Siyonizm
MsXLabs.Org & Morpa Genel Kültür Ansiklopedisi
Özellikle 1897'den bu yana Filistin'de bağımsız bir Yahudi devleti kurmayı amaçlayan hareket ve ülkü.
Birçok hedeflerinden ilki dünya Yahudileri arasında birlik ve beraberliği kurmak, onların dinî ve millî yönden bilinçlenmelerini, yardımlaşma ve dayanışmalarını sağlamaktı. Sözcük, Kudüs'te bulunan ve Yahudilerce çok kutsal sayılan "Siyon" Dağı'ndan gelir. Burası onların hem dinî, hem millî merkezi sayılır. Siyonizm, kaynak ve esin olarak Yahudiliğin kutsal kitabı Tevrat'a dayanır. Buna göre Yehova, Yahudilere Filistin toprağını bir anlaşmayla adamıştır. Arzı Mevut (Adanan Yurt, Vaat Edilmiş Toprak), "İsrail Yurdu"dur. Filistin'e Yahudileri tekrar yerleştirme ve orada egemenlik sağlama ülküsü, Yahudiler arasında yüzyıllar boyunca sürdü. Theodor Herzl "Judenstaat" (Yahudi Devleti, 1895) adlı kitabıyla bu siyasi ülküyü kesin hatlarıyla ortaya koydu. Bu hedefe ulaşmak için Sultan II. Abdülhamit ile görüşmeyi başardı ve çok miktarda altın ve malî yardım önererek, Yahudilere o zamanlar Osmanlı egemenliğinde bulunan Filistin topraklarına yerleşme izni almaya uğraştı. Ama girişimleri sonuç vermedi. Siyonizm örgütü İsviçre'nin Basel kentinde büyük kongreler yaptı. Örgüt, 1897 Siyonist Kongresi'yle dünya kamuoyunun ilgisini çekmeyi başardı. Ancak T. Herzl, hayalinin gerçekleşmesini göremeden öldü. I. Dünya Savaşı'nda, 1917'de Allenby komutasındaki İngiliz ordusu Kudüs'ü işgal edince, Yahudiler sürekli göçlerle Filistin'e yerleşmeye başladılar. Balfour Deklarasyonu ile Yahudiler bu konudaki faaliyetlerini daha da artırdılar. Nihayet birçok gizli-açık destek ve savaşlardan sonra Yahudiler, 1948 yılının 14 Mayıs günü İsrail Devleti'ni kurmayı başardılar.
