TSK - Türk Silahlı Kuvvetleri
MsXLabs.Org & Morpa Genel Kültür Ansiklopedisi
Kara, deniz, hava ve jandarma kuvvetlerinden kurulu Türk Silâhlı Kuvvetleri'ne verilen ad. Kuruluş ilkesine göre Silâhlı Kuvvetler vatan ve milleti dış düşmanlara, Cumhuriyet'i ve Anayasa'yı iç tehlikelere karşı korumak, gözetmek ve kollamakla görevlidir.
Barış zamanında Kara, Deniz ve Hava Kuvvetleri Millî Savunma Bakanlığı'na, Jandarma Kuvvetleri de İçişleri Bakanlığı'na bağlıdır. Savaş hâlindeyse bütün Silâhlı Kuvvetler Başkomutanlığa bağlanır. Eğitim, sevk ve idare bakımındansa bütün Silâhlı Kuvvetler Genelkurmay Başkanlığı'na bağlıdır. "Kara Kuvvetleri", Türk ordusunun en eski kuruluşudur. Zamanla değişen şartlar içinde, Kara Kuvvetleri'nin yapısında da önemli değişiklikler yapıldı. Cumhuriyet'in ilânından sonra 2'şer piyade tümenli 9 kolordu ve 3 bağımsız süvari tümeninden oluşan, 3 ordu müfettişliği şeklinde örgütlenen Kara Kuvvetleri'nin bu yapısı, günümüzdeki yapısının da temelini oluşturmaktadır. II. Dünya Savaşı'ndan sonra zırhlı mekanize birliklerin önemi görülünce, süvari sınıfı bütünüyle kaldırıldı (1959). Kara Kuvvetleri'nin unsurları, idarî ve taktik birlikler olan ordulardır. Türk Kara Kuvvetleri'nde toplam dört ordu komutanlığı vardır. Kuruluş aşağıya doğru kolordu, tümen, tugay, alay, tabur, bölük (topçulukta batarya), takım ve manga biçimindedir. Kara Kuvvetleri, muharip sınıflar (piyade, topçu, tank, istihkâm ve muhabere) ve yardımcı sınıflardan (sıhhiye, ordonat, levazım, personel, hâkim, mühendis vb.) oluşur. Kara Kuvvetleri'nin en büyük ve yetkili amiri, orgeneral rütbesindeki Kara Kuvvetleri komutanıdır. Deniz Kuvvetleri'nin görevi, barışta Türk karasularını denetlemek, herhangi bir deniz saldırısına karşı koyabilecek şekilde hazır bulunmak, savaşta kara ve hava kuvvetlerini denizden desteklemek, düşman deniz kuvvetlerini denizden tahrip etmek, zararsız hâle getirmektir. Modern anlayışla kuruluşu 1909 yılına dek giden Deniz Kuvvetleri'nin kuruluşunda, donanma ve saha komutanlıkları olmak üzere üç stratejik komutanlık vardır. Deniz Kuvvetleri Komutanlığı'na eğitim komutanlığı, üs komutanlıkları, fabrikalar müdürlükleri, ikmal merkezleri müdürlükleri, "Seyir, Hidrografi ve Oşinografi Dairesi" de bağlıdır. Deniz Kuvvetleri'nin en büyük ve yetkili amiri, oramiral rütbesindeki Deniz Kuvvetleri komutanıdır. Donanma ve saha komutanlıkları çeşitli filolardan oluşur. Filoları da 4 ya da 6 gemiden ibaret filotillalar meydana getirir. Türk Silâhlı Kuvvetleri'nin hava gücünü oluşturan Hava Kuvvetleri'nin kuruluşu, 1911 yılına rastlar. Hava Kuvvetleri'nin görevi, barışta Türk semalarını denetlemek, herhangi bir hava saldırısına derhal karşı koyabilecek biçimde hazır bulunmak, savaşta kara ve deniz kuvvetlerini havadan desteklemek, düşman hava kuvvetlerini tahrip etmek, zararsız hâle getirmektir. Eskiden "hava müsteşarlığı" ve "hava müşavirliği"yle temsil edilen hava kuruluşu, tabur, alay, tugay, ve tümen kuruluşuna geçerek 31 Ocak 1944'te Hava Kuvvetleri Komutanlığı adını aldı, 1947'de ordu seviyesine çıkarıldı. Hava Kuvvetleri Teşkilâtı bir komutanlık karargâhı, 1. ve 3. hava kuvvet komutanlıkları, eğitim komutanlığı ile destek birliklerinden meydana gelir. En büyük ve yetkili amiri, orgeneral rütbesindeki Hava Kuvvetleri komutanıdır. Ulaştırma, jet ve füze üslerini de bünyesinde toplayan Hava Kuvvetleri, II. Dünya Savaşı sonrasında gelişmiştir. Jandarma Kuvvetleri'nin görevi, jandarma sorumluluk alanı içerisinde, genel emniyet ve asayişi kurmak, sağlamak ve korumak; kanun, tüzük ve yönetmeliklerindeki hükümlerin icrasını sağlamak ve bunlara dayanan hükümet emirlerini yerine getirmek; sınır, kıyı ve karasularının emniyet ve muhafazası ile gümrük bölgesinde kaçakçılığı önlemek; seferde de bir kısım kuvvetleriyle yurt savunmasına katılmaktır. Teşkilâtın en yüksek makamı, başında orgeneral rütbesinde bir komutan bulunan Jandarma Genel Komutanlığı'dır. Mülkî amirlere bağlı olarak görev yapan alay, bölük ve karakol komutanlıklarına bölünmüştür. Jandarma teşkilâtı, 1930 yılında yürürlüğe giren 1706 sayılı yasayla hukukî statüsünü kazanmıştır. Türk Silâhlı Kuvvetleri'nin subay ve astsubay ihtiyacı, ilgili komutanlıklara bağlı askerî liseler ve harp okullarından sağlanır. Ayrıca kurmay subay ihtiyacını karşılayan ve doğrudan Genelkurmay Başkanlığı'na bağlı bir de Harp Akademileri Komutanlığı vardır.
