NASA, Kaldıraçlı Taşımacıları Yeni Fırlatmalara Hazırlıyor
Uzay mekiğini araç montaj binasından, Kennedy Uzay Merkezi'ndeki fırlatma panellerine taşımak için NASA’nın bir çift kaldıraçlı taşımacıları var. Bu yaklaşık 2.300 ton ağırlığındaki paletliler 5,500 ton ağırlığındaki uzay mekiğini ve fırlatma platformunu etrafta çekebiliyor; ama yeni Uzay Fırlatma Sistemi'nin üstesinden gelebilmek için geliştirilmeleri gerekiyor.

Kaldıraçlı Taşımacılar (The Crawler-Transporters (CTs)) 1960’lı yıllardan beri aramızdalar. NASA, uzay mekiği fırlatma sistemlerinin montajı için güvenli kapalı bir merkez arıyordu, bunu yapmak yerine fırlatma işlemini 2 ya da 3 km uzakta yaparak, araç montaj binasını her seferinde tekrar yapmalarına gerek duyulmayacağı bir yolu benimsediler. Çözülmesi gereken problem ise mekiğin ve fırlatma platformunun nasıl taşınacağıydı. NASA, rayları, duba ve kanalları içeren sistemleri ve bir de karada taşıma sistemini ele aldı ve elbette ki karada taşıma yapmak aralarında en mümkün ve maliyeti hesaplı olandı. 100 milyon dolara üretilen bu taşıma araçları bir süre boyunca dünyadaki en büyük kara taşıtlarıydı.

Her bir kaldıraçlı taşımacı tek başına 2,3 milyon tonluk ağırlığı taşıyabiliyor ve büyük bir beyzbol sahası büyüklüğünde (40 metre uzunluk ve 35 metre genişlik). Bir yük taşırken CT’lerin ulaşabildiği en yüksek hız 1,5 km, CT boşken ise hızını iki katına çıkarabiliyor. Gücün kaynağı, her biri 2000Kw enerji üreten 12 silindir dizel lokomotif motordan geliyor. Buradan gelen enerji elektrik jeneratörlerini çalıştırıyor ve bu da elektrik motorlarını besliyor; böylece paletleri (16 paletin her biri için 280 kW gerekiyor) ve hidrolik sistemi çalıştırıyor. Hidrolikler CT’nin işini yapabilmesi için en önemli donanımlardır: Kaldıracağı yükün altına girdikten sonra hidrolik gücünü kullanarak onu kaldırıyor ve böylece onu uzağa taşıyabiliyor.

CT’ler genelde uzay mekiklerini ve portatif fırlatma platformlarını oradan oraya çekmek için görevlendiriliyor. Portatif fırlatma platformu kendiliğinden CT'den ayrı ve asıl fırlatmayı destekleyenin ta kendisi. CT platformu ve aracı fırlatma alanındaki panellerden birine taşıyor ve orda serbest bırakıyor (özel set pedalların üstüne alçalarak). CT oradan uzaklaşıyor, fırlatma gerçekleşiyor ve sonra geri gelip bu defa boş platformu alıyor.

Portatif platform bir uzay mekiği ile birlikte toplam 5.500 ton ağırlığa ulaşıyor ve bunun yaklaşık 4.000 tonunu fırlatma platformu oluşturuyor. Yeni Uzay Fırlatma Sistemi var olan mekiğin ağırlığını 3.000 tona çıkarıyor yaklaşık 9 tane tamamiyle dolu Boeing 747sp uçağına eşit bir ağırlık. Bu değişiklik sistemin toplam ağırlığını 7.300 tona çıkarıyor ki böyle bir ağırlığı hareket ettirmek için var olan kaldıraçlı taşımacıların geliştirilmeye ihtiyacı var.

Kaldırma kapasitesini 8.200 tonu yüklenebilecek şekilde yükseltmek için, kaldıraçlı taşımacılardan biri büyük bir yapılanma altından geçiyor: Yeni motorlar, yeni egzoz, yeni frenler, yeni hidrolikler, yeni bilgisayarlar ve büyük olasılıkla yeni palet jantları. Bu değişiklikler yakıt verimliliğinde ya da başka bir şey de etki oluşturmayacak (1 galon da 10 metre mesafe hala bir CT'den bekleyebileceğinizin en iyisi); ama 2014 itibariyle, işlem tamamlanacak ve Kaldıraçlı taşımacılar tamamı ile NASA’nın en yeni Uzay Fırlatma Sistemini 2017'deki ilk uçuşuna çekmek için hazır olacak.

NASA 7 yıl önce kaldıraçlı taşımacıları yeni bir teknoloji (tekerlekli sistem) yerine hurdaya çıkartmaya karşı çıkmıştı. CT’ler eski teknoloji olabilir ama etkililer ve güvenilirler ve bir 50 yıl daha kullanılmamaları için bir sebep yok. Bu yüzden bu sistemi torunlarımızın bile görebilmesi mümkün olabilir.