Selman-ı Farısi Hakkında (?, Cey/Isfahan-656 Medain)
MsXLabs.Org & Morpa Genel Kültür Ansiklopedisi & Vikipedi
İran asıllı, sahabeden ve İslâm menkıbelerinin başta gelen kişilerinden biri. Asıl adı, Mâh-beh ya da Rûzbeh'tir. Zerdüşt dinini bırakarak, Hristiyanlığı kabul etti. Birçok keşişin yanında dinî eğitim gördü ve dolaşarak Suriye'ye kadar geldi. Orada, son hocasının, ölüm döşeğindeyken, kendisine İbrahim ve Mesih'in dinlerini yenileyip diriltecek bir peygamberin Arabistan'da ortaya çıkacağını söylemesi üzerine yola çıktı. Yolda Bedevilerin saldırısına uğradı ve bir Yahudi'ye köle olarak satıldı; efendisiyle Medine'ye geldi. Hz. Muhammet Medine'ye hicret edince, huzuruna çıkıp Müslüman oldu. Hz. Muhammet'in bedelini ödemesiyle kölelikten kurtuldu. "Eshabu's suffa" arasına katıldı. Hendek Savaşı'nda Medine etrafına hendekler kazdırarak kentin korunmasını sağladı. Halife Ömer zamanında İran seferlerine katıldı. Medain valisi oldu.
Selman-ı Farısi (Arapça: سلمان الفارسي Salmān al-Fārsi, Farsça: سلمان فارسی Salmān-e Fārsi, d. ? - ö. 656), İslam bilgini ve sahabelerinden biridir. Muhammed Peygamber onu devlet danışmanlığına tayin etmiştir.
Hayâtı
Nesebi, Mabeh bin Buzahşah bin Mursilan bin Behbudah bin Firüz, lakabı Selman-ül Hayr, künyesi Ebu Abdullah'tır. İsfahan yakınlarındaki Cey Köyü'nde doğdu. Önce Mecusi, daha sonra Hıristiyan, sonra da Müslüman olan Selman-ı Farısi'ye Selman ismi Peygamber Muhammed tarafından kendisine verilmiştir. Burada hocası ölene kadar eğitim görmüştür. Son peygamberin geliş alâmetlerini görmek ve O'nu bulmak amacıyla Arabistan'a gittiği iddia edilir.
Arabistan çöllerinde yaşadığı talihsiz bir olay sonucu Medineli bir Yahudi'ye köle olarak satılan Salmân-ı Fârisî, Medine'ye hicretle gelen Muhammed'in peygamberlik alametlerini görüp İslam dinini benimsedi. Ancak, halen köle olan Selman'ın özgürlüğüne kavuşmasına karşılık kendisinden ödeyemeyeceği bir meblağ istenmişti ancak, peygamberinde yardımıyla Salmân-ı Fârisî kölelikten kurtuldu.
Salmân-ı Fârisî, asıl ününü Hendek Savaşı'nda Mekkeli putperestlerin Medine şehrini kuşatması öncesinde Muhammed'e, "hendek kazılması" yönünde belirttiği fikir sayesinde savaşın Müslümanlar lehine sonuçlanması ile kazandı. Muhammed'in devlet danışmanlığına atadığı Selman, peygamberin ölümünden sonra İran Seferi'ne katılır. Medain'de valilik yaptı. Halife Ali'nin İslam Halifesi seçildiği yıl Medain'de hayata gözlerini yumar.
İslâm'daki yeri
Peygamberin Ehli Beyt'inden saydığı Salmân-ı Fârisî, İslâm'a etmiş olduğu hizmetler, Ali ile olan yoldaşlığı ve Muhammed'in ölümünden sonra Ali'nin safında yer alması gibi nedenlerle Alevîlik ve Şiî İslâm inancında da önemli bir yeri vardır. Alevîler, onu hem Yedilerden biri, hem de Kırklar Meclisi'nin pek azının kimliği bilinen erenlerinden biri sayarlar. Şiîler ve Alevîlerce önde gelen Ali yandaşlarından Erkân-ı Erbaa'dan (Dört direk) biri sayılır.
Dönemin Anadolu'sunda Ankara'ya egemen olan Âhiler onu pîrleri kabul ederler. Arap Alevileri (Nusayrî) ise geleneksel Allah-Muhammed-Ali sözünde Allah'ın Ali'nin vücudunda tecelli ettiğine inanarak bu sözü Ali-Muhammed-Selman olarak okur ve kendilerine örnek olarak Selman'ı işaret ederler. Salmân-ı Fârisî diğer Ehli Beyt önderleri ile birlikte Yedi Ulu Ozan'ın deyişlerinde anlatılır ve övülür.
Salmân-ı Fârisî'nin Nakşibendîlik'teki yeri ve önemi
Sünnî İslâm anlayışında ise Salmân-ı Fârisî'nin İslâmiyete yaptığı hizmetlerden ve sahabe oluşundan kaynaklanan önemli bir yeri vardır.
"Salmân-ı Fârisî" aşağıda sıralanan tüm Nakşibendî silsilelerinde üçüncü sırada yer almaktadır.
Tâhirî(T) / Gafori-Mûceddidî(G) / Mûceddidî-Sirajia(M) / Süleymanî(S) / Khâlidî(K) / Hakkânî(H) / Dağıstan Mûceddîdî-Khâlidîye-Mahmûdîye(D) Nakşibendî Silsile-Altın Zincirlerindeki konumu
AşağıdaNakşibendiye'nin farklı kollarına ait altın zincirler (Silsile-i saadat) listelerinde "Salmân-ı Fârisî" hepsinde de üçüncü sırada yer almaktadır.
- (T) : Tâhirî
- (G) : Gafori-Mûceddidî
- (M) : Mûceddidî-Sirajia
- (S) : Süleymanî
- (K) : Khâlidî
- (H) : Hakkânî
- (D) : Dağıstan Mûceddîdî-Khâlidîye-Mahmûdîye
Bunlar sırası ile yukarıda tanımlanan sembollerle gösterilmiştir. "Salmân-ı Fârisî" bu silsilelerin tamamında üçüncü sırada yer almaktadır.
