Bu Makalemizde sizlere flüt nedir ve nasıl çalındığına dair bilgiler vermeye çalışacağız. İlk Önce flüt’ün tanımına ve tarihçesine değinelim. Flüt dersleri ile ilgili videolu anlatım ise yazının sonudan verilmiştir.
Flüt nedir?
Flüt, üflemeli bir çalgıdır. Orkestrada yer alan flüt en eski müzik aletlerinden biridir. Eski Yunanlılar flütü tanrıların yarattığına inanırlar, gösterilerde, düğünlerde, adak günlerinde ve cenaze törenlerinde flüt çalarlardı.
insanlık tarihinin en eski çalgılarından biri olan flütün başlıca türleri şunlardır; gagalı flüt, alto flüt, küçük flüt, kısık flüt, pan flüt, alto flüt, tatlı flüt.
Bunlar arasında kısık flüt ve alto flüt yalnız boyutları bakımından değişik biçimdedirler. Flüt tahtadan, gümüşten ya da başka bir metalden yapılmış üzeri delikli, silindir biçiminde bir borudur.
Ağızla üflenerek ve üzerindeki delikler parmaklarla kapatılıp açılarak çalınır. Flütün ağıza yatay ya da dik tutularak çalman türleri vardır.
Ağıza dik tutularak çalman flütlere üflenen hava, borunun üstkenarına yönelir. Dik flütlerdeki delikler seslerin yüksekliğini değiştirmeye yarar. Avrupalı besteciler XVIII. yüzyılın ortalarında Johann Sebas-tian Bach dönemine kadar bu flütü (tatlı flüt) yeğlemişlerdir.
Nasıl bugün, flüt denince aklımıza ağıza yatay tutularak çalınan flüt geliyorsa, o dönemde de bestecilerin bestelerinin uygulanmasında flüt çalınması gerektiğinde ağıza dik tutularak çalman flüt akla gelirdi. Ağıza yatay tutularak çalınan flüt için ilk kez, Jean Baptiste Lulli’nin 1681 yılında bir beste yaptığı sanılmaktadır.
Daha sonra bu tür, yaygın olarak kullanılmaya başlanmıştır. Uygulayıcılar bu flütün üzerinde birçok değişiklikler yaparak daha da geliştirmişlerdir. Jacques Hotte-terre baş, gövde ve ağız olarak bir birinden ayrılıp tekrar takılabilecek biçimde üç bölüme ayırmıştır. Prusya Kralı Frederik Il’nin de öğretmeni olan ünlü flütçü Joachim Quartz ise birkaç anahtar eklemiştir.
Alman flütçüsü Theobald Böhm 1840 yılında flütün üzerindeki deliklerin bir birbirlerine uzaklıklarını ve anahtarları inceleyip entonasyon sorununu matematiksel olarak çözerek bu flütü en üst düzeye ulaştırmıştır. Flüt Jan Anderson ile pop müziğine de girmiştir.
Ama flütü bir hafif müzik orkestrasında 1970 yıllarında ilk kez Beatles’lar kullanmışlardır. Nitekim ünlü “You’ve got to hide your love away” şarkısının sonunda bir flüt sol, yer alır. XVIII. yüzyıl ortasına kadar kul lanılan tatlı flüt, yüzyılımızı! başlarında bir ingiliz kolek siyoncusu tarafından yeniden or taya çıkarılmıştır, ingiliz flüti olarak da bilinen tatlı flüt Avrupa’da birçok konservatuvard; öğretim konusu olmaktadır. Hol landalı Frans Brüggen tatlı flütün en usta çalıcılarından biridir.
Latin Amerika ülkelerinde ve kimi ilkel toplumlarda pan adı verilen flüt kullanılır.
Pan flüt: değişik uzunluklardaki kamış boruların üst üste gelmesinder, oluşur, istenilen ses perdesini elde etmek için bu borulardar birine üflenir. Kamış boruların her biri ayrı bir nota sesi verir.
Gagalı flütlerde, üflendiğinde hava oluşturan bir kanal bulunur. Bu nedenle çahcının üflediği havaya yön ve hız ayarı vermesi gerekmez. Gagalı flütler tahtadan yapılır, ağız delikleri koni biçimindedir.
Ağız deliğinden başka sekiz deliği vardır. Gagalı flütlerin ses genişliği sekiz oktavdır. En ünlü flüt çahcıları arasında Joachim Quatz, Friedrich Kuhlau, Paul Taffanel, Jean-Pierre Ram-pal, Severino Gazzeloni, James Galwag, sayılabilir, ilk Türk flüt çalıcısıysa Saffet Beydir.