Kıpçaklar
MsXLabs.org & MORPA Genel Kültür Ansiklopedisi
11. yüzyılda tarih sahnesine çıkan ve Güney Rusya bozkırlarında, Aşağı Volga, Don ve Dinyeper ırmakları arasında göçebe olarak yaşayan bir Türk boyu. Bu boy İslâm kaynaklarında Kıpçak, Batı kaynaklarında Kuman adıyla anılır. 11. yüzyıl başlarında Karahitayların baskısıyla Orta Asya'dan Batı'ya göçtüler. 1050 yıllarına doğru Doğu Avrupa'ya yerleştiler. Kıpçaklar'ın Avrupa kavimleriyle ilk temas eden öncü kolu olan Kumanların adı bütün Kıpçaklara verildi. Karadeniz'in kuzeyindeki bölgeleri işgal eden Kıpçaklar, 11. yüzyılın sonunda Güney Rusya, Moldava ve Eflâk bölgelerini ele geçirdiler. Bizans'a, Macaristan'a, Güney Rusya prensliklerine akınlar düzenlediler.
Kıpçaklar, 13. yüzyıldaki Moğol istilâsı sırasında işgal ettikleri bölgeyi terk etmedilerse de, Moğolların egemenliği altına girdiler. Yüz yıllık bir süre içinde de, Altınordu Moğollarını tamamen Türkleştirdiler ve dillerini onlara kabul ettirdiler. Kıpçakların uygarlığı göçebe/çadır, uygarlığıdır. Fakat ilişkide bulundukları toplulukların kültürlerini, özellikle müzik, dans ve dil yönünden etkilediler. Şaman dinindendiler. Fakat bu hareketli süreç içinde karşılaştıkları Budizm, Hristiyanlık ve Müslümanlık, hatta Zerdüştlük gibi dinlerin etkisinde kaldılar. Kıpçakların dil ve kültürleri üzerine en önemli kaynak, 1303'te adı bilinmeyen bir rahip tarafından kaleme alınan "Codex Cumanicus" adlı yapıttır.
