Toplum diyalektiğinin doğa diyalektiğinden farkı nedir?
Doğa ile toplum arasındaki diyalektik ilişkiler vardır;bu,zaten bilinen bir gerçektir. Ve bilim olarak diyalektiğin evrendeki her ilişkinin,her çelişmenin en genel yasalarının bilimi olarak diyalektiğin ,doğa diyalektiği ve toplum diyalektiği olarak ikiye ayrılması,doğa ve toplum verilerinin birbirlerinden farklı oluşlarının gerekli bir sonucudur. Şöyle ki,doğa ya da maddedeki diyalektik,etki ve tepki ,olumlu ve olumsuz elektrik ,atomların birleşmesi ve bölünmesi gibi öğelerin varlığı ve çelişmeleriyle açıklanır. Bu doğadaki öğelerin ,toplumdaki öğelere göre darlığını ve azlığını gösterir. Oysa ,toplumlardaki grupları ve sınıfları oluşturan insanların ,doğada hiç olmayan irade ,düşünce ve düşünce özgürlüğü gibi insan yetenekleriyle bezenmiş olması ,toplumlardaki diyalektiğin genişliğini ve zenginliğini gösterir. Bu yüzden doğa diyalektiği olan diyalektik maddeciliğin ilkelerini,toplum diyalektiği olan tarihsel maddecilik yoluyla toplumlara aynen uygulamak istemek,toplumların yalnız doğaya ya da maddeye indirgemek demek olacaktır. Doğa diyalektiği, doğadaki her ilişkinin ve her gelişmenin en genel yasalarını ortaya koymaktadır; fakat bunların toplumlardaki her ilişkide de, her gelişmede de en genel yasalar olarak görülebileceğini sanmak, maddeye göre insan yeteneklerini unutmak ve doğa tarihiyle toplumların tarihini bir tutmak olacaktır. Böyle bir dogmadan kurtulmak için tarihsel maddeciliği, yöntem olarak her toplumun özel ve somut tarihine göre ya da kendi tarihsel evrimine göre uygulamak, her toplumun tarihsel özgürlüğü gerçeğinden hareket eden en bilimsel yaklaşım olacaktır. Çünkü, tarihsel özgürlük, tarihin zaman ve mekana bağlı olarak kazandığı özellikleri göstermektedir. Ancak, toplum diyalektiği olarak tarihsel maddeciliğin ilk işi, toplumlardaki her ilişkinin ve her gelişmenin yasalarını ortaya koymaktır. Ve bu durumuyla tarihsel maddecilik, bir bilimdir. Tarihsel maddeciliğin yöntem olarak uygulanması, hemen yukarıda söylediğimiz gibi tamamıyla “tarihsel özgürlük ilkesi”ne bağlıdır.
Doğayla toplum arasında diyalektik ilişkiler bulunduğu ve her ikisinin tarihinin, birbirini koşullandırdığı gerçeği, kesin bir bilgi olarak bilinmektedir.
Gerek doğa ve maddenin hareketi bakımından, gerekse tarih ve toplumun gelişmesinin nesnel yapıları bakımından, maddecilik ve diyalektik birbirinden ayrılmayacak biçimde kaynaşarak diyalektik maddecilik görüşünün ya da sisteminin kurulmasını sağlamıştır. Şu halde, mekanist maddecilik önce düzeltilmiş, sonra da tamamlanmıştır. İlk diyalektik olan doğa diyalektiğinin yasalarını sistemleştiren diyalektik maddecilik içinde tarihsel maddecilik, özel bir olgu olarak kendi gerçeğini sunmaktadır.
kayanak: 100 soruda sosyoloji
