalarına yardım ediyor.
Kaynak : EarthSky (02 Eylül 2012) Son düzenleyen nötrino; 24 Mart 2016 21:04
