Adam Smith (1723 Kirkcaldy-1790 Edinburgh)
MsXLabs.Org & Morpa Genel Kültür Ansiklopedisi
İngiliz filozof ve iktisatçı. Glasgow ve Oxford üniversitelerinde okudu. 1751'de Glasgow'da mantık dersleri vermeye başladı. Hume'un dostu olan Smith, gezici öğretmen olarak gittiği Avrupa'da Voltaire, Turgot ve Quesnay ile tanıştı. "Theory of Moral Sentiments" (Ahlâkî Duygular Kuramı, 1759) adlı yapıtla tanındı.
1776'da, ekonomi biliminin kurucusu olarak nitelendirilmesine yol açan "İnquiry into the Nature and Causes of the Wealth of Nations" (Milletlerin Zenginliği Üzerine) adlı kitabını yayımladı. 1778'de gümrük koruma yöneticiliği görevine getirildi. 1787'de Glasgow Üniversitesi rektörü oldu. Adam Smith'e göre tüm zenginliklerin kaynağı toprak değil, emektir. Modern toplumu ilkel toplumlardan ayıran şey zenginliğin artışıdır. Zenginliğin artışı da işbölümüne dayanır. Zenginliğin altında bireylerin her zaman daha çok para kazanma isteği yatar. Kişisel çıkarlar arz ve talep yasasını da belirler: Bir sanayici artık az para getiren malı üretmek istemeyecektir. Arz ve talebin çıkarlara göre düzenlenişi üretimin kendiliğinden düzenlenişi demektir. Elbette bu düzende tabandaki insanlar ezilirler. Ulusal çıkarlar kişilerin ve sınıfların çıkarlarından üstün olduğuna göre bu ezilmeyi olağan saymak gerekir. Adam Smith bu görüşleriyle, hiçbir bakımdan denetlenmeyen liberal iktisat anlayışının başlıca savunucusu oldu. Smith'in görüşleri ekonomide devlet müdahalesini savunan merkantilist düşünceyi sarsmış, Sanayi Devrimi'ne öncülük etmiş, bir yüzyıldan fazla Avrupa ekonomisini yönlendirmiştir.
